‘Een snertdossier voor de politiek’, zo wordt het debacle rond de zonnepanelen door een topper genoemd. Maar de manier waarop Open Vld het dossier aanpakt, doet grote ogen zetten. Gisteren kondigde Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert publiekelijk aan dat hij ‘bijkomende steun wil’ voor de eigenaars van die zonnepanelen. Maar dat zet kwaad bloed, want een akkoord daarover is er helemaal niet. ‘Het is Open Vld die deze situatie gecreëerd heeft, met Bart Tommelein die maar mensen naar zonnepanelen gejaagd heeft met loze beloften. En nu gaan ze zich daarin opnieuw profileren?’, is bij CD&V te horen. ‘Als men bij Open Vld graag een eigen Arco-dossier maakt, wel dan zijn ze goed bezig’, klinkt het bij de Vlaamse coalitie.

In het nieuws: Egbert Lachaert (Open Vld) is bezig met een media-offensief.

De details: Zijn uitspraken over de zonnepanelen zetten de Vlaamse regering in rep en roer.

• Het dossier van de zonnepanelen is helemaal terug. Deze week bracht Pano, het onderzoeksprogramma van de VRT, een uitzending over het dossier. Daarbij zijn meer dan 100.000 gezinnen die zonnepanelen hebben, getroffen.
• Alles draait daarbij rond de betaling voor stroom uit terugdraaiende tellers. Open Vld beloofde in de vorige Vlaamse regering dat dit mechanisme minstens 15 jaar zou bestaan, toenmalige ministers Bart Tommelein (Open Vld) en diens opvolger Lydia Peeters (Open Vld) profileerden zich op het dossier. Zij duwden er op het eind van de vorige legislatuur de regeling voor de tellers door, terwijl tal van stoplichten over de juridische stabiliteit van die regeling op rood stonden. Het Grondwettelijk Hof vernietigde het bewuste decreet.
• Niemand in de regering, Vlaams én federaal, kwam goed uit de uitzending. Met name Marie-Christine Marghem (MR), de federale minister van Energie, blijkt eens te meer het dossier niet beheerst te hebben. Zij kreeg nochtans van haar regering de opdracht om een alternatieve regeling uit te werken, maar stak geen poot uit: dat laatste was overigens zowat de enige constante in haar beleid in de regering Michel.
• In het Vlaams Parlement kreeg de huidige meerderheid, die dezelfde is als de vorige, er al flink van langs in het dossier. De oppositie herhaalde dat ze gewaarschuwd had voor de onzekere juridische situatie, de betrokken minister vandaag, Zuhal Demir (N-VA), die het dossier erfde, stelde zich ‘nederig’ op en beloofde vooral een oplossing.
• Opvallend was dat toen al Open Vld met fractieleider Willem-Frederik Schiltz toch ook pogingen deed om het dossier te blijven verdedigen in het Parlementaire debat. Dat leverde hem talloze aanvallen van de oppositie op.
• Uiteindelijk kwam Demir binnen de Vlaamse regering met een voorstel: 1.200 euro steun voor al die gezinnen die hun inkomsten uit zonnepanelen zagen verdampen. Coalitiepartners CD&V en Open Vld keurden dat goed.
• Maar kijk, gisteren gooide Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert plots een bommetje in het dossier. Op Villa Politica verklaarde hij:
  • ‘Ik vind dat het steunmechanisme dat er tot hiertoe is, niet voldoende.’
  • ‘Wij gaan een extra compensatiemechanisme vinden, bijvoorbeeld voor mensen die warmtepompen hebben, naast hun zonnepanelen.’

Het effect: Vooral boze coalitiepartners. Die niet geneigd zijn Open Vld nog veel te gunnen in het dossier.

• De eenzijdige aankondiging van Lachaert schoot meteen in het verkeerde keelgat bij de betrokken minister. ‘Meneer Lachaert zou beter communiceren via zijn ministers in de regering in plaats van een Marghempje te doen. Het slechtste antwoord op gebroken loze beloften, is nieuwe loze beloften. Ik doe op een andere manier aan politiek’, zo tweette Vlaams minister Demir als reactie.
• ‘Onbegrijpelijk. Demir zit al weken de puinhoop op te kuisen van de liberale familie. Het is Tommelein zijn regeling, vervolgens gaat dan de federale regering (waar Alexander De Croo vicepremier was) met een liberale minister van de MR naar het Grondwettelijk Hof. Sta me toe om te zeggen dat wij geen enkele partij kennen die zo schaamteloos is als Open Vld op dit moment’, zo is op de regeringsbanken bij N-VA te horen.
• ‘Verbijsterend dat Lachaert het nodig vindt opnieuw de focus te leggen op dat dossier met dergelijke aankondigingen. Als ze er hun eigen Arco-dossier van willen maken, be our guest. Want veel steun gaan ze niet meer vinden’, zo is in de wandelgangen van de Vlaamse coalitie te horen.
• De ergernis zit zowel bij N-VA als bij CD&V. ‘De huidige Vlaamse regering heeft dit dossier geërfd van hen hé. Dus dat je dan uitgerekend daarop even profilering gaat doen, dat is echt niet proper. Dit is een waar snertdossier voor de politiek. Daar moet je echt nog alleen maar over communiceren als je een oplossing hebt’, is het gevoel aan de top van CD&V.
• Meteen is ook duidelijk dat een verdere steunregeling niet meteen aan de orde is. Het dossier is in de Vlaamse regering al aangebracht door Bart Somers, de Viceminister-president van Open Vld. Maar de deur lijkt helemaal dicht nu, na de uitspraken van Lachaert.
• Die reageert zelf nog, in De Tijd: ‘Ik had begrepen dat Demir verdere steun zou onderzoeken voor de mensen met een warmtepomp. Ik ben nogal verontwaardigd dat ze de deur daarover nu zomaar dicht gooit.’ En de Open Vld-voorzitter wil ook dat meer dan enkel zijn (oud-)ministers Peeters en Tommelein met de vinger gewezen worden. ‘Ik denk dat de politiek collectief in de fout gegaan is. Men moet niet naar één of twee mensen kijken’.

Vandaag: Alle schijnwerpers op het Overlegcomité.

• Of toch bijna alle schijnwerpers. Want in de aanloop naar dat Overlegcomité vonden nogal wat partijvoorzitters van Vivaldi het nodig om hun zegje te doen. Zowat iedereen gaf interviews, vanmorgen zelfs nog waren zowel Egbert Lachaert (Open Vld) als Georges-Louis Bouchez (MR) aanwezig op de ochtendradio om hun laatste verklaringen af te leggen. Zo pleitte Bouchez op RTL opnieuw voor het uitbreiden van de bubbel naar meer dan één knuffelcontact: ‘De meeste Belgen wonen als koppel, dat zou dus niet meer dan logisch zijn’.
• Overigens is wel al duidelijk waar het ongeveer zal landen, na de vele lekken: bubbels buiten zullen van vier naar acht of tien mensen gaan, contactberoepen kunnen terug open en heel misschien komt er een ‘kotbubbel’. En ondanks grote druk van de EU zou het reisverbod blijven gelden, een fundamentele aanfluiting van alle Europese principes over het vrij verkeer van personen. Ook andere maatregelen als avondklokken blijven overeind.
• Zo gebeurt exact waar premier Alexander De Croo (Open Vld) zich altijd aan ergerde onder z’n voorganger, Sophie Wilmès (MR): één grote langgerekte mediashow in de aanloop naar zulke beslissingen, waardoor iedereen met verwachtingen komt en teleurgesteld weer vertrekt. Zijn poging om aan het begin van de week die logica te doorbreken met een eigen persconferentie, geflankeerd door wetenschappers, kon dat niet verhelpen.
• Dat dan uitgerekend zijn eigen liberale familieleden, Lachaert en Bouchez, zich daarop ook gaan profileren, gaat er bij de andere coalitiepartners toch maar moeilijk in, vanochtend opnieuw: ‘Ze zouden toch echt beter zwijgen, de liberalen. In steden als Gent gaat Mathias De Clercq (Open Vld) nu beginnen met muziek te verbieden, en dat moet Lachaert dan zitten verdedigen? Allez, proficiat. Hetzelfde over de avondklok: plots luidt het dat ze die willen ‘afstemmen’, niet meer ‘afschaffen’, zo is bij een partijvoorzitter te horen.
• Daarmee verwijst men naar de pijnlijke passage vanochtend op Radio 1, waar de vraag gesteld werd ‘of er nog liberalen waren in corona-tijden?’.

The big picture: Bij de liberalen is het op de tanden bijten momenteel.

• Na de heisa rond de zonnepanelen en ook heel de affaire rond Sihame El Kaouakibi (Open Vld), is het even de wonden likken bij het blauwe fabriekje. Aan de top bij Open Vld leeft de hoop dat de premier er na deze coronaperiode eindelijk goed kan uitkomen en kan tonen dat de ploeg draait.
• Alleen zijn de signalen vanuit de PS, de belangrijkste coalitiepartner, niet bepaald positief: dossiers zoals die van de pensioenen en ook de druk over de loonnormwet, die ze willen wijzigen, maken de anderen beduidend zenuwachtig. ‘Na corona begint de echte test voor deze coalitie, op die socio-economische dossiers’, zo voorspelt alvast een éminence grise in de Wetstraat.
• Op dat vlak kreeg Open Vld belangrijke steun van CD&V, gisteren in de Kamer. Nathalie Muylle (CD&V), de vorige minister van Werk en specialist in het dossier, maakte duidelijk dat het moet stoppen met onduidelijkheid te zaaien over die loonnormwet, de zogenaamde ‘wet van 96’. Die werd door de Zweedse coalitie aangepast, met CD&V in de ploeg. En net als Open Vld wil CD&V niet dat de PS of andere coalitiepartners maar blijven onrust zaaien, of suggereren dat de wet zou worden aangepast.
• Dat Lachaert ondertussen wat assertiever uit de hoek wil komen, bewijst een telefoontje dat hij pleegde met Frederik Delaplace, de CEO van de VRT. Daarin deed hij z’n beklag over de tv-reeks BDW, een driedelige documentaire over Bart De Wever (N-VA), die een jaar lang gevolgd werd, en wat drie keer een uur televisie opleverde op Eén.
• Bij Open Vld ergerden ze zich blauw aan de reeks, die ‘een zware deontologische fout‘ is volgens de top in de Melsensstraat, het hoofdkwartier. ‘Een puur portret van de man, zonder tegenspraak? Met alle uitspraken die hij doet over ons? Dat kan toch niet?’ Volgens de top van Open Vld zou de CEO hebben erkend ‘dat het niet voor herhaling vatbaar is’.
• ‘De CEO van de VRT voert dagelijks vele telefoongesprekken en het kan niet de bedoeling zijn dat we daarover communiceren‘, zo sust de woordvoerder van de openbare omroep. ‘Wij blijven achter de reportagereeks staan, omdat we het belangrijk vinden dat we op die manier een inkijk krijgen in het leven en werk van één van de politici die al jaren ons politieke landschap domineert. Dat is geen politieke reportage en al zeker geen publireportage’, zo stelt men nog aan de Reyerslaan. Waarmee men niet gezegd heeft dat er nog dergelijke initiatieven komen.
• Tegelijk geldt de reeks, volgens toppers bij Open Vld, overigens wel als het ultieme bewijs over Bart De Wever ‘dat die man het bestaan van onze partij gewoon niet gunt, ons niet respecteer’. ‘Dat was heel de sfeer deze zomer, naar ons toe. Zo kan je toch niet samenwerken? Dat zal niet snel veranderen, van onze kant niet, en van hen uit ook niet.’