De schuldencrisis van vastgoedreus Evergrande heeft de zwakke punten van het Chinese plan voor economische groei en een “gezamenlijke welvaart” blootgesteld. Een stagnerende groei in China kan ook zware gevolgen hebben op andere markten.
Dat de vastgoedmarkt in China een gigantische zeepbel is, moeten we na het Evergrande-fiasco niet meer uitleggen. De vastgoedreus, die zeker 200.000 mensen rechtstreeks tewerkstelt en aan 800 projecten werkt, heeft voor meer dan 300 miljard dollar schulden ten laste. Er zouden overigens nog talloze andere schulden zijn die het bedrijf niet geboekt heeft.
Hoe het zal aflopen met Evergrande, weten we nog niet. Of het schuldenepos effectief zal uitdraaien op een “Chinese Lehman Brothers” of niet, staat ook nog steeds ter discussie. Wat wel duidelijk is, is dat de Chinese autoriteiten dringend een oplossing moeten zoeken voor de groeiende vastgoedzeepbel die de laatste jaren een kolossale omvang gekregen heeft.
President Xi Jinping verdubbelde dit jaar de inspanningen om zijn stempel op de Volksrepubliek te drukken. Een belangrijke pijler van zijn plan is het introduceren van een “gezamenlijke welvaart” onder de Chinezen. Een peperdure vastgoedmarkt is echter een stevige domper voor Xi’s plan. Hoe kan China namelijk zijn stagnerende geboortecijfers en algemene welvaart opkrikken als leefruimten voor de gemiddelde burger compleet onbetaalbaar blijven?
57 jaarinkomens
Dat laatste mag je trouwens vrij letterlijk nemen. Volgens cijfers van het Chinese Rushi Advanced Institute of Finance is de kostprijs van een appartement in de techhub Shenzhen tegenwoordig ongeveer 57 keer zo duur als het jaarinkomen van de gemiddelde Chinees. In de hoofdstad Peking spreken we van prijzen die 55 keer zo hoog als een jaarinkomen zijn.
Kleine voetnoot: Chinezen spreken misschien over het “kopen” en “aankopen” van vastgoed, toch zullen ze hun woonst nooit echt bezitten. Wanneer Chinezen een huis “kopen”, krijgen ze eigenlijk een lease van 70 jaar van de overheid. Wie er in slaagt om meer dan 50 volledige jaarinkomens binnen die periode voor te schotelen, moet na 70 jaar mogelijk dus nog steeds afstand doen van zijn woning.
We spreken hier dus effectief van de zeepbel der zeepbellen. Zelfs tijdens de hoogdagen van de Japanse vastgoedbel in de jaren 80 waren appartement in Tokio “maar” 18 keer zo duur als het gemiddelde jaarlijkse inkomen.
Beleggers die aandelen van grote Chinese vastgoedontwikkelaars bezitten, vrezen dat president Xi weldra zal ingrijpen om de zeepbel te laten krimpen. De Chinese centrale bank kondigde in de zomer van 2020 al drie “rode lijnen” af die vastgoedontwikkelaars niet mochten overtreden. Zij moeten voortaan een vaste verhouding tussen schulden en activa aanhouden om boetes te vermijden. Hierdoor wou de overheid vermijden dat er nog meer geld in de vastgoedmarkt werd gegoten.
Hoe is het zo ver kunnen komen?
Ondertussen zit China opgezadeld met een enorme hoeveelheid onbetaalbare, lege woonsten of half afgewerkte gebouwen. In augustus werden er in de zuidwestelijke stad Kunming 15 onafgewerkte appartementsgebouwen opgeblazen met 85.000 gecontroleerde explosies in minder dan een minuut tijd. De gebouwen stonden er al sinds 2013 volledig leeg nadat de originele aannemer geen geld meer had om de klus te klaren.
Het land staat vol met soortgelijke lege betonnen dozen. De bouw was ooit dan ook de motor van de Chinese economische groei. De sector is nog steeds goed voor 29 procent van het bbp van China. De astronomische schuldenlast van Evergrande is maar een symptoom van deze systematische overbouw.
Volgens de Financial Times zouden er in China genoeg lege woningen zijn om 90 miljoen mensen te huisvesten. Dat betekent dat er in het land genoeg beschikbare woonruimte is om de gehele bevolking van Frankrijk, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk of Canada onder te brengen, met nog wat plaats op overschot.
De gemiddelde gezinsgrootte in China is 3, dankzij een strikt eenkindbeleid dat decennialang gevoerd werd. Er zou in het land maar liefst 3 miljard vierkante meter aan kamerruimte beschikbaar zijn. Meer dan genoeg ruimte voor 30 miljoen Chinese gezinnen.
Gevolgen voor de globale economie
Experten denken momenteel dat de groei van de Chinese economie niet zomaar zal stilvallen, zelfs niet door Evergrande of de vergrijzing van de arbeidsmarkt. Wat waarschijnlijker is, is dat de groei in de komende jaren aanzienlijk zal stagneren. Sommige prognoses stellen dat de Chinese economie tussen 2025 en 2030 4 procent minder zal aangroeien.
Tussen 2000 en 2009 groeide het Chinese bbp gemiddeld met 10,4 procent per jaar aan. Deze uitzonderlijke prestaties namen langzaam af tussen 2010 en 2019, hoewel het jaarlijkse bbp bleef aangroeien met een gemiddelde van 7,68 procent.
Enige vorm van stagnatie van de Chinese economie zal ongetwijfeld wereldwijd gevoeld worden. China is inmiddels de grootste welvaartmotor van de wereld geworden. Het land droeg tussen 2013 en 2018 voor 28 procent bij aan de groei van het wereldwijde bbp, weet het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Dat is twee keer zo veel als de economie van de Verenigde Staten.
Zelfs als China een economische crisis kan vermijden door de implosie van Evergrande te voorkomen, zien de vooruitzichten voor de globale markten op lange termijn er een pak minder goed uit dan wordt toegegeven.
Lees ook: Akelig stil bij Evergrande na gemiste terugbetaling schulden
(evb)