Italiaans nationalist Matteo Salvini (Liga) wil een nieuwe politieke groep in het Europees Parlement stichten. Deze moet zijn fractie ‘Identiteit en Democratie’ (ID; waar ook Vlaams Belang in zetelt), de fractie van Poolse regeringspartij Wet en Rechtvaardigheid (Europese Conservatieven en Hervormers of ECR; waar N-VA in zetelt), en conservatieve politici van de Europese Volkspartij, zoals van de partij van Hongaarse premier Viktor Orbán, verenigen.

‘De tijd is gekomen om het beste van deze drie groepen samen te brengen en een beslissende rol te gaan spelen in het EU-parlement’, verklaarde Salvini op zondag in Cascais, Portugal. Daar woonde hij een conferentie bij van zijn ID-groep. 

Salvini hamerde erop de beste ‘illiberalen’ uit het Europees Parlement te willen verzamelen.

Immigratie en familiekwesties

‘Europa is niet de Europese Unie, het is niet de euro. Het gaat om miljoenen Europeanen’, aldus de nationaalpopulistische leider, die opmerkte dat ‘de media dit behandelen als een bijeenkomst van extremisten (…). Wij kunnen de eerste partij zijn met ten minste 130 parlementariërs.’

De politicus zei ook dat immigratie en familiekwesties dringend aangekaart moeten worden in de EU. ‘Op sommige punten is het nodig dat iemand in Brussel nee zegt tegen het verhuren van baarmoeders en de adoptie van kinderen door homoseksuelen’, zei Salvini. ‘Ik hoop dat er ook in de EVP mensen zijn die niet accepteren dat ze onderworpen zijn aan links’, voegde hij eraan toe.

Salvini stelde voor om de volgende bijeenkomst in juni in Polen of Italië te houden.

ECR

Leiders van de grootste politieke partijen van de ECR-groep kwamen vrijdag bijeen in Warschau. PiS-leider Jaroslaw Kaczynski, het hoofd van Fratelli d’Italia, Giorgia Meloni, en het hoofd van het Spaanse Vox, Santiago Abascal, bespraken de huidige situatie in de ECR-groep en de mogelijkheid om een nieuwe fractie in het EU-parlement op te richten.

‘Het doel van deze gesprekken is de aanwezigheid van een echte grote centrumrechtse kracht in het Europees Parlement, die in staat zal zijn om een dam op te werpen tegen deze extreem liberale, extreem gepolitiseerde (…) huidige richting van de ontwikkeling van de EU’, vertelde een politicus van de PiS partij die besloot anoniem te blijven aan Euractiv.

De ECR-fractie heeft N-VA al veel kopzorgen bezorgd. Zo verdedigt de extreemrechtse Spaanse fractiegenoot Vox het unitaire Spanje en verwerpt deze elke aanspraak op zelfstandig bestuur van deelstaten als Baskenland of Catalonië. N-VA onderhoudt echter vooral met Catalaanse nationalisten nauwe banden.

Italië

In Italië is er een gevecht bezig om de nationalistische troon. Salvini bevindt zich in een benarde positie nu zijn partij aanhang verliest aan de Broeders van Italië (FDI), een nazaat van de Italiaanse Sociale Beweging, die in 1946 werd opgericht door ex-aanhangers van dictator Benito Mussolini. 

Salvini stapte in 2019 uit de regering in een mislukte poging om vervroegde verkiezingen uit te lokken die hij heel goed had kunnen winnen. Volgens opiniepeilers is zijn partij nog steeds het populairst in het gefragmenteerde politieke landschap van Italië. Maar de FDI van Giorgia Meloni is aan een inhaalslag bezig.

De FDI is de enige van de grootste Italiaanse partijen die de regering Draghi niet heeft gesteund, ‘en dat lijkt haar geen windeieren te leggen in een land waar velen bankiers en Brussel nog wantrouwen’, schrijft The Economist. Het kan niet lang meer duren voordat de FDI de Liga inhaalt.

Het voorstel van Salvini tot een Europese bundeling van krachten lijkt dus ook op een strategisch electoraal manoeuvre.

‘Illiberaal’

Het concept van de ‘illiberale democratie’ is recent gepopulariseerd door Hongaars premier Viktor Orbán. Maar Orbán is niet de eerste om democratie los te koppelen van liberalisme. 

Zo betoogde staatsjurist en politiek filosoof Carl Schmitt in de jaren 30 van de vorige eeuw dat democratie en liberalisme haaks staan op elkaar. Het ‘liberale vertrouwen in openheid en pluraliteit’ heette ‘wezensvreemd’ te zijn ‘aan de gedachte van een homogene volkswil, die door de democratie verondersteld wordt’. 

Schmitt geldt, vanwege zijn steun voor het nationaalsocialisme destijds, als een controversieel denker. Of deze steun ideologisch dan wel uit plat opportunisme was, is niet duidelijk.

(tb)