Nu een conflict met Rusland steeds waarschijnlijker lijkt, is het voor de NAVO belangrijk om haar grenzen duidelijk te bepalen. En dan niet enkel op aarde: ook in de ruimte bestaat de kans er dat beide machtsblokken clashen. Daarom zette de NAVO nu haar beleid inzake oorlogsvoering in de ruimte uiteen.

Sinds de eerste ruimtereizen in de jaren 60 is de ruimte steeds belangrijker geworden. Satellieten zijn cruciaal geworden voor navigatie, weermonitoring, communicatie en het bankwezen, om maar enkele zaken te noemen. De NAVO start hun Ruimtebeleid dan ook met te erkennen dat de ruimte cruciaal is voor de organisatie: “Het gebruik van de ruimte heeft het vermogen van de bondgenoten en van de NAVO om te anticiperen op bedreigingen en met grotere snelheid, doeltreffendheid en precisie te reageren op crises, aanzienlijk vergroot.”

Drempel lager

Dat de mensheid nu ook de ruimte kan gebruiken, is een geweldige vooruitgang. Toch komen hier ook risico’s en zelfs bedreigingen bij kijken. Zeker nu steeds meer landen de weg vinden naar de ruimte, wordt de plaats schaarser en de bedreigingen groter.

Toen de eerste ruimtevluchten plaatsvonden, hadden twee machtsblokken zowat het monopolie: enerzijds de Verenigde Staten, anderzijds de Sovjet-Unie. In die tijd stond computertechnologie ook nog niet op het punt dat enige vorm van hacking of ruimteoorlog mogelijk was. Nu is dat wel anders.

De drempel voor landen om naar de ruimte uit te breiden ligt lager, en nu ruimtetechnologie steeds belangrijker wordt voor het leven hier, lijkt het ook voor handen dat hier vroeg of laat misbruik van wordt gemaakt. De NAVO oordeelt dan ook dat het ruimtemateriaal van lidstaten in gevaar kan komen bij een mogelijk conflict.

Meer zelfs: aangezien de ruimte geen duidelijk afgebakende grondgebieden heeft, en satellieten in hun baan rond de aarde over het grondgebied van verschillende landen vliegen, zijn alle ruimtetoestellen van elk betrokken land in het geval van een oorlog of aanval in de ruimte in gevaar. Een sterk statement van de NAVO, in het geval een ruimteoorlog zou plaatsvinden, is dus wel wenselijk.

Artikel 5

In het NAVO-verdrag staat het befaamde ‘Artikel 5’ geschreven, de reden waarom zoveel landen lid willen worden van de organisatie. Dat artikel bepaalt namelijk dat een aanval tegen één lidstaat wordt gezien als een aanval tegen allen. De andere lidstaten zijn dan ook verplicht mee te werken aan tegenaanvallen. Dit is ook de reden dat pakweg Oekraïne perse lid van de NAVO wil worden: als Rusland aanvalt, of de pro-Russische rebellen in de Donbas-regio te openlijk steunt, krijgt het de hele NAVO over zich heen. ‘Artikel 5’ is tot nu toe nog maar één keer ingeroepen; na de aanslagen van elf september in New York.

Het mag niet verbazen dat ‘Artikel 5′ wel eens het krachtigste middel kan zijn van de NAVO bij onderhandelingen met mogelijke agressors. Dit beleid wordt ook doorgetrokken in de ruimte: Op de NAVO-top in Brussel vorig jaar werd besloten dat “een aanval naar, van of binnen de ruimte kunnen leiden tot het triggeren van Artikel 5.” Toch moet, op het moment dat zo’n aanval plaatsvindt, de Noord-Atlantische Raad nog de beslissing nemen, die zaak per zaak wordt bekeken.

(jvdh)