Het is officieel. De Amerikaanse Federal Reserve (Fed) heeft, zoals verwacht, haar belangrijkste rentetarieven met 0,5 procent verhoogd. Hoewel dit het meest agressieve monetaire beleid is sinds het jaar 2000, blijven sommige analisten sceptisch. Heeft de Fed te lang gewacht om de inflatie tegen te gaan?
Laten we een jaar teruggaan. In maart 2021 verwachtte de Amerikaanse centrale bank nog een mediane inflatie van 2 procent voor 2022. In maart van dit jaar bedroeg de inflatie 8,5 procent, het hoogste niveau sinds de olieschokken van de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Niemand weet echt wat de mediaan zal zijn voor 2022, eerdere prognoses gingen uit van 6,6 procent, maar de oorlog in Oekraïne heeft alles veranderd.
De oorzaken
De werkloosheid in de VS is met 3,6 procent zeer laag. De Amerikaanse arbeidsmarkt is oververhit: de pandemie heeft geleid tot wat in de VS bekend staat als ‘The Great Resignation‘. Miljoenen Amerikanen zijn op zoek naar een ander soort leven, een leven waarin meer nadruk wordt gelegd op het welzijn dan op het professionele gebeuren. Bedrijven hebben een tekort aan arbeidskrachten, dus moeten ze er soms veel geld voor betalen. Deze algemene loonstijging voedt de inflatie, die op haar beurt deze kostenstijging voor de bedrijven voedt. Dit staat bekend als een loon-prijsspiraal.
De andere oorzaken van deze inflatie zijn welbekend: problemen in de toeleveringsketen waardoor de kosten van vervoer en grondstoffen de pan uit rijzen. De heropleving van COVID-19 in China is in dit opzicht een nieuwe klap. Maar ook de energieprijzen, die tot nu toe vooral Europa hebben getroffen. En met de oorlog in Oekraïne heeft de inflatie op olie en gas uiteindelijk de hele wereldmarkt getroffen.
De gevolgen
Analisten verwachten dat de Fed de rente nog zes keer zal verhogen in evenveel vergaderingen. Na een verhoging met 0,25 procent in maart, een verhoging met 0,5 procent gisteren, zou de volgende zomerbijeenkomst een verhoging met 0,75 procent kunnen opleveren. In dit tempo zou de rente volgens deskundigen tegen het einde van het jaar rond de 3 procent moeten liggen.
Velen vrezen dat dit beleid te agressief is nu de groei in de VS vertraagt. Het bbp van de VS is in het eerste kwartaal met 1,4 procent gekrompen, tot grote verrassing van de meeste economen. Het verhogen van de rentevoeten om de inflatie tegen te gaan had moeten gebeuren in een periode van groei, en dat was vorig jaar, zeggen sommigen. Ook omdat het gewoonlijk 12 tot 18 maanden duurt voordat dergelijke maatregelen in de reële economie voelbaar worden. Het gevaar van te hoge rentetarieven is dat het vertrouwen en vervolgens de consumptie dalen.
“Ik denk dat de Fed te veel aandacht besteedt aan wat er in het verleden is gebeurd en te weinig aan wat er in de toekomst gaat gebeuren”, zei Guillaume Menuet, hoofd beleggingsstrategie en economie bij Citi Bank, tegen CNN Business. Het beleid van de Fed stevent af op een muur, zegt hij.
“We zijn laat, laat, laat”, zegt Pascal Blanqué, voorzitter van het Amundi Instituut.
Door tijd te verliezen heeft de Fed niet veel keus meer: de bank zal een agressief maar kort beleid moeten voeren als ze het land niet in een recessie wil storten. In de jaren tachtig duwde Paul Volcker, de voorganger van Jerome Powell, de economie in een recessie door te proberen de inflatie te beteugelen. Maar de situatie is nu anders. Sinds de economische crisis van 2008 is de wereld gewend geraakt aan goedkoop geld.
Hoeveel hoger kan de rente gaan? Dat hangt ervan af hoelang de Fed denkt nodig te hebben om haar misrekening over de inflatie goed te maken.
(am/ns)