Sinds zijn aantreden heeft Scholz verschillende uitspraken gedaan waaruit blijkt dat hij belangrijke kwesties op het gebied van het buitenlands beleid zoveel mogelijk in eigen hand wil nemen. Op verschillende issues werden de Groenen, die het luidst het evangelie van de mensenrechten verkondigen, door hun sociaaldemocratische chef, een discipel van de rustige vastheid, al teruggefloten.

Chefsache

Zo zou Scholz van de betrekkingen met Rusland een Chefsache (een uitvoerende zaak) willen maken, meldt het Duitse dagblad Bild. Dat betekent dat zijn Groene minister van Buitenlandse Zaken, Annalene Baerbock, een kleinere rol krijgt in de kwestie. Scholz zou overigens in januari al een ontmoeting met Poetin plannen.

De Groenen zijn voorstanders van een harde(re) opstelling tegenover het regime van Vladimir Poetin. In december beloofde Baerbock nog “harde diplomatieke en economische gevolgen” als Rusland zich met Oekraïne zou bemoeien, schrijft de website Euractiv.

Daarnaast heeft minister van Economie en Energie Robert Habeck, Baerbocks partijgenoot, zijn bezwaar geuit tegen de certificering van de controversiële Nord Stream 2-gaspijpleiding, die Duitsland met Rusland verbindt.

Scholz heeft Nord Stream 2 echter een “project van de privésector” genoemd, dat niet mag worden gepolitiseerd.

China

Ook China is een splijtzwam gebleken. Daar lijkt Scholz de lijn van oud-bondskanselier Angela Merkel te willen voortzetten, terwijl de Groenen een duidelijker stellingname over de mensenrechten eisen.

Zo heeft Baerbock een importverbod geëist van Chinese goederen die met dwangarbeid zijn gemaakt en gepleit voor een verdere opschorting van de omstreden investeringsovereenkomst tussen de EU en China. Ook zegt ze niet naar de Olympische Winterspelen volgende maand in Peking te zullen afreizen “hoewel ze een groot sportliefhebber is”.

Maar: “Ondanks China’s erbarmelijke staat van dienst op het gebied van de mensenrechten en zijn expansionistische beleid ten aanzien van Hongkong en Taiwan, is de nieuwe Duitse kanselier blij dat hij het werk van Merkel kan voortzetten om China gunstig te stemmen”, schrijft historica Katja Hoyer in The Spectator.

“In zijn eerste telefoongesprek met Xi heeft Scholz geen druk op hem uitgeoefend over problematische kwesties; in plaats daarvan verzekerde hij hem dat ‘Duitsland met China wil blijven samenwerken in een geest van wederzijds respect en vertrouwen’. Diplomatieke insiders beweren dat Scholz Xi geruststelde over een voortzetting van het Merkeliaanse beleid, nog voordat hij officieel aantrad als kanselier.”

Het zijn overigens niet alleen politieke overwegingen die bepalen hoe Scholz naar China kijkt. “In de loop van Merkels bondskanselierschap zijn de handelsbetrekkingen tussen Duitsland en China zo nauw geworden dat ze nu zeer moeilijk te ontwarren zijn. De invoer uit China is de afgelopen twaalf jaar verdubbeld en de uitvoer naar China bijna verdrievoudigd. Met een handelsvolume van 213 miljard euro was China vorig jaar voor het vijfde opeenvolgende jaar de grootste handelspartner van Duitsland.”

Kernenergie

En het is niet enkel inzake de buitenlandse agenda dat Scholz het standpunt van de Groenen wil afzwakken.

Zo meldde regeringswoordvoerder Steffen Hebestreit maandag dat, hoewel Scholz “tegen” de plannen van de EU gekant is om kernenergie van een groen investeringslabel te voorzien, Duitsland zich niet bij Oostenrijk zal aansluiten om de Europese Commissie aan te klagen over haar voorstel.

De reacties op de voorgestelde taxonomieregels vanuit de gelederen van de Groenen waren – niet verwonderlijk – harder van toon. Zo verklaarde de groene minister van Milieu, Steffi Lemke, in de regionale krant Rheinische Post dat kernenergie “verre van duurzaam en een zeer riskante technologie” is.

Geen gebrek aan progressieve dadendrang dus, bij de Duitse Groenen. Maar de opvolger van Merkel doet er alles aan om de politieke nalatenschap van de Mutti te conserveren – hoe hard de nieuwe garde ook die “eloquente stilte” lijkt af te keuren.

(bzg)