Steden in relatief welvarende landen worden met een ernstige luchtverontreiniging door stikstofdioxide (NO2) geconfronteerd, vaak zonder de omvang van het probleem te beseffen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Health Effects Institute, gevestigd in de Amerikaanse stad Boston, gebaseerd op een analyse van de luchtvervuiling in meer dan 7.000 steden over de hele wereld.

De onderzoekers stelden vast dat de Chinese metropool Shanghai het zwaarst wordt getroffen, maar de Russische hoofdstad Moskou werd verrassend op een tweede plaats teruggevonden. Ook een aantal andere steden in en rond Rusland zijn prominent in de top van de ranglijst terug te vinden.

Verouderd wagenpark

Sint-Petersburg staat op een vierde plaats, terwijl Ashgabat (Turkmenistan) en Minsk (Wit-Rusland) op respectievelijk een zevende en achtste plaats kunnen worden gevonden. “De aanwezigheid van een aantal Russische steden bovenaan de ranglijst was voor ons een absolute verrassing”, beklemtoonde onderzoeker Pallavi Pant, klimaatwetenschapper bij het Health Effects Institute.

“Dat heeft wellicht te maken met de uitstoot van het autoverkeer, in de hand gewerkt door een ouder wagenpark.” Ook Teheran (Iran), Caïro (Egypte), Istanboel (Turkije) en Ho Chi Minh City (Vietnam) lieten bij de vervuiling door stikstofdioxide hoge waarden optekenen.

De onderzoekers wijzen erop dat het probleem van de vervuiling door fijnstof (PM2,5) – veroorzaakt door minuscule delen roet of puin, vooral afkomstig van verbranding en sommige industriële bronnen – wereldwijd een toenemende aandacht krijgt.

“Het probleem van de vervuiling door stikstofdioxide is daarentegen echter minder goed bestudeerd”, stippen zij aan. “Er zijn op de grond ook slechts een beperkt aantal meetstations die het gas kunnen detecteren.” Het Health Effects Institute deed bij zijn analyses niet alleen van grondstations beroep, maar maakte ook gebruik van satellietgegevens.

Vooral armere landen worden vaak door een vervuiling met fijnstof geplaagd. Deze pollutie is vooral afkomstig van steenkoolcentrales, afvalverbranding, landbouw en het autoverkeer. De grootste vervuiling werd geregistreerd in Delhi en Kolkata (India), gevolgd door Kano (Nigeria) en Lima (Peru).

Zuid-Azië en Afrika domineerden – met de steden Dhaka, Karachi en Jakarta, Lago en Accra in de top tien, de lijst. De Chinese hoofdstad Peking stond op een negende plaats.

Hoop

“China heeft de voorbije periode op het gebied van luchtvervuiling duidelijk vooruitgang geboekt”, bemerkte Robert O’Keefe, ondervoorzitter van het Health Effects Institute. “Die resultaten tonen dat de hoop op een gunstige evolutie kan worden gekoesterd, ook al zal dit een bijzonder lange reis worden.”

Opgemerkt wordt dat achttien Chinese steden het voorbije decennium tot de locaties met de sterkste vermindering van de blootstelling aan stikstofdioxide behoorden.

Stikstofdioxide is niet zo intensief verbonden met mortaliteit als de vervuiling door fijnstof, maar kan wel een verscheidenheid aan ademhalingsproblemen veroorzaken. Onder meer wordt gewezen op astma bij kinderen, terwijl ook bij kwetsbare personen moeilijkheden met de ademhaling kunnen worden versterkt.

Auto’s vertegenwoordigen de belangrijkste bron van vervuiling door stikstofdioxide. Oudere voertuigen produceren bovendien veel meer stikstofdioxide dan modernere modellen.

De onderzoekers wijzen er nog op dat drie jaar geleden in de 7.239 geanalyseerde steden minstens 1,7 miljoen overlijdens aan een blootstelling aan fijnstof dienden te worden toegeschreven. De impact was het grootst in Azië, Afrika en en regio’s in het midden en oosten van Europa.