Eerst dit: Obligaties zijn wat moeilijker te lezen dan aandelen, omdat de marktrente de indicator is van de huidige waarde. Maar die marktrente heeft wel een inverse relatie met de waarde: hoe hoger de marktrente, hoe minder de obligatie waard wordt. Je moet dus alles op zijn kop bekijken.

Wat verwacht werd: De geopolitieke onrust door het conflict tussen Israël en Hamas zou normaal gezien tot een vlucht naar Amerikaans staatspapier moeten leiden, wat zich dan vertaalt in een hogere vraag en lagere lange rente. Ook verlaagde economische verwachtingen zouden tot een lagere tienjarige rente moeten leiden, toch volgens de theoretische handboeken.

Maar wat gebeurde: Eind vorige week, begin deze week gebeurde echter het diametraal omgekeerde. De Amerikaanse rente ging niet lager, maar hoger. Zelfs tot boven de psychologische grens van 5 procent, of het hoogste niveau in zestien jaar. Er was helemaal geen sprake van een rush op obligaties of een vlucht naar veiligheid, wel integendeel: het had meer weg van een verkoopgolf.

Spel van vraag en aanbod

Enkele mogelijke verklaringen:

• Verscheidene beurswatchers wijzen op het grote aanbod aan staatsobligaties. Centrale banken kopen dat staatspapier niet meer op, maar zijn verkopers geworden, in het kader van hun verstrakkende monetaire beleid.
• Bovendien leeft de vrees dat de Amerikaanse overheid in de komende jaren massaal nieuw staatspapier gaat uitgeven om de begrotingstekorten op te vangen. Dat zal het aanbod alleen maar nog meer vergroten.
• Maar ook de vraagkant speelt een rol. Een andere mogelijke verklaring is dat obligatiebeleggers hun geld niet voor tien jaar willen vastleggen, omdat obligaties van kortere duur ook interessante rentes bieden.
• Een en ander heeft te maken met de recentste signalen van de Federal Reserve, die aangeeft dat haar beleidsrentes wel eens voor lange tijd hoog kunnen blijven, en misschien zelfs nog gaan stijgen.
• Ook de vrees voor blijvende inflatie speelt mee: beleggers gaan hun geld pas voor tien jaar parkeren als daar een voldoende hoge rente aan gekoppeld is.
• En dan is er nog de pure speculatie door beleggers die short zijn gegaan op het tienjarig papier, wat betekent dat ze gokken op verdere waardedalingen en dus verdere rentestijgingen. Grote koersschommelingen zijn voor hedgefondsen en andere speculatieve beleggers een ideaal klimaat om op korte tijd grote winsten te behalen, als ze tenminste de beweging juist inschatten.

Impact op beurs en economie

Verregaande gevolgen: Als de Amerikaanse lange rente hoge toppen blijft scheren, kan dat grote economische gevolgen hebben.

• Amerikaanse kredieten, zoals hypotheekleningen of autoleningen, worden duurder, wat de economie in de VS kan afkoelen.
• Voor bedrijven worden de rentelasten hoger.
• Hoge obligatierentes leggen indirect ook de lat hoger voor het rendement op aandelen. Sommige beleggers zouden wel eens aandelen links kunnen laten liggen om te kiezen voor de zekerheid van obligaties.
• Er is ook het effect op de waardering van Big Tech-aandelen en andere bedrijven met grote verwachte cashflows in de toekomst. Die cashflows worden nu met hogere rentes geactualiseerd om hun waarde van vandaag in te schatten en komen dus lager uit.

De jongste ontwikkelingen: Maandag ging de Amerikaanse tienjaarsrente weer boven 5 procent, om daarna weer af te koelen tot 4,85 procent. Sommigen leggen een verband met een tweet van de invloedrijke Wall Street-belegger Bill Ackman, die aangaf dat hij voorlopig niet meer tegen Amerikaans staatspapier gaat speculeren.

(nd)