Zelfs wanneer alle restproducten in de gepaste containers worden gedropt, zal plastic nog altijd massaal op stortplaatsen en in de oceanen terecht komen. Dat schrijft Faye Flam, wetenschappelijk redacteur bij het persbureau Bloomberg. Er zijn volgens haar aan het probleem verschillende aspecten verbonden. Zolang daarvoor geen oplossingen worden gevonden, zal plastic afval volgens de journaliste een probleem blijven.

Flam benadrukt daarbij dat die antwoorden vooral zullen moeten verwacht uit het wetenschappelijk laboratorium, waar producten zullen moeten ontworpen die gemakkelijker recycleerbaar zijn.

Cognitieve werklast

Faye Flam verwijst onder meer naar Edward Tenner, auteur van het boek ‘The Efficiency Paradox’ en geschiedkundige aan de Princeton University. “Het is voor de consument bijzonder moeilijk geworden om met het probleem van het plastic afval om te gaan,” aldus Tenner. “Het publiek wordt bij de verwerking van afval immers met een zware cognitieve werklast geconfronteerd.”

“Er moet bij de scheiding van de verschillende soorten plastic dan ook met allerlei codes rekening worden gehouden. Afval is een bijzonder complexe materie geworden. Producten die vroegen in blik werden geleverd, worden nu verkocht in allerhande combinaties van karton en plastic.”

“Symbolen op verpakking helpen niet bij verwerking restproducten”

“Op een product kan men allerlei mysterieuze symbolen over gezondheidsclaims, voedingswaarde en diverse andere karakteristieken terugvinden,” benadrukt Edward Tenner. “Dat helpt echter weinig met de verwerking van de restproducten.”

“Die informatie vindt men meestal in kleine codes aan de onderzijde van de verpakkingen. Bovendien moet ermee rekening worden gehouden dat sommige afvalproducten, zoals polypropyleen, in sommige economieën als recycleerbaar worden bestempeld, terwijl hetzelfde product elders als restafval moet worden beschouwd.”

Efficiëntie

In sommige landen probeert men zoveel mogelijke plastic producten als één afvalstroom te laten verwerken. Dat levert echter vaak problemen op, aangezien daardoor de voorraden teveel gecontamineerd worden om nog in bruikbaar materiaal te kunnen worden omgezet.

“Dergelijke instructies maken het voor de consument ogenschijnlijk eenvoudiger, maar tegelijkertijd wordt het veel gemakkelijker om fouten te maken,” zegt Tenner. “De constructie van efficiënte werksystemen kunnen voor de menselijke geest vaak verrassend inefficiënt blijken. Het is gemakkelijk om een ecologische beslissing te nemen, om daarna te moeten vaststellen dat het alleen nog maar moeilijker is geworden op het milieu te beschermen.”

Meer nodig dan bevolking doen recycleren

Faye Flam merkt op dat de goed bedoelende consument wellicht niet de grootste zondaars zijn. “Er is immers een groep die bewust de regelgeving negeert,” geeft ze aan. “Men kan in de afvalcontainers dan ook allerlei producten vinden, waardoor het contaminatie-niveau verder oploopt.”

“De grootste uitdaging is echter niet om de consument aan te leren de juiste recyclagebeslissingen te nemen, maar wel moeten er meer inspanningen worden gedaan om zuivere plastictechnologie te ontwikkelen. Zelfs wanneer de bevolking 100 procent van de restproducten zou recycleren, zou men lang nog geen 100 procent van het materiaal kunnen recupereren.”

Olie en water

“Het meeste afval is niet recycleerbaar, aangezien vaak met een combinatie van materialen wordt gewerkt,” benadrukt Flam. “Inmiddels zijn wetenschappers gestart met de ontwikkeling van technologieën die de recuperatie van gemengde plastic-producten mogelijk maken.”

“Dat is geen eenvoudige opdracht, want vele plastic producten reageren op elkaar zoals olie op water. Een van de redenen waarom China zich in recyclage specialiseerde, heeft te maken met het feit dat het land op goedkope arbeid kon rekenen om de verschillende soorten plastic van elkaar te scheiden.”

Innoverende oplossingen

“Bovendien moet worden vastgesteld dat niet alle gebruikt plastic naar de verpakkingsindustrie gaat, maar vaak een tweede leven krijgt als handtas of een ander gebruiksvoorwerpen, om tenslotte op een vuilnisbelt te eindigen,” zegt Flam nog.

“Jamie Garcia, wetenschapper bij IBM Research, heeft een nieuw soort plastic uitgevonden, waardoor de producten honderden keren opnieuw hetzelfde recyclage-proces kunnen doorlopen. Dat vraagt echter een nieuwe aanpak in de recyclage-installaties, wat op korte termijn tot een hogere kostprijs zal leiden. Toch moet worden beseft dat alleen de wetenschappelijke laboratoria innoverende oplossingen kunnen aanreiken.”