Door een uitspraak van het Grondwettelijk Hof, die donderdag is gepubliceerd, dreigen tienduizend zelfstandigen duizenden euro’s aan coronasteun te moeten terugbetalen. Het gaat gemiddeld om 3.300 euro. Dat laat de zelfstandigenorganisatie UNIZO weten.

Key takeaways

• UNIZO waarschuwt dat zelfstadigen die destijds coronasteun hebben gekregen het risico lopen duizenden euro’s te moeten terugbetalen.
• Het gaat hier specifiek om ondernemers met kinderen ten laste, want zij hadden recht op een hoger steunbedrag.
• Een van de voorwaarden voor de verhoogde tegemoetkoming was dat het kind via de zelfstandige bij het ziekenfonds is ingeschreven. Maar niet iedereen voldeed aan die vereiste.

Terugblik: Tijdens de coronapandemie heeft de federale overheid een specifiek overbruggingsrecht voor zelfstandigen ingevoerd.

• Ondernemers die door de lockdowns en verplichte sluitingen tijdens covid hun activiteit niet meer konden uitvoeren of te lijden hadden onder een zeer grote omzetdaling, kregen via dit systeem een uitkering uitbetaald. Dat bedrag werd opgetrokken voor zelfstandigen met kinderen ten laste.
• De ondernemers moesten wel aan enkele voorwaarden voldoen om een hogere tegemoetkoming te krijgen. Zo moest onder meer het kind via de zelfstandige bij het ziekenfonds zijn ingeschreven.

Terugbetaling coronasteun die te veel werd uitbetaald

In het nieuws: Het is nu net die ene voorwaarde die voor problemen zorgt.

• “Het probleem is dat op het moment van aanvraag het absoluut niet voor iedereen duidelijk was dat de kinderen op hun eigen naam ingeschreven moesten zijn bij het ziekenfonds”, zegt Frank Socquet, adjunct-directeur van de UNIZO-studiedienst. “Ouders hebben de vrije keuze bij wie het kind ingeschreven staat, het is een puur administratief gegeven dat normaal geen enkele financiële impact heeft.”
• Voor het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) was dat administratief detail wel degelijk belangrijk. Die instantie oordeelde eind 2022 dat 38.145 zelfstandigen onterecht personen ten laste hadden opgegeven en daardoor een te grote uitkering hadden gekregen. Het RSVZ eiste daarom de terugbetaling van de bedragen die te veel werden ontvangen.
  • 3.506 ondernemers vroegen een kwijtschelding aan, en twee derde (2.325) daarvan kreeg minstens een gedeeltelijke kwijtschelding.
• Enkele ondernemers tekenden beroep aan bij de arbeidsrechtbank tegen de terugvorderingsbeslissing. Zij vroegen de rechtbank om bij het Grondwettelijk Hof na te vragen of het criterium discriminerend is. Het Hof oordeelde donderdag dat dat niet het geval is, omdat de ouders een vrije keuze hebben op wiens naam ze het kind bij het ziekenfonds inschrijven.
  • “Een mogelijk gevolg is dat de federale overheid nu de opdracht zal geven aan de sociale verzekeringsfondsen om voor de nog resterende 10.205 ondernemers de terugvordering verder te zetten”, waarschuwt Socquet. “Het gemiddeld bedrag dat moet worden terugbetaald is 3330 euro.”

“De zelfstandigen snel en correct informeren”

Reactie: UNIZO is teleurgesteld in de uitspraak.

• “Tijdens de pandemie heeft de wetgever terecht snel geschakeld. De impact op ondernemers was enorm, en het overbruggingsrecht heeft velen van stopzetting of faillissement gered. Als 38.000 ondernemers dezelfde ‘fout’ maakten, en de RSVZ in twee derde van de zaken die al voorkwamen de schuld kwijt schold, dan is er duidelijk iets fout gelopen. Echte fraude moet aangepakt worden, maar dat is dit duidelijk niet”, aldus Socquet.
• De zelfstandigenorganisatie vraagt aan het RSVZ om elke ondernemer die nog een openstaand bedrag heeft snel en correct en individueel te informeren.
• Voorts adviseert UNIZO iedere zelfstandige die nog geen aanvraag tot verzaking heeft ingediend bij zijn sociaal verzekeringsfonds om dat alsnog te doen.
  • “We vragen het RSVZ even nauwgezet als in het verleden al deze aandragen te onderzoeken en te beoordelen”, beklemtoont Socquet.

Wil je op de hoogte blijven van alles wat er zich afspeelt in de financiële wereld? Niels Saelens, een journalist met een passie voor financiën, volgt alles op de voet op. Via deze link kan je je inschrijven op zijn dagelijkse nieuwsbrief.