Hoogspanning toch vandaag, in de onderzoekscommissie PFAS-PFOS. Want niet alleen komt de bouwheer van de Antwerpse Oosterweelwerken, Lantis, naar de commissie. Er lekt ook, niet toevallig vandaag, een en ander uit over de communicatie tussen de administratie en de vorige Vlaamse regering.

• De openbare omroep VRT beet zich vast in het dossier, focust daarbij op interne mails, waarbij de vorige Vlaamse regering zou hebben gevraagd om niet te communiceren over de vervuiling in de grond.
• Toen de werken aan de Oosterweelverbinding in 2017 begonnen, bleek de grond in Zwijndrecht zwaar vervuild met de chemische stof PFOS, van de nabijgelegen 3M-fabriek.
• Het was de Vlaamse afvalstoffenmaatschappij Ovam die besliste niet te communiceren, ondanks de vragen van Lantis daarover. Meer zelf: bronnen wijzen erop dat een heel communicatieplan klaar stond.
• Maar Ovam hield het tegen, en dat blijkbaar op vraag van het kabinet van Joke Schauvliege. De VRT heeft een interne mail van een leidinggevende binnen Ovam, waarin het volgende staat: “Ik heb intussen van het kabinet de uitdrukkelijke opdracht gekregen dat we geen trekkersrol mogen opnemen in dit dossier naar communicatie en zelf geen onderzoek mogen uitvoeren ter controle van het woongebied.”
• Vraag is of dat een smoking gun is: de mail komt niet van het kabinet zelf, maar van iemand binnen Ovam, die zich uitspreekt over de houding van het kabinet. Zwart op wit is dat dus geen bevestiging. Schauvliege heeft al eerder aangegeven “niet de zwarte piet te willen worden”, in dit dossier.
• Ook toenmalige minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA), de minister die Lantis onder zich had, wordt mee in bad getrokken: zijn kabinetschef was op de hoogte van de (niet-)communicatie van Ovam. Dat heeft Weyts overigens nooit ontkend: maar de vraag was of het zijn bevoegdheid was om daarover te communiceren.
• De VRT zelf gooit zich volop op het eigen verhaal, en ook de voorzitter van de commissie, Hannes Anaf (Vooruit) wil vandaag het fijne weten van de zaak. “Dat men binnen de Vlaamse regering op de hoogte was, lijkt ondertussen een vaststaand feit. Dan is dé vraag: waarom greep men niet in, in belang van de gezondheid? Op die vraag moeten er vanaf vandaag antwoorden komen. Dat is onze plicht als onderzoekscommissie”, zo laat hij weten.
• Of er effectief (ex-)ministers in problemen gaan komen in dit dossier, is maar de vraag. De appetijt bij CD&V is niet groot, en Schauvliege is al eens moeten opstappen. Ook bij N-VA lijkt men Ben Wetys helemaal niet te gaan lossen.
• Integendeel, Zuhal Demir (N-VA), de minister van Omgeving die de kat de bel aan bond in het PFOS-dossier, haalde gisteren fel uit naar Groen. “I know nothing. Dat hebben we nog ergens gehoord”, zo reageerde ze op de uitspraken van voormalige groene ministers Vera Dua en Ludo Sannen.
• Die gaven in 2000 en 2003 het bedrijf 3M een attest dat het bedrijf een “milieuvriendelijk karakter” had, om zo federale belastingaftrek te kunnen krijgen, zo berichtte VTM. Beiden reageerden “dat ze zich daar niets bij konden voorstellen”, en “dat het misschien om een milieuvriendelijke investering ging?”. Hoe dan ook was twintig jaar geleden de problematiek anders: PFOS was nog niet gekend voor de schadelijke effecten op mens en dier zoals vandaag. Maar het toont aan dat het spelletje zwartepieten volop bezig is in het dossier.