Met de TAI TF-X of Milli Muharip Ucak (Turks voor ‘Nationaal Gevechtsvliegtuig) wil Turkije tegen het einde van dit decennium over een eigen, zelfgemaakt gevechtsvliegtuig beschikken. Maar wat weten we daar nu al van?

In het nieuws: Turkije werkt aan een eigen gevechtsvliegtuig, en daar zijn beelden van.

• De TAI TF-X wordt een tweemotorig, stealth-gevechtsvliegtuig, dat vanaf 2028 zijn intrede moet maken in het Turkse leger. Het vliegtuig moet de F-16’s vervangen waarmee de Turkse luchtmacht momenteel rondvliegt. Normaal gezien zou Turkije 30 Lockheed Martin F-35’s aankopen voor deze rol, maar die deal werd geannuleerd nadat het land S-400 luchtafweersystemen kocht van Rusland. Hierop besliste het land zelf maar voor een opvolger te zorgen. Enter de TAI TF-X.
• Het vliegtuig wordt ontwikkeld door Turkish Aerospace Industries, een bedrijf dat deels in handen is van de Turkse overheid, via een dienst van het Turkse ministerie van Defensie. In 2010 werd de wens voor een eigen gevechtsvliegtuig uitgesproken in Turkije, tegen eind 2013 moest de conceptfase zijn afgerond.
• Nu, bijna tien jaar later, is het vliegtuig bijna klaar om aan het grote publiek te worden getoond. Op de beelden die in november werden vrijgegeven, waren echter nog geen motoren geïnstalleerd, geen stabilo’s (horizontale draagvlakken) of staartvlakken te zien. Op de recentere foto, door Defence Blog gedeeld, zijn de verticale staartvlakken alvast wel te zien.

De details: Hoe ziet het vliegtuig eruit, en hoe zal het tot stand komen?

• Wie de foto’s en video’s van de TAI TF-X ziet, kan zich niet van de gedachte ontdoen dat hij een Amerikaanse F-35 of F-22 Raptor ziet. Dat is niet geheel onlogisch, want de casco, de ruwe structuur zeg maar, werd niet vanuit het niets getoverd. Toen in 2015 werd nagedacht over hoe het vliegtuig er zou uitzien, lagen drie mogelijke inspiraties op tafel: de F-22, de F-16 of de Saab JAS 39 Gripen. In maart 2017 raakte bekend dat voor die eerste werd gekozen.
• Toch wordt de TAI TF-X geen exacte kopie van de Raptor. Zo werd voor het technologische aspect de Zweedse vliegtuigfabrikant SAAB mee in bad gesleurd, zal het Britse BAE Systems helpen bij de ontwikkeling van de motoren, en wordt ook Rolls-Royce daarbij betrokken.
• Ook het Russische Rostec, een staatsgestuurd conglomeraat dat nagenoeg de hele defensie-industrie daar in handen heeft, gaf aan te willen meewerken, waarna Turks president Recep Tayyip Erdogan samen met de Russische dictator Vladimir Poetin naar een luchtshow van de Sukhoi Su-57 gingen kijken. Tot een deal kwam het echter niet.

‘Size matters’?

Opgemerkt: Meer dan twee meter langer én sneller dan de F-22 Raptor, althans op papier.

• Het is moeilijk om, op basis van enkele video’s en foto’s, al veel details af te leiden over de TAI TF-X. De fabrikant gaf echter wel al heel wat zaken weg. Zo zal het vliegtuig maar liefst 21 meter lang worden, waarmee het langer is dan bijna gelijk welk gevechtsvliegtuig in de Amerikaanse of westerse hangars. De Russen produceren vaak grotere vliegtuigen dan de Amerikanen, en met zijn 21 meter komt het Turkse vliegtuig in dezelfde categorie terecht als de Sukhoi Su-30, Su-35 en Su-57’s en de Chinese Chengdu J-20.
• Maar ‘size matters’ geldt niet helemaal in de luchtmacht; wat in het vliegtuig zit is waar het echt om gaat. De eerste prototypes zullen alvast worden uitgerust met twee General Electrics F-110-jetmotoren, die ook al gebruikt worden in de F-14, F-15 en F-16, drie Amerikaanse jets. Die motoren leveren elk meteen 76 kilonewton aan kracht; met naverbrander zelfs tot 131 kilonewton. De TAI TF-X zal zou een maximale snelheid van 2.470 kilometer per uur kunnen halen, of zo’n vijftig km/h sneller dan de F-22.
• Ook wat onder de vleugels hangt is van groot belang bij gevechtsvliegtuigen. Daarover is echter nog zeer weinig bekend. Wel heeft Turkije een uitgebreid arsenaal aan luchtdoelraketten, lucht-grondraketten en bommen, maar welke precies, hoeveel en in welke configuratie die door het vliegtuig kunnen worden gedragen, is nog niet meegedeeld.
• Hoe dan ook zal Turkije met zijn vliegtuig over een kandidaat beschikken die zal meedingen om de prijs van “beste gevechtsvliegtuig van de vijfde generatie”. Daarin heeft het wel geduchte concurrentie, met onder meer twee Amerikanen (de F-22 en F-35), twee Chinezen (de J-20 en de Shenyang FC-31) en de Russische Sukjoi Su-57. Daarnaast werken verschillende andere landen al aan een eigen vijfde generatie-jet, waarvan de Zuid-Koreaanse KAI KF-21 Boramae alvast veelbelovend oogt.

(lb)