Een peiling afgelopen weekend bezorgt hoofdbrekens aan de federale coalitie. Immers, daarin waren wel een paar boodschappen te ontleden: het coronabeleid levert iets op voor de premier en de Vlaamse socialisten. Maar aan Franstalige kant, sowieso al de meest woelige vleugel van de Vivaldi-constructie, krijgt de PS een nieuwe tik. Daar gaan zowel PTB als Ecolo vooruit, terwijl de partij van Paul Magnette moet inleveren. Dat zet het geheel onder druk voor al de komende sociaal-economische dossiers. Magnette gaf al een schot voor de boeg: hij steunt de staking van eind deze maand ‘200 procent’. En straks komt het dossier van de pensioen al op tafel.

In het nieuws: Uniek in Europa, een regio die (in peilingen) een zuiver linkse meerderheid heeft.

De details: Een ongemakkelijke PS duwt de boot verder naar links.

• Een peiling van Ipsos, uitgevoerd voor VTM/HLN/LeSoir/RTL levert in Franstalig België opnieuw winst op voor de linkerkant. Maar niet voor de grootste partij, de PS.
  • Opvallend genoeg gaat regeringspartij Ecolo naar omhoog, ondanks gekwakkel in de regering met onder meer vicepremier Georges Gilkinet in het NMBS-dossier over de sluiting van stationsloketten.
  • De PTB van Raoul Hedebouw groeit nog maar eens door en komt in Wallonië nu op 19 procent en in Brussel op 16 procent.
  • Wallonië is zo, met de cijfers van de PS, PTB en Ecolo samengeteld, toch quasi uniek in Europa: een meerderheid van 51 procent kiest er voor links en extreemlinks.
  • Ook kopstukken Elio Di Rupo (PS) en zeker Paul Magnette (PS) verliezen bovendien terrein in de persoonlijke score in Wallonië.
• Dat is een hoogst vervelende vaststelling voor de grootste regeringspartij: tot nu toe levert Vivaldi hen weinig tot niets op. Want er is de interne frustratie (die ze overigens deelt met de MR) dat het Vlaamse politici zijn, en meer bepaald één duo, dat alles naar de hand zet: premier Alexander De Croo (Open Vld) en Frank Vandenbroucke (Vooruit), die onder elkaar helemaal het coronabeleid lijken te bepalen. En net die twee politici staan ondertussen al maanden op nummer één en twee in de peilingen.
• Het zet meteen druk op de sociaal-economische dossiers in de regering. Met name op de onderhandelingen over het IPA, het interprofessioneel akkoord, die zijn stukgelopen tussen de sociale partners. De vakbonden hebben daar, opgezweept ook door de PTB, zeer hard hun voet gezet over de loonnorm van 0,4 procent: die erfenis van de regering Michel moet en zal eraan gaan. Meteen komt er nu een staking eind deze maand, om die eisen kracht bij te zetten.
• De PS is tot nu toe heel dubbel geweest in het dossier. Pierre-Yves Dermagne, de PS-vicepremier en minister van Werk, probeert achter de schermen samen met Vandenbroucke een oplossing uit te werken. Er is te horen dat ze daar al wel gevorderd zijn.
• Maar de socialistische partijhoofdkwartieren zien het radicaler. Conner Rousseau is geen voorstander van de wet van 96: hij wil dat bepaalde bedrijfstakken (de farma-industrie of de retail), die in de crisis wél meer echt vooruit zijn gegaan, loonsverhoging geven. En zeker de PS met Paul Magnette op kop, is nog veel radicaler: zij hebben er nooit een geheim van gemaakt dat ze die erfenis van Michel niet smaken. In de Kamer heeft PS-lid Marc Goblet, de oud-baas van het FGTB, samen met de PTB een wetsvoorstel ingediend om die wet van 96 weg te krijgen.

Het effect: De PS gaat nu opnieuw op het oorlogspad.

• Het effect van de negatieve peiling liet zich al meteen voelen dit weekend. In ‘C’est pas tous les jours dimanche’ op RTL, verklaarde Magnette de komende staking voor ‘200 procent’ te steunen. ‘Ik ben compleet akkoord met de werknemers. Dit is een staking tegen de werkgevers, niet tegen de regering.’
• Die uitspraak blijft op z’n minst vreemd, voor de grootste regeringspartij: het is wel de regering en de eigen minister Dermagne die het dossier moeten ontwarren, nu de sociale partners er niet zijn uitgeraakt.
• Maar de uitlatingen van Magnette ontlokten meteen een felle reactie bij die andere Franstalige regeringspartij, de MR. Pavlov is nooit ver weg als het aankomt op het voorspellen van hoe Georges-Louis Bouchez (MR) reageert op Magnette: ‘Een staking organiseren tijdens de ergste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog geeft blijk van een gevaarlijke onverantwoordelijkheid. Ik zou zo graag hebben dat ons land zou kunnen rekenen op moderne, verantwoordelijke en constructieve vakbonden’, zo tweette hij.
• De vraag is of dat allemaal veel indruk zal maken op de PS, die niet van plan is veel opzij te gaan voor de liberalen. Zo legde Magnette afgelopen weekend ook opnieuw het dossier van het EU-handelsverdrag met het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur op tafel. De analogie met het CETA-verdrag tussen de EU en Canada is groot, alleen gaat het hier om een nog veel grotere deal. Magnette is radicaal tegen, omdat de deal nefast zou zijn voor onder meer de bescherming van het regenwoud, maar ook de sociale rechten in Zuid-Amerika ondergraaft. Maar landen als Portugal en Spanje rekenen enorm op de deal. Een starre houding van de PS zou België straks binnen de EU wel eens opnieuw geïsoleerd kunnen maken.

The big picture: Het dossier van de loonnorm op 0,4 procent staat niet alleen. Er komt een heel salvo rond de pensioenen aan.

• De PS heeft al langer een grondige analyse gemaakt van hoe ze opnieuw willen ‘winnen’ ten opzichte van de PTB en van Ecolo op links. Daarbij geldt voor die laatste partij dat men er bij de socialisten van uit gaat dat de groenen zich ‘kapot regeren’ op een aantal dossiers: technisch ontbreekt op de groene kabinetten de kennis om fouten te vermijden. Men rekent dus wat op een herhaling van de eerste paars-groene regering, onder premier Guy Verhofstadt (Open Vld), toen hetzelfde gebeurde.
• Maar ten opzichte van de PTB geldt vooral dat men bij de PS wil aantonen dat men enkel door ‘beleid’ te maken, en niet door de zweeppartij te spelen, linkse maatregelen er in de praktijk doorkrijgt. Dat houdt dus in dat men aan de Keizerslaan straks absoluut een palmares wil kunnen voorleggen.
• De aanpassingen aan de wet van 96 stonden niet in het regeerakkoord: dat is dus eerder een achterhoedegevecht. Maar de grote pensioenhervorming is dat niet. Daarbij heeft minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) in alle stilte keihard doorgewerkt, de afgelopen maanden. En verschillende bronnen in de Wetstraat wijzen erop dat ze nu al klaar is, eerder dan zoals verwacht na de zomer.
• Dat maakt dat straks een van de grootste dossiers van deze regering op tafel komt. En daarbij gaat het spannend worden. Want zo is onder meer de discussie of het nu 1.500 euro netto of bruto wordt, nog altijd niet helemaal uitgeklaard. De MR en PS staan daar lijnrecht tegenover elkaar. Maar ook het bredere plaatje, hoe men de pensioenen in hun geheel zal blijven betalen, en hoe dat gefinancierd moet worden, belooft een enorme strijd te worden.
• Zo voelt het in de Wetstraat ook: deze periode, waarin de pandemie nu eindelijk op z’n einde gaat komen, is de stilte voor de storm die komt. Daarbij wordt het vooral kijken naar de premier, die de vertegenwoordiger is van de zevende partij in het land. Kan De Croo straks de lieve vrede bewaren als deze dossiers op het bord van de regering komen?

Ook genoteerd: De peiling ‘beloont’ de voorzitters die niet meteen loyaal het regeringsbeleid steunen qua corona.

• Opvallend ook, en eveneens niet echt goed nieuws voor de federale regering: een aantal ‘schoonmoeders’, partijvoorzitters van Vivaldi worden fel beloond voor hun stevige aanwezigheid in de media. Die persoonlijke peiling blijft een natte vingeroefening, want een heel open vraagstelling: ‘Wie wil u de komende tijd een rol zien spelen?’
• Zo is er CD&V-voorzitter Joachim Coens, die een opvallende klim maakt en liefst 8 plaatsten stijgt in de ranking. Coens profiteert zo duidelijk van zijn actieve deelname aan het debat over de maatregelen, waarbij hij telkens pleitte voor versoepelingen.
• Ook opvallend: Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert, die onder vuur kwam met de zonnepanelen en in de affaire rond Sihame El Kaouakibi, klimt naar boven. Al heeft hij met 50 procent van de mensen die hem expliciet geen rol wil zien spelen ook wel een heel hoge negatieve score.
• Het sluit aan bij het beeld in Franstalig België, waar Georges-Louis Bouchez (MR) ook vooruit gaat, zowel persoonlijk, als z’n partij, zeker in Brussel.
• ‘Niet meteen goed nieuws, want dat toont aan dat niet-loyaal gedrag ten opzichte van de regering blijkbaar beloond wordt. Dat belooft voor de toekomst‘, zo is binnen de meerderheid te horen.

Wat wel opvalt: Vlaams Belang lijkt aan een plafond te zitten. En voorzitter Tom Van Grieken maakt niet z’n beste beurt, op Radio 1.

• De belangrijkste trend aan Vlaamse kant lijkt vooral dat Vlaams Belang niet langer piekt: de partij zakt wat terug in de peiling en is voor het eerst blijkbaar kwetsbaar. De fenomenale scores richting 30 procent lijken verder af.
• De ‘accidenten’ zoals een bezoek van kopstuk Dries Van Langenhove aan een betoging in Parijs zijn mogelijk een oorzaak: feit is dat er wat ruis zit op de anders zo gestroomlijnde communicatie bij Van Grieken.
• Die had het vanmorgen op Radio 1 niet bepaald onder de markt, in een kritisch vraaggesprek over hun kandidaat die in de raad van bestuur van het VAF zou gaan zetelen.
• Dat ‘Vlaams Audiovisueel Fonds’ reikt elk jaar grote sommen subsidies uit om films en series te laten maken. De raad is gepolitiseerd: elke partij mag verhoudingsgewijs mensen sturen. Men veronderstelt wel mensen te sturen die er iets van kennen. Zo wordt Siegfried Bracke er lid van, namens de N-VA.
• Het Vlaams Belang stuurde Jef Elbers, een voormalig VRT-scenarist die onder meer mee de reeks Merlina schreef. Maar de man liet zich dit weekend in De Standaard stevig gaan, toen de krant hem opbelde om z’n politieke mening ijverig neer te pennen. Een korte bloemlezing:
• ‘Het is precies of heterofilie abnormaal wordt. Iedereen moet homofiel zijn, dat wordt opgehemeld.’
• ‘De normale seksualiteit is nog altijd de heteroseksualiteit.‘
• ‘Dat promoten van transgenders is een ziekte, die het brein aantast. Transseksualiteit is ­abnormaal en dat zeg ik zonder waardeoordeel: het is niet de norm, dus ab-normaal.’
• Meteen kwam er een storm van kritiek, waarbij de voorzitter van het VAF, Kenneth Taylor, burgemeester van Wichelen voor Open Vld, al aankondigde dat de algemene vergadering Elbers niet zou aanvaarden.
• Van Grieken probeerde de zaak vanmorgen te verdedigen, maar danste daarbij op twee benen: Vlaams Belang trekt de kandidatuur van Elbers in, maar spreekt tegelijk van een ‘beroepsverbod’, ‘mensen met de foute mening mogen hun beroep niet meer uitoefenen‘. ‘Een rare en vieze samenleving wordt het dan.’
• Vlaams Belang kwam afgelopen week onder vuur na de moord op David Polfliet in Beveren. Die stierf door geweld, nadat hij in de val was gelokt via Grindr, een datingapp voor homo’s. Daarbij verweet onder meer Vlaams minister van Integratie Bart Somers (Open Vld) in het Vlaams Parlement het Vlaams Belang van ‘homofoob’ te zijn, iets wat ze bij Vlaams Belang erg afstrijden. Daar werpen ze zich net op als ‘verdediger van homo’s’ en wijzen ze naar een probleem met islamitische jongeren in de grootsteden, en hun niet-aanvaarding van de holebigemeenschap.
• Maar tegelijk schoof dus uitgerekend die week Vlaams Belang een dergelijke kandidaat naar voor om het VAF te bemannen.
• Van Grieken trok vanmorgen de grens voor zijn partij, waarbij hij de uitspraken van Elbers verwierp: ‘Ik verzet mij tegen de transgenderindoctrinatie. Ik vind holebi’s niet onnatuurlijk. Maar ik doe niet mee met x’jes. Wij zijn een conservatieve partij. Dat mannen in jurken dragen, mag ik dat nog raar vinden?”
• ‘We gaan Elbers zijn kandidatuur intrekken. Maar niet onder druk van Bart Somers, die een moord misbruikt om punten te scoren. Wel omdat de persoonlijke uitspraken van Elbers in perceptie heel een partij wegzetten als homofoob.’
• Daarbij had Van Grieken het over ‘een cultureel marxisme, waarnaar wij als doctrine aan het evolueren zijn’. ‘In nazi-Duitsland heette dit een Berufsverbot. Als u vindt dat een politieke mening wel relevant is om een job uit te oefenen, dan mag u in het rijtje van de Politbureaus en de Stasi gaan staan. Een politieke mening blijft een mening.’
• Maar tegelijk trekt men dus wel de kandidatuur van Elbers in, waardoor het geheel toch rommelachtig oogt.