Het korte antwoord: ja en misschien. Het grootste medische laboratorium van België biedt vanaf vandaag de zogeheten immuniteitstesten tegen het coronavirus aan. Over de terugbetaling heerst echter nog grote onduidelijkheid: ‘De overheid laat de labo’s in de kou staan.’

De telefoon stond roodgloeiend van artsen en woonzorgcentra die smeekten om immuniteitstesten, dus besloot medisch laboratorium Medina uit Aalter, in te spelen op die prangende vraag. Zowel burgers als spelers uit de medische hulpverlening kunnen bij het grootste medisch labo van België terecht voor een test die antistoffen tegen het SARS-CoV-2 opspoort. Voor burgers moet dat wel via een huisarts gebeuren. 

Voor u de wachtkamer inholt, de huisarts gaat zo’n test meestal pas laten doorgaan als u aan bepaalde criteria voldoet: is er een sterk vermoeden van Covid-19? Heeft u symptomen gehad? Kostprijs: tussen de 20 en de 50 euro.

Immuniteitstest, what’s in a name?

Het gaat voor alle duidelijkheid om een serologische test (dus via bloedafname) die de aanwezigheid van antistoffen tegen het SARS-CoV-2-virus opspoort. Wie besmet raakte met het virus maakt na een tijdje antistoffen aan in het lichaam, die het virus bestrijden. 

Die blijven redelijk lang in uw lichaam, en gedurende een bepaalde periode wordt de productie van die antistoffen opgedreven om het virus te neutraliseren moest het opnieuw opduiken. Tijdens die periode bent u immuun.

Maar in het geval van dit coronavirus, is ‘immuniteitstest’ een wat gulle naam, want er is nog maar weinig geweten over de immuniteit van Covid-19 (de ziekte die het SARS-CoV-2-virus veroorzaakt). De wetenschap is er nog niet volledig uit of en hoelang iemand die antistoffen aanmaakt immuun is. ‘Wie antistoffen aanmaakt is waarschijnlijk een tijdje immuun’, is de formulering die het beste de werkelijkheid benadert.

Voor particulieren kan de serologische test ook bevestigen of uitsluiten dat ze in het verleden besmet waren met het nieuwe coronavirus. Veel vermoedelijke Covid-19-patiënten werden namelijk nooit getest op de ziekte. In de medische zorgsector zijn de tests een belangrijk hulpmiddel om te kijken of personeelsleden ‘waarschijnlijk immuun’ zijn, en kunnen ingeschakeld worden op covid-afdeling. Op het niveau van nationale virusbestrijding zijn de serologische testen cruciaal om de werkelijke verspreiding van het virus in kaart brengen. 

Terugbetaling

Best een belangrijk wapen in de strijd tegen de virusuitbraak, dus. Dan zou u denken dat de terugbetaling van de ‘immuniteitstest’ door de ziekteverzekering maar een formaliteit is? Toch niet, zo blijkt. Hoewel de topman van het Riziv, Jo De Cock, begin april bevestigde dat de serologische testen op antistoffen terugbetaald gingen worden, is dat tot op heden nog altijd niet het geval. 

Vandaag klinkt een heel ander geluid bij het Riziv, de rijksdienst die verantwoordelijk is voor de terugbetaling van medische kosten: ‘Momenteel is er geen terugbetaling voorzien voor de serologische testen’, aldus woordvoerder An-Sofie Soens. ‘Er is echter onvoldoende duidelijkheid over de betrouwbaarheid van deze testen voor diagnose of als epidemiologisch instrument.’

Volgens Soens kan er in de toekomst eventueel een terugbetaling voorzien worden voor diagnose bij een beperkte groep en bij zorgpersoneel. Daarvoor moeten er eerst duidelijke richtlijnen komen over het gebruik van de testen, van ons nationaal kenniscentrum voor volksgezondheid Sciensano. Daar klinkt het dat ze er mee bezig zijn en dat er eerstdaags een procedure rondgestuurd wordt.

Voorlopig is de richtlijn van het Riziv aan laboratoria om de facturatie van de testen ‘on hold’ te zetten. 

In de praktijk is dat nauwelijks werkbaar. Op de website laat labo Medina weten dat arts en patiënt ‘zich ervan van bewust dienen te zijn dat de test volledig aan de patiënt kan aangerekend worden.’ 

Van het laboratorium zelf wou niemand reageren, maar een welingelichte bron uit de sector bevestigt dat ‘de overheid het de laboratoria heel lastig maakt op vlak van terugbetaling’. De bron zegt dat er hoegenaamd geen duidelijkheid is over terugbetaling, niet van de zogeheten immuniteitstesten, maar zelfs niet van de gewone Covid-19-testen, die nagaan of iemand momenteel besmet is. ‘De overheid laat de medische laboratoria hier volledig in de kou staan’, luidt het.