Met Ruben Lecok op Algemene Zaken en Peter Moors op Buitenland en Veiligheid, brengt premier Alexander De Croo (Open Vld) twee absolute vertrouwelingen naar de Zestien, om z’n beleid te gaan maken. ‘The dream team is back‘, klinkt het daar. Lecok haalt De Croo terug vanuit de privé, Moors komt van Buitenlandse Zaken. Daarmee wil de premier de komende jaren z’n stempel drukken.

In het nieuws: Deze regering begint vorm te krijgen.

De details: Na het Kamerdebat en een weekend vol communicatie start nu het echte werk.

• Is de premier de kapitein van een federale regering, die op de brug staat, dan is de kabinetschef van de Zestien de man die in de machinekamer zit van zo’n beleidsploeg: hij moet de zaak onder stoom houden, en in het oog houden dat er beleid ‘gemaakt’ word. Als het daar stropt, of niet vlot genoeg loopt, raakt heel de regering opgestopt; een probleem waar in de periode van Charles Michel (MR) wel eens sprake van was, en waarbij men toen wees naar de kabinetschef.
• De Croo kiest er nu voor om met mensen te werken in wie hij een blind vertrouwen heeft, en die al jaren met hem meegedraaid hebben. Lecok, van dezelfde generatie als de 44-jarige premier, heeft al heel wat kilometers op de teller: 15 jaar op liberale kabinetten, waarbij ook 8,5 jaar als kabinetschef van de Open Vld-vicepremier.
  • Hij startte op het kabinet van Vlaams minister Fientje Moerman (Open Vld), onder toenmalige kabinetschef Gwendolyn Rutten (Open Vld).
  • Daarna verkaste hij naar de Zestien als kabinetard bij premier Guy Verhofstadt (Open Vld) en daarna bij vicepremiers Patrick Dewael (Open Vld) en Guy Vanhengel (Open Vld).
  • In 2010 maakte hij de overstap naar de Nationale Bank.
  • Toen al haalde De Croo, als de toenmalige partijvoorzitter, hem een eerste keer terug, om de studiedienst van de partij te gaan leiden.
  • Daarna stapte hij met De Croo als vicepremier in de regeringen van Di Rupo, Michel en Wilmès.
• Opvallend: in maart verliet hij de regering om over te gaan naar Egon Zehnder, de headhunter. Toen stelde hij in z’n afscheid wel vragen bij de stilstand en sclerose in het land. En tegelijk stelde hij vast dat er geen groeiproces meer zat in z’n loopbaan.
• In een gesprek met De Tijd bij z’n exit toonde hij vooral z’n trots over de bereikte sociaal-economische hervormingen, maar ook z’n teleurstelling over de vervroegde val van de regering Michel. ‘Het dieptepunt in mijn carrière. Ik heb vier jaar heel goed kunnen samenwerken met de collega’s van de N-VA, maar de regering laten vallen over een VN-pact was een complete inschattingsfout. Het is nogmaals gebleken: als een regering voor de meet valt, kan ze de koers niet winnen.’
• Naast Lecok komt ook Peter Moors terug bij De Croo, om de kabinetschef Buitenland en Veiligheid te worden. Moors was tot nu de baas van de FOD Buitenlandse zaken, een benoeming die de regering Wilmès in november in lopende zaken deed.
• Peter Moors heeft er al een lange carrière op zitten bij Buitenlandse Zaken, als diplomaat in Rabat, Praag en bij de Belgische permanente vertegenwoordiging van de EU, en daarna als ambassadeur in Athene.
• Hij werkte al als diplomatiek adviseur voor een premier, onder Guy Verhofstadt. In 2007 werd hij directeur-generaal Ontwikkelingssamenwerking bij Buitenlandse Zaken.
• In 2014, bij de start van de Zweedse regering, werd hij kabinetschef Ontwikkelingssamenwerking bij De Croo.
• Voor de communicatie gaan Tom Meulenbergs en Bram Delen mee, er wordt nog naar een woordvoerder aan Franstalige kant gezocht. ‘Zo komt het dreamteam weer samen‘, reageert men enthousiast op de nieuwe samenstelling van de machinekamer in de kanselarij.

Dé uitdaging op korte termijn voor Vivaldi: De coronaopstoot onder controle houden.

• De nieuwe minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit), gaat weinig respijt krijgen. Hij moet meteen vol aan de bak, om een nieuwe besmettingsgolf stevig aan te pakken.
• Binnen de regering De Croo beseft men maar al te goed dat dit nu hét dossier is dat onder controle moet geraken. Vooral de communicatie moet voortaan veel duidelijker en zuiverder. ‘We weten dit maar al te goed, dit is prioriteit nummer één‘, zo is in de wandelgangen van de Zestien te horen.
• Vandenbroucke zelf gaf dit weekend al een schot voor de boeg: in de Franstalige pers, waar hij opdook, gaf hij aan dat het raadzaam zou zijn om nauwe contact tot drie personen te beperken. Dat zou meteen een stevige verstrenging betekenen. Vandaag ligt de norm op vijf nauwe contacten.
• En kijk, vanmorgen claimde Erika Vlieghe op Radio 1 dat advies als zijnde ‘van de experten’: ‘Het cijfer van drie contacten komt niet uit de lucht vallen. Dat staat ook al in ons Celeval-rapport. Daarin staat dat je in code oranje je contacten moet beperken tot drie. Het is dus een vertaling van de realiteit naar wat wij hebben aanbevolen.’
• Vlieghe drong nog eens aan op meer communicatie, vanuit de overheid. Het is dus kijken naar Vandenbroucke én De Croo, om straks het voortouw te gaan nemen.
• Overigens werd met een beetje ontzetting de uitspraak van Conner Rousseau (Vooruit) dit weekend gelezen, dat die de naam Vandenbroucke expliciet niet wilde laten vallen tijdens de onderhandelingen over de posten, uit vrees om dan alsnog Volksgezondheid uit z’n vingers te zien slippen. ‘Bijzonder vreemd, want niemand zou daarom z’n veto hebben gesteld, wel integendeel. De samenwerking tussen de huidige premier en z’n vice op Volksgezondheid was altijd uitstekend in het verleden’, zo stelt een insider.

Om te volgen: De MR-opstand kent vandaag z’n afloop.

• Op dit moment komen de Franstalige liberalen samen. Bedoeling is daar, in het partijbureau, om de voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) aan banden te gaan leggen.
• Heel het weekend was er een prerevolutionaire sfeer bij de MR bezig. De aanleiding was de rampzalige casting die Bouchez uit z’n mouw schudde, bij de benoeming van een nieuwe federale regering:
  • Hij bracht, zonder dat iemand het wist en iemand vond dat die dat verdiende, Mathieu Michel (MR), de broer van Charles Michel, in de federale regering.
  • Hij verving Valérie De Beu (MR) door Denis Ducarme (MR) in de Waalse regering, om twee uur later vast te stellen dat dat decretaal niet kon.
  • Hij verving daarop de fractieleider in de Kamer, Benoit Piedboeuf (MR), door diezelfde Ducarme.
• Dat alles bracht heel de partij in rep en roer:
  • De MR-vrouwen, die zich diep beledigd voelden.
  • De Waalse kopstukken Jean-Luc Crucke (MR) en Willy Borsus (MR), die niet op de hoogte waren.
  • De Luikse vleugel, die zich misdeeld voelde.
  • Denis Ducarme, die zich vernederd voelde.
  • De Kamerfractie, die zich niet gerespecteerd voelde.
• Heel het weekend ging het dus over ‘ontslag‘, maar dat kan praktisch gewoon niet, zoals we al schreven: er is geen procedure voorzien om iemand als voorzitter af te zetten.
• Het ziet er dus naar uit dat Bouchez een soort ‘G4’ naast zich zal moeten aanvaarden, een kroonraad die hem onder curatele kan houden.
• Die zou bemand worden door Sophie Wilmès (MR), federaal vicepremier, Willy Borsus, Waals viceminister-president, Pierre-Yves Jeholet (MR), minister-president van de Franse Gemeenschap, en Alexia Bertrand (MR), fractieleider van MR in Brussel.
• Die groep zou dan Bouchez moeten ‘kaderen’, zodat hij niet meer soloslim opereert, en hij beslissingen voortaan moet aftoetsen bij deze mensen.
• Heel het weekend was Bouchez steun voor hem op Twitter en Instagram aan het retweeten en herposten, om z’n weerstand aan te geven: de voorzitter liet zich niet zonder slag of stoot slachten.
• ‘Het is maar zeer de vraag of dat alles een indruk gaat maken op hem. Op een cruciaal moment in de onderhandelingen kreeg hij ook eens een ‘patat’ vanjewelste, en lag de MR er bijna af. Dat heeft hem welgeteld 48 uur gekalmeerd, daarna was het toch gewoon weer hetzelfde verhaal‘, zo is bij een toponderhandelaar van Vivaldi te horen.
• Vanmorgen haalde Sabine Laruelle (MR), de gewezen minister en Senaatsvoorzitster, nog eens snoeihard uit. Ze had het over ‘despoten’ en ‘maffiaclans’ binnen de partij. ‘Ik heb genoeg van het nepotisme en het gedrag van een clan die de maffia waardig is’, zo stelde ze op LN24.

Ook in de gaten houden: Bij Groen zijn diepe groeven getrokken, waarbij de partijleiding beschadigd is. Hoe lang blijft dit nu etteren?

• Na een staande ovatie in de Kamer voor Kristof Calvo, was de fractieleider van Groen weer indrukwekkend, deze keer in ‘De Zevende Dag’. Daarbij ging hij de harde waarheid, over wat intern bij Groen was gebeurd, niet uit de weg:
  • ‘Je kan niet iedereen minister maken. Maar je kan wel iedereen met respect behandelen. En dat is helaas niet gebeurd’, zo kaatste hij de bal naar z’n partijvoorzitter Meyrem Almaci (Groen). Die liet Calvo onwetend naar de vergadering voor de benoeming van de Groene ministers trekken, en plantte daar een mes in diens rug.
  • ‘Dat doet wel pijn, ja. Het is mij door iemand anders verteld, ergens op straat in een parkje in Gent. Ik denk dat iedereen beseft dat je zo’n beslissing niet in een parkje omringd door spelende kinderen wil horen. Als een CEO van een bedrijf zo zou omspringen met zijn medewerkers, dan is Groen wellicht de eerste partij om daar parlementaire vragen over te stellen.’
  • Almaci zocht ondertussen wel contact, maar dat kwam er niet. Calvo nam haar telefoontje niet. ‘Ik was op dat moment voor de eerste keer met familie en vrienden. Ik had toen andere dingen aan mijn hoofd. We hebben dus nog altijd niet gepraat, maar ik vermoed dat dat wel zal volgen.’
  • Strafst van al: Calvo is open over z’n toekomst: ‘Ik zie mijn partij doodgraag en ik zal de grootste supporter zijn van het Vivaldi-project’, zo stelde hij. ‘Maar ik kan maar op één manier aan politiek doen, dat is aan 150 procent zonder rancune en in vertrouwen. Dat kan je doen als minister en evengoed als volksvertegenwoordiger. Maar ik moet de komende tijd nagaan of dat lukt om op die manier nog verder aan politiek te doen.’
• Zo dreigt het koningsdrama bij Groen grote gevolgen te hebben. ‘Anders, opnieuw respectvol met elkaar en constructief aan politiek doen‘, het was een slogan die Groen meer dan een jaar lang probeerde te prediken, in de ellenlange regeringsvorming. En kijk, ze slaagden erin die boodschap wonderwel te laten insijpelen in de regering De Croo: in diens regeerverklaring én tijdens het debat herhaalde Vivaldi constant die mantra.
• Maar het lot van Calvo, die helemaal dreigt weg te trekken, weegt nu loodzwaar op de partij. De oorverdovende stilte van Almaci is daarbij allerminst productief: de leemte, het gat, wordt niet gevuld met een repliek of correctie. Het lijkt onvermijdelijk dat die alsnog volgt, of de partij dreigt steeds dieper weg te zakken. ‘Dit kan gewoon niet zomaar passeren, zo veel is wel duidelijk’, zo is in de Kamerfractie te horen.
• Binnen de regering dan weer een ander verhaal: ‘Het is doodjammer voor Kristof, maar een feit is wel dat het kernkabinet nu de helft korter zal duren‘, zo klinkt het droog bij een minister.

Goed genoteerd: Dit weekend was Vivaldi ‘all over the place‘, het regende interviews. Wij noteerden nog een paar interessante uitspraken, die nazinderen.

• Na de regering zelf, op donderdag met de beleidsverklaring en op vrijdag met de debatten, was het op zaterdag en zondag tijd voor communicatie van de anderen. Die kregen ruimte, onder meer in ‘De Zevende Dag’ en de kranten.
• Van alles wat er verscheen, was Paul Magnette (PS) in De Standaard misschien wel het meest boeiend:
  • Over zijn eerste poging om Vivaldi te maken: ‘Als ik het akkoord van november vergelijk met het huidige regeerakkoord, komt dat in grote lijnen overeen.’
  • ‘In november had ik met Gwendolyn Rutten al afgesproken om een akkoord met horizon 2030 te schrijven, het jaar dat België zijn tweehonderdste verjaardag viert. Die langere termijn hielp om onze verschillen te over­stijgen. Toen we de Vivaldi-gesprekken in ­augustus opnieuw oppakten, waren Egbert (Lachaert, Open Vld, red.) en Alexander ook meteen mee in die visie.’
• Ook opvallend: Annelies Verlinden (CD&V), de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, die zaterdag voor het eerst sprak. Haar interview maakte een pak Vivaldisten bijzonder blij. Immers, als CD&V’er toonde ze zich daar toch wel bijzonder ‘open’ van geest: ‘Een staatshervorming moet de goede richting uitgaan. Ik heb geen voorkeur om te herfederaliseren, maar er moeten geen taboes zijn. Het is respectvol om het debat met open vizier aan te gaan.’ ‘Toch wel heel straf, dat CD&V dit nu stelt. Wekenlang aan tafel hoorden we iets anders. Maar dit toont hoe open de geest is binnen de regering‘, zo noteren we binnen Vivaldi.
• Verlinden is immers bevoegd voor het voorbereiden van de staatshervorming, die er ooit tegen 2024 moet komen. Overigens gelooft niemand dat haar voornemen ‘om honderd dagen te zwijgen en zich in te werken‘, zoals ze ook deed in dat interview op Radio 1, werkelijk kan standhouden. ‘Op Binnenlandse Zaken? Dat duurt vijf dagen en er is weer ergens een crisis of toestand die uitleg verdient’, zo reageert een ervaren Wetstraatspeler.
• Ondertussen: het Fransdolle partijtje DéFI is zo verward over Vivaldi (moeten we nu voor of tegen zijn?) dat ze dit weekend weigerden ‘hun stem te vermengen in oppositie met Vlaams Belang en N-VA’. Dat betekende de facto dus dat ze mee applaudisseerden met de meerderheid. Altijd goed om weten, als er een wiel zou afvliegen voor Vivaldi: er liggen ergens nog twee DéFI-Kamerzetels als reservewiel te wachten.

Overigens: België en deze regering hebben, qua imago, nog wel wat werk in het buitenland.

• Hét meest gelezen stuk op de site van de New York Times: een vlammend artikel, over de ‘groeiende intolerantie’ in België. Het onderwerp: de doop van Sanda Dia, in Reuzegom, die tragisch afliep.
• ‘Een zwarte Belgische student zag een witte studentenvereniging als z’n ticket naar een ander leven. Het werd z’n dood‘, zo titelt de krant.
• ‘Leden van de studentenclub gebruikten racistische scheldwoorden, om meneer Dia te bevelen een feestzaal op te ruimen. En een foto dook op van leden van de club die outfits van de Ku Klux Klan droegen (de krant drukt de foto ook af). Een speech van een lid refereerde aan ‘onze goede Duitse vriend, Hitler”, zo beschrijft de krant.