Roman Abramovitsj is erg misnoegd over de bewering dat de Russische president Vladimir Poetin hem zou hebben opgedragen de Londense voetbalclub Chelsea te kopen als onderdeel van een plan om het Westen te beïnvloeden. Hij was een van de Russische miljardairs die HarperCollins hebben aangeklaagd in een reeks rechtszaken wegens smaad en gegevensbescherming na de publicatie van het boek Putin’s People. Abramovitsj klaagt ook de schrijfster Catherine Belton aan.

Gisteren was de eerste dag van het markante smaadproces voor het hooggerechtshof van het VK in Londen. De bankmagnaat Michail Fridman en zijn oude zakenpartner Petr Aven troffen reeds een schikking voor hun eigen claims tegen de uitgever.

“Het aanvaardbare gezicht van een corrupt en gevaarlijk regime”

De rechtbank kreeg de vraag voorgeschoteld of een gewone lezer sommige passages over Abramovitsj uit Putin’s People al dan niet als lasterlijk zou hebben opgevat, of ze anders zou hebben geïnterpreteerd. 

Advocaat Hugh Tomlinson QC, die optrad namens Abramovitsj, zei dat Beltons boek de Rus afschilderde als het “gewillige werktuig” van het Poetin-regime. Hij zei dat het boek suggereerde dat Poetin Abramovitsj had opgedragen Chelsea FC te kopen als onderdeel van een plan om invloed uit te oefenen in het Westen, wat neerkwam op smaad.

Tomlinson vertelde de rechtbank het volgende: “De eiser wordt in het boek beschreven als Poetins ‘kassier’ en als een bewaarder van het Kremlin-doorsluisfonds … Het is volkomen duidelijk dat dit een regelrechte beschuldiging is dat hij geld ontvangt, geld uitbetaalt namens de persoon die wordt beschreven als een corrupte president.”

Hij zei dat elke redelijke lezer tot de conclusie zou komen dat Abramovitsj door Poetin was gebruikt als het “aanvaardbare gezicht van een corrupt en gevaarlijk regime”.

Tussen aanhalingstekens

In hun eigen gerechtelijke documenten, zeiden HarperCollins en Belton dat de beschrijving van Abramovitsj als een “kassier” in het boek tussen aanhalingstekens stond, wat suggereert dat het om de observatie van iemand anders ging en niet van de auteur.

Volgens HarperCollins schreef Belton dat Abramovitsj “mogelijk in opdracht van het Kremlin handelde”, maar zei hij niet dat dat zo was. Belton had ook een ontkenning van een persoon dicht bij Abramovitsj bijgevoegd.

Andrew Caldecott, die HarperCollins vertegenwoordigt, zei dat een gewone lezer “de selectie van de teksten van de heer Tomlinson” niet zo zou interpreteren.

Tomlinson zei: “De hele weg door is [Abramovitsj] een gewillig werktuig van het regime en min of meer [gaat het verhaal] als volgt: Poetin zegt ‘koop een voetbalclub zodat ik kan infiltreren in het Verenigd Koninkrijk’ en hij doet het, Poetin zegt ‘verhuis naar New York zodat ik vriendschap kan sluiten met het [Amerikaanse] establishment’ en hij doet het.”

Schikking

Woensdagmiddag zei Tomlinson dat Fridman en Aven beiden een schikking hadden getroffen met HarperCollins en dat de uitgever had toegezegd bepaalde passages in het boek aan te passen. HarperCollins en Belton worden ook aangeklaagd door de door het Kremlin gecontroleerde oliemaatschappij Rosneft.

Abramovitsj was de eerste oligarch die zijn zaak tegen HarperCollins indiende, in maart. Hij zei toen dat de beslissing “niet lichtvaardig” was genomen.

Oligarchie

De Russische oligarchie is niet altijd zo internationaal geweest als ze vandaag is. Haar macht en invloed is het resultaat van de kansen die zij greep in een periode van binnenlandse chaos.

De geschiedenis: direct na de val van de Sovjet-Unie kondigde de nieuwe Russische regering, die voornamelijk uit jonge liberalen bestond, aan van start te gaan met een hervormingsprogramma dat Rusland in een mum van tijd aansluiting zou doen vinden bij de westerse vrije markt. Door een te naïeve aanpak (alsook de tegenwerking van de oude communistische keurbende) bleek dit project op niets uit te draaien, met het gevolg dat het land in een spiraal van economische en sociale chaos terechtkwam.

Dit bleek nu de ideale voedingsbodem voor de latere oligarchen, zoals Abramovitsj. Via hun bankfilialen speculeerde het merendeel op bronnen van easy money, zoals de koers van de dollar, die gezien de hyperinflatie van de roebel ongekende hoogten bereikte en voor een enorm rendement zorgde. Met het opdrogen van die bronnen was de zakenelite gedwongen andere markten te verkennen. Een mooi alternatief was de op handen zijnde privatisering, waardoor ze de mogelijkheid hadden zich ‘in te kopen’ in ondernemingen die geprivatiseerd zouden worden.

Lees ook: Russen vinden Poetin minder belangrijk voor de geschiedenis dan voorheen