De Chinese overheid moet niet als een zuivere markteconomie behandeld worden door Europa, oordeelt de Wereldhandelsorganisatie. De Europese Unie voelt zich daardoor gesterkt om krachtdadig op te treden tegen de economische almacht van Peking in eigen huis.
Al vier jaar buigt de Wereldhandelsorganisatie (WTO) zich over de vraag is China nu een markteconomie is of niet. Het onderzoek kwam er na een Chinese klacht omdat de EU invoerrechten hief op producten uit China, die onder de marktprijs verkocht werden.
Oneerlijke concurrentie
Brussel vond die invoerrechten legitiem, hoewel China volgens de WHO-regels als gelijke partner op de vrije markt moest behandeld worden. Het voornaamste argument voor de tarieven was de grote rol van de staat die de Chinese industrie oneerlijke voordelen gaf.
Vier jaar lang heeft China gestreden om erkend te worden als een zuivere markteconomie. Met die status zouden Chinese bedrijven makkelijker toegang krijgen tot andere nationale markten. Bovendien zou het rivalen slagkracht ontnemen in handelsgeschillen.
Maar China gooit de handdoek in de ring, het liet de zaak vervallen op 15 juni. De EU moet China volgens de WTO dus niet als een markteconomie behandelen. De handelswaakhond van de Verengde Naties oordeelde vorig jaar al dat China op grote schaal staatssteun verleent aan zijn internationale bedrijven, wat oneerlijke concurrentie veroorzaakt op wereldschaal.
Het einde van het dispuut betekent een overwinning voor de EU. Het heeft nu meer juridische slagkracht om de Chinese dumpingprijzen te bestrijden met extreem hoge tarieven.
Historische importheffingen
En daar maakt het handelsblok nagenoeg onmiddellijk gebruik van. In een voor het logge samenwerkingsverband uitzonderlijk vertoon van krachtdadig optreden, kondigde de EU maandag zware tarieven aan voor twee Egyptische glasvezelfabrikanten die exporteren naar Europa.
In het kader van het controversiële globaal ontwikkelingsplan van China, de Nieuwe Zijderoute genaamd, zijn die bedrijven via schimmige constructies onderaannemingen van Chinese staatsbedrijven. De EU stelt dat de Egyptische exporteurs financiële hulp krijgen van de Chinese en Egyptische overheid, en bovendien zwaar gesubsidieerde glasvezelkabel verkopen dat rechtstreeks van China komt. Hun verkoop op de Europese markt betekent oneerlijke concurrentie voor lokale fabrikanten zoals het Finse Ahlstrom-Munksjo Oyj.
Deze importheffingen zijn historisch te noemen, aangezien het de eerste keer is dat Brussel optreedt tegen marktverstorende steun die door een land (China) verleend is aan exporteurs in een andere staat.
Economische verdedigingswal
Door de beslissing van de WTO heeft de EU blijkbaar vertrouwen getankt in de strijd om de groeiende Chinese invloed op haar markten. In een zeldzaam vertoon van geopolitieke baldadigheid kondigde de EU, twee dagen na de ongeziene importheffingen, ook allerlei maatregelen aan om de oeverloze handelsambities van Peking op het continent te bedwingen.
De EU gaat ondernemingen die gefinancierd worden door buitenlandse mogendheden harder aanpakken. Het voornaamste doelwit daarvan is uiteraard China, dat een uitgebreid netwerk heeft van staatsbedrijven actief op Europees grondgebied. De Europese Commissie stelt woensdag een pakket van maatregelen voor om oneerlijke concurrentie door Chinese subsidieslurpers aan te pakken.
Dat moet de commissie de mogelijkheid geven om bedrijven, die concurrenten ondermijnen met behulp van staatssteun, grondig te onderzoeken. Als blijkt dat er een kredietlijn is naar een buitenlandse overheid, of opvallende belastingvoordelen van een niet-EU-staat, kan Brussel volgens dit plan zware boetes heffen. Het zou zelf ondernemingen kunnen dwingen om bepaalde activiteiten af te stoten.
Wat ook op de agenda staat is het blokkeren van overnames gefinancierd door overgesubsidieerde bedrijven. Er is nu al extra controle op buitenlandse aankopen, maar die bevoegdheid zou aanzienlijk uitgebreid worden.
Het voorstel heeft nog een lange weg af te leggen: het Europees Parlement mag nog aanpassingen suggereren tot september, de uiteindelijke wettekst wordt pas volgend jaar verwacht. Toch lijkt het alsof de EU deze week belangrijke nieuwe verdedingswerken heeft opgetrokken om de eigen markt te beschermen tegen de hongerige Chinese draak.
