Na handzeep en de desinfecterende alcoholgels hebben hamsteraars blijkbaar een nieuw supermarktproduct op het oog. Toiletpapier is vanaf nu het gegeerde goed, en waarom is dat zo? Drie redenen.

U zag ze misschien ook al passeren, de filmpjes waarin mensen in de supermarkt met elkaar op de vuist gaan. Inzet: een pak toiletpapier. Het gaat zelfs zover dat supermarkten in de Verenigde Staten en Canada een limiet zetten op het aantal pakken dat klanten tijdens hun winkelbezoek mogen meegrissen. In Australische winkels zijn er zelfs extra bewakingsagenten aanwezig die patrouilleren tussen de winkelrekken.

Nog in Australië was er vorige week een krant die zijn woensdageditie uitgebreid had met acht extra pagina’s. Die konden dan dienen als toiletpapier, voor mocht de lezer in kwestie zich geen pak toiletpapier kunnen aanschaffen. Vergeet niet: in bepaalde supermarkten zijn de rekken al enkele dagen leeg. ‘Zonder wc-papier gevallen? NT News zorgt ervoor’, stond er op de lege pagina’s. Maar wat gaat er schuil achter deze verzameldrang?

1) Extreme reacties bij onduidelijkheid

Het coronavirus jaagt mensen schrik aan omdat het nieuw en onbekend is. Bovendien helpt het niet dat er tegenstrijdige berichten komen over de ernst van de situatie. Zo tweet Amerikaans president Donald Trump graag dat ‘de toestand helemaal niet zo erg is’ en dat ‘de gewone griep veel dodelijker is’, terwijl experts zich wel kunnen vinden in grootschalige voorzorgsmaatregelen.

Die contradictorische berichten over de risico’s van covid-19 leiden ertoe dat mensen zich op een extreme manier voorbereiden. ‘Wanneer mensen horen dat er iets gevaarlijks komende is, maar het volstaat om de handen goed te wassen, lijkt dat laatste niet in verhouding te staan tot de dreiging’, zegt psycholoog Steve Taylor aan de Amerikaanse zender CNN. ‘Speciaal gevaar vereist speciale voorbereidingen.’

2) Zien kopen, doet kopen

Een logische verklaring. Wanneer we paniekkopers in actie zien, is de kans groot dat we ook ons karretje zullen volgooien. ‘Mensen zijn sociale wezens en kijken naar elkaar om te bepalen wat veilig en gevaarlijk is’, zegt Taylor. ‘Als je iemand in de winkel ziet hamsteren, kan dat een angstig gevoel opwekken.’ Op die manier wordt het hamstergedrag zelfs een self fulfilling prophecy, want een vermeend tekort kan zo uitgroeien tot échte schaarste.

3) Drang naar voorbereiding

Tenzij u in Italië woont of al besmet bent met covid-19, moet u zich nog niet in afzondering plaatsen. Maar omdat overheden wél aanraden om grote massa’s mensen te mijden, komt er een soort natuurlijke drang naar voorbereiding naar boven. ‘We krijgen het gevoel dat we zoveel mogelijk thuis moeten zijn en dus ‘voorraden’ moeten aanleggen, waaronder dus ook een overschot aan toiletpapier’, zegt gedragspsycholoog Frank Farley.

De paniekreactie is dus puur psychologisch en eigenlijk niet zo rationeel in dit geval. Maar de filmpjes met toiletpapiergevechten willen we u toch niet onthouden. Zie hieronder.