De menselijke vindingrijkheid is werkelijk verbluffend, zo ook ons vermogen tot het ontwikkelen van onwerkelijk slechte ideeën. Die gedachte bekroop me toen ik een merkwaardige wagen zag. Niet zozeer het voertuig op zich, maar wel de keuze van de kleur doet de monden van verbazing openvallen. Het gaat om een model dat BMW enkele maanden geleden presenteerde op een autobeurs. Een luxueuze SUV in een kleur die de verbeelding tart: Vantablack.
De kleur zag in een Brits labo het donkere levenslicht, en dankt haar specifieke duistere kwaliteit aan het feit dat ze, op 0,035 procent na, alle licht absorbeert. In september 2019 ontwikkelden wetenschappers van MIT zelfs een variant die 99,995 procent van het licht ophoudt. De zoektocht naar het zwartste zwart blijft een kleine groep wetenschappers en techneuten mateloos fascineren.
Het effect van dat zwartste zwart is heel merkwaardig. Als je er met een fel licht op schijnt, lijkt dat gewoon te verdwijnen, alsof het écht een zwart gat is. Daardoor zorgt de kleur voor optische verwarring: ons brein kan zo’n donkerte moeilijk plaatsen. Bij 3D-oppervlakken wordt het moeilijk om diepte te zien. De mens is paradoxaal ingenieus. Het menselijke brein is zo verfijnd dat het een kleur kan ontwikkelen die de capaciteiten van dat brein overstijgt.
Dat dit niet enkel onpraktisch, maar ook schadelijk kan zijn, blijkt uit een ongelukkige val van een geluidstechnicus die voor de Franse DJ Gesaffelstein werkte. Gesaffelstein liet een podium in Vantablack maken, wat zeker een spectaculair effect oplevert. Maar voor de crew die het podium moest opstellen, was het een heel karwei. Een geluidstechnicus was zo gedesoriënteerd dat hij viel en daarbij voor enkele duizenden dollar schade aan de constructie toebracht.
En dus moet er bij BMW iemand gedacht hebben: als we daar nu eens een auto van maken. Waarom, kan een raadsel lijken. Weinig dingen zijn zo belangrijk in het verkeer als veiligheid. En weinig dingen zijn zo belangrijk voor veiligheid als zichtbaarheid. Het volstrekte tegendeel van Vantablack. Gelukkig heeft BWM vooralsnog geen plannen voor het opstarten van een commerciële productie van de wagen die zwarter dan zwart is, en houden ze het bij een showmodel. Maar waarom zou je iets willen tonen, waarvan de toepassing eigenlijk onwenselijk is.
Vantablack kan nochtans vele nuttige toepassingen hebben. Zo kan het de opslag van warmte bij bepaalde zonne-energietoestellen optimaliseren, de efficiëntie van telescopen verhogen, en ook infraroodcamera’s beter maken. Maar niet alles wat kan, moet. Er gaapt vaak een wereld van verschil tussen wat mogelijk is en wat wenselijk is. Ik hou dus mijn hart vast voor welke mogelijke toepassingen nog bedacht en ontwikkeld zullen worden. De mens is soms te dom voor zijn eigen slimheid.