In de Wetstraat oogst PS-voorzitter Paul Magnette giftige reacties. Want uitgerekend op het moment dat de drie voorzitters van de minderheidsregering proberen om alsnog een volwaardige regering te vormen, lanceert die laatste een frontale aanval op een paars-gele regering. “De man die altijd beweert ‘België graag te zien’, is niets meer dan een leugenaar”, klinkt het bij de top van de liberalen.

In het nieuws: Een nieuw trio heeft het initiatief: Georges-Louis Bouchez (MR), Joachim Coens (CD&V) en Egbert Lachaert (Open Vld).

De details: De overgang tussen de socialisten en liberalen-plus-CD&V verloopt niet rimpelloos.

• Met een duidelijk voorstel hadden Conner Rousseau (sp.a) en Paul Magnette (PS) hun zelfverklaarde opdracht afgerond: een minderheidskabinet van 71 zetels, waarin socialisten, liberalen en christendemocraten samen zouden gaan besturen.
• De socialisten legden een eindverslag neer, bij gebrek aan koning, die niet meer in dit proces zit, op het bureau van premier Sophie Wilmès (MR). Daarin maakten ze duidelijk dat ze werkelijk alle pistes hadden onderzocht, en dat niets met een volwaardige meerderheid lukte.
• Meteen hoopten PS en sp.a dat Wilmès zelf het stokje zou overnemen: zij had expliciet gevraagd aan de twee rode voorzitters om te temporiseren, en hun missie twee weken te verlengen. De logische volgende stap zou zijn geweest dat de eerste minister zelf de zaak overnam.
• Maar zowel over het voorstel ten gronde, als over wie het initiatief moest krijgen, ontstond frictie tussen socialisten en liberalen. Ten eerste weigerde Wilmès, maar ook MR-voorzitter Bouchez simpelweg dat de premier op het voorplan kwam: argumentatie die ging van ’te veel werk’ tot ‘het ambt van de premier niet laten beschadigen’, eindigde op een absolute ‘njet’ van de Zestien.
• Nochtans waren niet alleen de socialisten vragende partij: ook bij Open Vld én CD&V leefde die overtuiging, dat Wilmès nu toch maar eens op het ijs mocht komen. “Met twee voorzitters is binnen de regering enorm geduwd, maar Wilmès wilde niet. Echt zeer frustrerend, want dat had een veel betere oplossing geweest. Het premierschap, daar moet je voor werken, dat moet je verdienen”, zo stelt een betrokkene.
• Dat zo in feite vier partijen hetzelfde wilden over het initiatief, en de MR dwarslag, leidde tot intense contacten op dinsdag, tussen PS, sp.a, MR, Open Vld en CD&V: heel wat telefoontjes gingen heen en weer.
• Tot laat in de avond op dinsdag probeerde Coens om een andere formule te vinden om het initiatief aan te geven. Maar uiteindelijk bestond de oplossing erin om dan toch maar de drie partijvoorzitters naar voren te schuiven: “The good, the bad and the ugly“, doopte één betrokkene al lachend het trio. “Wie dan wie is, mag u zelf invullen.”

De essentie: Het trio aanvaardt niet meteen de these dat enkel nog een minderheidskabinet mogelijk is. Ze willen inhoudelijk werken, op basis van een relanceplan, en dan zien wie aansluit.

• Het trio van MR, CD&V en Open Vld voelde zich al van bij het neerleggen van het rode rapport niet comfortabel met de conclusie: een minderheidskabinet zonder N-VA maakt met name CD&V en Open Vld bijzonder kwetsbaar. Want dan dreigen ze voortdurend in hun flank aangevallen te worden, door nota bene hun eigen senior partner in de Vlaamse regering.
• En ook MR pleit officieel nu al weken voor een coalitie mét N-VA: inhoudelijk zitten de drie qua relanceplannen toch veel dichter bij hun voormalige Zweedse partner, dan bij de socialisten.
• Maar evengoed is er de politieke realiteit: een combinatie tussen N-VA en PS zal nooit lukken, is de overtuiging die Bouchez al maanden heeft. Bij Lachaert en Coens is daarover wel nog enige hoop, al blijft het zeker bij die laatste een opdracht met lange tanden: ‘been there, done that‘ mag wel gelden voor Coens, die al eens twee maanden met Bouchez vruchteloos informateur was.
• Vandaar dat het huidige trio de piste die de socialisten op tafel hebben gelegd, een ‘klassieke tripartite’ als minderheidskabinet, niet afgeschoten werd. Alleen, “meerdere opties blijven mogelijk”, en vooral “we willen eerst proberen om toch een volwaardige meerderheid voor de huidige regering te zoeken”.
• Daarbij is het de bedoeling dat het trio gaat werken op basis van inhoud: een tekst die de krijtlijnen van een relanceplan schetst, met zo veel mogelijk consensus. “Het is vervolgens dan kijken wie meedoet met dat plan, en instapt in de regering”, zo stelt een bron.
• “We hebben zowel Bart De Wever (N-VA) als Paul Magnette op de hoogte gebracht van het opzet van onze oefening. En beiden gingen akkoord”, zo is bij twee verschillende opdrachthouders te horen. In die zin kon de opdracht voor de drie toch relatief ‘positief’ starten: ze dachten de zegen te hebben van de twee ‘groten’ in de Wetstraat. Het verklaart een beetje de uitgelaten sfeer, toen het trio, na een laatste bezoek aan Wilmès voor alweer overleg, de opdracht opnam.

De moeilijkheden (1): De opdracht is allerminst evident.

• Om te beginnen was er de actie van Magnette, die erin slaagde om in dezelfde 24 uur dat hij z’n zegen had gegeven aan het trio, een venijnige torpedo te sturen. Want plots verschenen in L’Echo en De Tijd opiniestukken, onder de titel “Theorie van de ’twee grootste partijen’ werkt maar voor één partij”.
• Daarin maakte Magnette brandhout van het idee dat er ooit een coalitie kan komen tussen de PS en de N-VA. Daarbij onderstreepte hij een diametrale visie “op alles wat onder het politieke landschap valt”, met een handig lijstje van hoe de PS de tegenstelling precies ziet:
  • “ultraliberaal versus sociaaldemocratisch”
  • “confederalisme tegenover samenwerkingsfederalisme”
  • “euroscepticisme contra Europees federalisme”
  • “klimaatscepticisme versus ecosocialisme”
  • “moreel conservatisme tegenover progressiviteit”
• Die boodschap, volgens de PS een antwoord op een edito in De Tijd dat het idee van een minderheidskabinet met zes partijen afbrandde, kwam bijzonder hard aan: Magnette legde zo vanaf dag één een bom onder de opdracht van het trio.
• Bij CD&V probeerde men nog te sussen: “Misschien had hij het stuk geschreven voor ons trio van start ging? Het is in elk geval een ongelukkige timing“, was op de Wetstraat 89 te horen.
• “Ongelofelijk, hoe die man draait. Nadat hij zelf eerst in Le Soir laat verklaren dat ‘Vivaldi dood is’, en met N-VA moet gepraat worden, probeert hij Vivaldi toch te maken afgelopen weekend, om vervolgens een minderheidskabinet voor te stellen, dan akkoord te gaan met een nieuwe poging, en die vervolgens meteen de keel over te snijden”, zo klinkt het bij de liberalen, waar het hoge woord viel: “Die man is een leugenaar. Hoe kan je daar nog iets mee doen? Op de dag dat je opvolgers het overnemen?”
• Bij N-VA werd het allemaal gevolgd met “een mix van apathie, wanhoop en afschuw”. De analyse daar, dat het land echt op is in z’n huidige formule, wordt met de dag meer en meer bevestigd gezien.

De moeilijkheden (2): Maar ook intern is het geen walk in the park.

• De rol van Magnette is niet het enige probleem in de huidige opstelling. Ook de terugkeer van Bouchez in de cockpit is niet bepaald bemoedigend voor de hoofdrolspelers in de Wetstraat: “De MR-voorzitter is inderdaad een moeilijkheid, hij vliegt er altijd heel onstuimig in“, geeft men aan Vlaamse kant binnen de regering toe. En net als bij Magnette klagen verschillende spelers over het gebrek aan betrouwbaarheid bij Bouchez.
• Bij de socialisten zijn er minder omfloerste omschrijvingen voor hoe men de Franstalige liberaal ziet. “Hoe moeten wij met hen deftig onderhandelen, als ze eigenlijk zelf al niet overeenkomen?”, werpt men daarbij op.
• Eén eerste puntje van dissonantie dook gisteren alvast op: Bouchez schoof voor het trio plots de datum van 21 juli, symbolisch de nationale feestdag, als einddoel naar voren. Dat was helemaal niet doorgesproken, zo is zowel op de Melsensstraat 34 als op de Wetstraat 89 te horen. Een pijnlijk begin: “Waarom zouden we in godsnaam onszelf zo al meteen onder druk zetten?”
• Vraag is hoe deze combinatie van persoonlijkheden dus ooit genoeg vertrouwen kan creëren om ooit tot een deftig akkoord te komen. Eén voordeel hebben ze alvast: er is de ‘default’-optie van het socialistische voorstel van een breed minderheidskabinet. Bij de socialisten vermoedt men dat de kans niet klein is dat het daarop ook eindigt.

De lichtpunten: Toch heeft het trio een paar kaarten om te spelen.

• Eén belangrijke piste blijft toch open, en is expliciet vermeld in het communiqué dat van bij Wilmès vertrok om het trio aan te kondigen. Het trio wil immers een meerderheid zoeken om een steun- en herstelbeleid te voeren. “Premier Sophie Wilmès en de regering zullen, zoals aangekondigd in de Kamer, de COVID-19-crisis blijven bijsturen en een relanceplan voorbereiden. Beide zullen ook in overleg gebeuren met de deelstaten.”
• “Dat is inderdaad een cruciaal zinnetje. Het is absoluut geen toeval dat het erin staat”, zo is binnen het trio te horen. Immers: op die manier verschijnen toch weer PS en N-VA aan tafel, maar dan niet Magnette en De Wever, maar wel Elio Di Rupo (PS) en Jan Jambon (N-VA).
• Hoe dan ook heeft het geen enkele zin om federaal een relancebeleid uit te tekenen, en de deelstaten daarbij niet nauw te betrekken: veel te veel economisch beleid loopt dubbel en moet op elkaar afgestemd worden. Maar onderliggend is er ook een andere boodschap: de PS in de Waalse regering, daar vallen wel zaken mee te doen.
• Daarnaast is er ook het signaal van cdH. De Franstalige christendemocraten, onder leiding van Maxime Prévot (cdH), hebben zich maandenlang aan de kant gezet, na een verkiezingsnederlaag. Maar die houding lijkt definitief afgelopen. En hoewel het cdH maar vijf zetels bezit, is het toch een puzzelstukje van belang.
• Immers: in scenario’s waarbij een centrumpartij als cdH aansluit, is de MR alvast niet meer de enige Franstalige partij. Zeker in de beeldvorming is dat van belang. Bovendien zitten Prévot en co ideologisch niet zo ver van de huidige regering. “Met die man vallen zaken te doen“, zo is binnen het trio te horen.
• Het belangrijkste argument misschien: door de huidige regering aan zet te brengen, ligt al een groot deel van de coalitie vast. Dat maakt het mogelijk stabieler om anderen, “vanuit het centrum”, aan boord te brengen. En het is behoorlijk comfortabel onderhandelen voor de drie, die al zeker zijn van regeringsdeelname.

De conclusie: Het kan nog weer even verder, het rondreizend circus van regeringsonderhandelingen.

• Met de komst van Joachim Coens, Georges-Louis Bouchez en Egbert Lachaert is één ding vermeden: het vacuüm. Dat dreigde, nadat even niemand klaarstond om het stokje over te nemen van Rousseau en Magnette.
• Of dat genoeg is om enthousiast te worden? Allerminst. Het is vooral de MR die krijgt wat het eigenlijk wilde: deze regering Wilmès II zit nog altijd in het zadel, en het ziet er niet naar uit dat ze meteen vervangen moet worden.
• Dat de MR in die positie verkeert, heeft ze integraal te danken aan de PS, die in het cruciale weekend van 15 maart besliste om hun deal met de N-VA niet te honoreren, maar integendeel de huidige minderheidsregering de vrije baan te geven. Sindsdien zit Bouchez in een zetel.

De harde cijfers: De federale regering spendeert voor 2,4 miljoen euro aan externe consultants tijdens de COVID-19-crisis. En 3 miljoen euro aan apothekers.

• Grootste slokop is Deloitte, dat met een team neerstreek bij minister Philippe De Backer (Open Vld), om de crisis mee te begeleiden. Die factureerden daarvoor liefst 1.263.506,25 euro. Dat blijkt uit een parlementaire vraag van John Crombez (sp.a), die met argusogen de heftige uitgaven van de regering volgt op dit vlak. In totaal stuurde De Backer, samen met zijn consultants, liefst vijf werkgroepen aan: testing, medicijnen, PPE, medical devices en logistiek. Tot augustus is werk ingepland.
• Naast Deloitte is er vooral het aankoopteam, dat De Backer helemaal extern is gaan halen. Dat zat op z’n piek met 21 werkkrachten, in april. Nu dooft het verder uit, met nog 8 mensen. Maar heel die operatie kostte ook nog eens 1.064.968,19 euro.
• Daarnaast waren er nu uitgaven aan Dalberg Data, voor 130.000, en twee communicatieadviseurs, bij De Backer en Maggie De Block (Open Vld), kostten elk nog eens 36.300 euro.
• Overigens is in de wandelgangen van de regering ook te horen dat om de federale mondmaskers te verdelen, de apothekers ook stevig langs de kassa passeren: een bedrag van liefst 3 miljoen euro zou zijn opgehoest om die loodzware, immense opdracht te compenseren

Lastige zaak: De Brusselse politie heeft een ferme klacht aan hun been: een Duits Europarlementslid beschuldigt hen van hardhandige aanpak.

• Pierrette Herzberger-Fofana, een Duits Europarlementslid van de groenen, heeft een klacht ingediend tegen de politie van Brussel. Advocaat van dienst is Alexis Deswaef, die vaak opduikt in dit soort zaken. De klacht is niet mals, maar vooral, doordat de 71-jarige dame, geboren in Mali, Europees Parlementslid is, krijgt de zaak een veel zwaarder karakter.
• Immers, de voorzitter van het Europees Parlement, David Sassoli, wil nu uitleg van de Belgen. Dat schrijven zowel De Morgen als De Standaard.
• Herzberger-Fofana was dinsdagmiddag in Brussel-Noord toen daar negen agenten twee zwarte jongemannen controleerden. Toen de agenten zagen dat het Parlementslid hen filmde, grepen ze in. In haar klacht heeft ze het over vier agenten die haar fors tegen de muur duwden, haar handtas afnamen, telefoon in beslag namen en druk uitoefenden.
• De politiezone Brussel-Noord reageert door te stellen dat de vrouw bij de zaak betrokken raakte door te filmen, en dat ze ook weigerde haar identificatiedocumenten te geven.
• Overigens dook nog een andere getuige op: Tine Destrooper, professor Mensenrechten aan de UGent filmde ook het hele incident. Maar zij had haar identiteitskaart niet bij en kreeg een GAS-boete. Daarop diende ze dan weer een klacht in wegens intimidatie bij het Comité P, dat toezicht houdt op de politiediensten.
• Herzberger-Fofana heeft dan weer klacht ingediend bij het parket wegens racisme en discriminatie, maar ook nog opzettelijke slagen en verwondingen, vernederende behandeling en machtsmisbruik.