In Europese wateren kunnen jaarlijks tot 3.000 lozingen van bilgewater door commerciële schepen worden geïdentificeerd. Dat is de conclusie van een rapport van de organisatie Lighthouse Reports, gebaseerd op de analyse van satellietbeelden, getuigenissen en klokkenluiders en opgevraagde documenten.
De onderzoekers merken daarbij echter op dat de omvang van het illegaal dumpen van bilgewater waarschijnlijk veel groter zal zijn dan openlijk wordt erkend.
Kostenbesparing
Bilgewater is een mengsel van vloeistoffen uit de machinekamer en andere vervuilende producten. “De verwerking van dit afvalproduct – door een sanering met reinigingsproducten of een opslag in een haven – is echter een dure operatie”, stippen de onderzoekers aan.
“Om de operationele kosten te drukken, beslissen sommige schepen het bilgewater rechtstreeks in de oceaan te lozen. Deze producten kunnen echter een ernstige bedreiging vormen voor het mariene leven.”
In Europa worden de lozingen op zee gecontroleerd door het European Maritime Safety Agency (EMSA). Wanneer, onder meer door een analyse van satellietbeelden, een potentiële inbreuk wordt opgemerkt, wordt het bevoegde land op de hoogte gebracht.
Na een eventuele controle kunnen de resultaten opnieuw aan het Europese agentschap worden overgemaakt. “De feedback blijft echter bijzonder beperkt”, stippen de onderzoekers daarbij aan.
“Twee jaar geleden werden door het EMSA 7.672 mogelijke olielozingen gedetecteerd. Maar slechts in een derde van de gevallen werd feedback ontvangen. Daarbij werden amper 208 incidenten als een daadwerkelijke olielozing bevestigd.”
Straffeloosheid
Onder meer trage responstijden maken het volgens de onderzoekers bijzonder moeilijk om daders te vatten en ter verantwoording te roepen. Dit probleem zou bij de daders een zeker gevoel van straffeloosheid creëren.
Volgens getuigenissen van klokkenluiders hebben de daders een aantal tactieken ontwikkeld om detectie te voorkomen. Onder meer zouden draagbare pompen worden gebruikt om onbehandeld lenswater in de oceaan te lozen.
Vaak gebeuren de lozingen ook tijdens de nacht of bij een ruwe zee. In die omstandigheden wordt het immers veel moeilijker om de lozingen te detecteren. Vele bemanningsleden zwijgen over de inbreuken om een ontslag te vermijden.
“De illegale praktijken van de schepen genieten niet dezelfde aandacht als de grote industriële lozingen”, merkt de Britse krant The Guardian op. “De lozingen van bilgewater zijn immers kleiner en minder zichtbaar, maar experts waarschuwen dat de hoge frequentie van de praktijk een groot effect heeft op het mariene leven. Onder meer kan snel een afname van het plankton worden opgemerkt.”
Daders kunnen onder meer met boetes worden bestraft. Rederij Princess Cruises kreeg zes jaar geleden een boete van 40 miljoen dollar opgelegd nadat het bedrijf had toegegeven bilgewater langs de Britse kust te hebben geloosd. In sommige gevallen worden aan de verantwoordelijken gevangenisstraffen opgelegd.
“Een bestraffing blijft echter sporadisch”, voeren experts aan. “Zelfs wanneer boetes worden opgelegd, is de omvang van de sanctie mogelijk niet hoog genoeg om de daders tot andere inzichten te brengen. Uit kostenoverwegingen is er nog altijd een zekere prikkel om olie op zee te dumpen.”
Het EMSA krijgt zelf ook kritiek omdat er onvoldoende inspanningen zouden worden gedaan om informatie over de inbreuken publiek te maken.
“Wij kunnen echter alleen data vrijgeven wanneer we daarvoor van de betrokken kuststaten goedkeuring hebben gekregen”, werpt Maja Markovčić Kostelac, directeur van het agentschap, echter op. “Informatie over een vervolging wegens illegale stortpraktijken behoort tot de verantwoordelijkheid van de kuststaten.”
(kg)
