Bevoorrading garanderen: De Europese Commissie werkt aan voorstellen om de lokale productie en recyclage van belangrijke grondstoffen te stimuleren.

• Naast maatregelen om de mijnbouw in Europa nieuw leven in te blazen, zal daarbij volgens waarnemers wellicht ook een grotere nadruk worden gelegd op de inzameling en recyclage van zeldzame mineralen, zodat in een gesloten kringloop zou kunnen worden gewerkt.
• Volgens de plannen zou 10 procent van de gebruikte grondstoffen in de Europese Unie door een lokale ontginning moeten worden geleverd. Nog eens 15 procent van het jaarlijkse verbruik zou door recyclage moeten worden gedekt.
• De recyclage-industrie waarschuwt echter dat de verwachtingen niet mogen worden overdreven. “Recyclage kan duurzaamheid bevorderden, maar is geen wondermiddel”, benadrukt Emmanuel Katrakis, secretaris-generaal van de European Recycling Industries’ Confederation (Euric). “Recyclage zal de mijnbouw niet volledig kunnen vervangen.”
  • “Er moet voor recyclage dan ook naar pragmatische doelstellingen worden gestreefd”, stipt Katrakis aan. “Onder meer de omvang van de afzetmarkt vormt daarbij een probleem. Momenteel blijft de markt voor gerecycleerde materialen beperkt. Er zou een aanzienlijke groei moeten worden gerealiseerd om de productiepatronen te veranderen. Daarbij moeten de recycleerders toegang krijgen tot voldoende voorraden die kunnen worden ingezameld, gesorteerd en teruggebracht naar de fabrikanten.”
• “Dit is een proces dat jaren in beslag zal nemen”, waarschuwt ook Chris Heron, directeur openbare aangelegenheden bij Eurometaux, vertegenwoordiger van de producenten en recycleerders van non-ferrometalen in Europa.
  • “De kostbare materialen in batterijen voor elektrische voertuigen zullen bijvoorbeeld pas tijdens de tweede helft van volgend decennium op grote schaal beschikbaar komen. Slechts op dat ogenblik zullen batterijen, magneten en zonnepanelen in significante hoeveelheden het einde van hun levensduur bereiken.”
  • “Op dit moment staan elektrische auto’s bovendien nog maar aan het begin van de massamarktontwikkeling, waardoor de voordelen van recyclage pas over vele jaren zichtbaar zullen worden.”

Noodzakelijke recuperatie: Toch is iedereen het erover eens dat recyclage essentieel is en dringend moet worden gestimuleerd om de druk op de primaire voorziening te verlichten.

• Fatih Birol, directeur van het International Energy Agency (IEA), beklemtoont dat de invoering van betere inzamelsystemen, een geharmoniseerde afvalregeling en een degelijk investeringskader van groot belang zijn voor de recyclage van cruciale grondstoffen in regio’s zoals de Europese Unie, waar veel duurzame energie wordt verbruikt, maar de hulpbronnen beperkt zijn.
• Ook Chris Heron bevestigt dat recyclage voor Europa de grootste kans op lange termijn is om een grotere autonomie te bereiken voor een groot deel van de grondstoffen die nodig zijn voor de energietransitie.
• Euric merkt op dat verschillende voorwaarden moeten worden ingevuld om aan recyclage een grotere rol te kunnen toebedelen.
  • Daarbij moet volgens directeur-generaal Katrakis in de eerste plaats de recuperatie van e-afval worden opgevoerd. De Europese Unie wil dat 65 procent van die voorraden worden ingezameld, maar in de praktijk wordt nog steeds geen niveau van 50 procent gehaald. 
  • Er moet echter ook worden gegarandeerd dat recyclage economisch levensvatbaar is, vooral voor mineralen die in kleine hoeveelheden voorkomen. “Zonder economische stimulansen, zoals belastingvoordelen of streefcijfers voor de verwerking van gerecycleerde materialen in nieuwe apparaten, zal recyclage niet mogelijk zijn”, merkt Katrakis op.
  • Een andere grote hindernis is de groeiende wereldwijde concurrentie voor gerecycleerd schroot. “Landen zoals China en Zuid-Korea voeren een bijzonder agressief industrieel beleid om hun eigen recyclingindustrie uit te bouwen”, betoogt Heron. “Zij hebben momenteel grotere schrootvolumes dan Europa, waardoor ze een belangrijke voorsprong hebben opgebouwd. Deze landen treden ook heel agressief op om dat schroot van andere markten te halen. Maar Europa kan maatregelen nemen om die situatie om te keren.”

Maatregelen: Volgens Eurometaux kan Europa zijn recyclingmarkt stimuleren door ontwerpnormen en technische specificaties op productniveau op te leggen, zodat grondstoffen gemakkelijker uit gebruikte apparaten kunnen worden teruggewonnen.

• “Daarnaast zouden ook strengere controles op schrootzendingen naar het buitenland moeten worden ingevoerd”, zegt Eurometaux. Verder wordt gewezen op problemen met de wetgeving op chemische stoffen, die het volgens de sector bijzonder moeilijk maakt om een aantal cruciale grondstoffen te recycleren.
• Tevens moeten in de wetgeving van de Europese Unie volgens de experts bij sommige mineralen een aantal doelstellingen voor zelfvoorziening worden geïntroduceerd. Voor sommige grondstoffen zou daarbij volgens hen naar een zelfvoorziening van minstens 30 procent moeten worden gestreefd.
• Tenslotte wordt opgemerkt dat er ook gezocht moet worden naar de aanwending van alternatieve producten, waardoor minder op zeldzame grondstoffen beroep zou moeten worden gedaan.

(ns)