Context: De regering heeft vorige week een protocol gesloten met de bankensector. Dat akkoord moet zorgen voor meer transparantie op de spaarmarkt, wat tot betere voorwaarden voor consumenten moet leiden.

• Alleen is het onduidelijk hoe groot de impact zal zijn van dat akkoord. Zo mogen de banken vanaf volgend jaar maximaal vier spaarboekjes aanbieden in plaats van zes. Die verlaging treft slechts enkele spelers, waaronder ING. De grootbank heeft nog enkele spaarrekeningen in haar gamma die ze niet langer commercialiseert.
• Voorts beloven de banken onder meer om transparanter te communiceren over de tarieven. Ze zullen onder andere de spaarders duidelijke info geven over de opgebouwde rente en op de productpagina’s linken naar tools die hen helpen om spaarproducten te vergelijken.

Fiscaal statuut spaarboekjes

Opgemerkt: Vanzelfsprekend is de regering zeer tevreden met dit akkoord. Ze helpt immers de spaarder om betere voorwaarden te krijgen. Toch mogen de beleidsmakers zichzelf niet te snel op de borst kloppen. We mogen immers niet vergeten dat de staat mee verantwoordelijk is voor de huidige situatie op de spaarmarkt.

• In ons land wordt er een onderscheid gemaakt tussen gereglementeerde en niet-gereglementeerde spaarrekeningen. De eerstgenoemde formules komen in aanmerking voor een fiscale vrijstelling.
  • Spaarders met een gereglementeerde rekening moeten op de eerste 980 euro aan interesten geen roerende voorheffing betalen. Op alles boven dat bedrag int de fiscus een belasting van 15 procent. Dat is een gunsttarief, want normaal stroomt 30 procent van de kapitaalopbrengsten naar de staatskas. Bijna alle spaarboekjes in ons land zijn gereglementeerd.
  • Bij een niet-gereglementeerde rekening betalen de spaarder een roerende voorheffing van 30 procent op alle opbrengsten.
• Door zo’n onderscheid te maken draagt de overheid bij aan de complexiteit van de spaarmarkt. En dat is nog niet alles. Om gekenmerkt te worden als een gereglementeerd spaarboekje moet het totaalrendement bestaan uit een getrouwheidspremie en basisrente.
  • Het is net door de getrouwheidspremie dat spaarders gedwongen worden om minstens twaalf maanden bij dezelfde bank te blijven. En dat druist net in tegen de doelstelling van de regering. Die wil met haar protocol ervoor zorgen dat spaarders sneller lucratievere oorden opzoeken.

Afschaffing getrouwheidspremie

Terugblik: Volgens sommige experts kan de afschaffing van de getrouwheidspremie soelaas brengen.

• De concurrentiewaakhond BMA had in november nog voorgesteld om afscheid te nemen van die vergoeding. Volgens de toezichthouder zijn de banken erg creatief geworden zijn met de voorwaarden voor de getrouwheidspremie en de looptijd ervan.
  • Denk bijvoorbeeld aan de zogenaamde spaarabonnementen, waarbij je maandelijks een maximaal bedrag kunt sparen. Bij Tempo Sparen van ING of Start2Save van KBC bedraagt dat plafondbedrag 500 euro per maand. Die spaarbeperking heeft een niet te onderschatten impact op het rendement.
• Volgens de consumtenorganisatie Testaankoop schiet het protocol zijn doel voorbij.
  • Gevreesd wordt dat er nog steeds verwarring zal bestaan over de spaarrentes. Die bestaat bij gereglementeerde rekeningen uit een basisrente en getrouwheidspremie. Het protocol stelt dat die twee vergoedingen zowel afzonderlijk als samen moeten vermeld worden. “Dat zal tot meer verwarring leiden”, klinkt het. “Tot nu toe was het immers verboden om de twee tarieven bij elkaar op te tellen, aangezien de getrouwheidspremie aan voorwaarden is gebonden.”

Opgemerkt: De Europese Unie heeft overigens de fiscale vrijstelling van de gereglementeerde spaarboekjes al meermaals onder vuur genomen. De discriminatie van buitenlandse spaarboekjes is al twee keer veroordeeld door het Europees Hof van Justitie, in 2013 en 2017.

• De fiscale vrijstelling zorgt namelijk ook voor oneerlijke concurrentie tussen Belgische en buitenlandse spaarboekjes. In principe geldt die vrijstelling niet alleen voor Belgische rekeningen, maar ook voor de rente die Belgen op buitenlandse boekjes opstrijken. Als daar tenminste gelijkaardige criteria gelden als in België. Die formules moeten dan wel dezelfde kenmerken als een gereglementeerde spaarrekening, wat meestal niet het geval is.
• Desalniettemin blijft ons land vasthouden aan dat onderscheid. (cv)