Context: In een recent rapport over de concurrentie op de Belgische spaarmarkt uitte de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) kritiek op de samenstelling van de spaarrente.

• De BMA merkte in dat rapport onder meer op dat de banken erg creatief geworden zijn met de voorwaarden voor zo’n getrouwheidspremie en de looptijd ervan. Denk bijvoorbeeld aan de zogenaamde spaarabonnementen, waarbij je maandelijks een maximaal bedrag kunt sparen.
• Voorts was de waakhond ook scherp voor het fiscale gunstregime voor het spaarboekje. Je moet op de eerste 1.020 euro (sinds 2024) aan interesten geen belastingen betalen. Op alles boven dat plafondbedrag bedraagt het tarief 15 procent in plaats van 30 procent.

In het nieuws: Pierre-Yves Dermagne (PS), minister van Economie, won advies in bij de Nationale Bank en de FSMA. Wat blijkt? Wunsch kant zich niet tegen een afschaffing van de getrouwheidspremie.

• De gouverneur van de NBB noemt de verschillende aanbevelingen van de BMA “een goed vertrekpunt om maatregelen te overwegen die de transparantie en de mobiliteit van klanten op de spaarmarkt zouden kunnen vergroten”.
• Hij waarschuwt wel dat de regering voorzichtig te werk moet gaan als ze die premie wil afschaffen. “Het geld op de spaarboekjes is een belangrijke financieringsbron voor kredieten aan gezinnen en bedrijven”, merkt Wunsch op, eraan toevoegend dat de getrouwheidspremie ervoor zorgt dat spaargeld voor een langere tijd op het spaarboekje blijft staan. Als die vereiste verdwijnt, kunnen spaarders op elk moment hun kapitaal opvragen. Dat kan een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit van de banken.
• “Die stabiliteit is ook belangrijk in het kader van het beheer van de risico’s van rentevoeten gekoppeld aan leningen met vaste rente”, voegt de NBB eraan toe. “Een aanpassing van het huidige systeem zou de banken dan ook huiverachtiger kunnen maken om hypothecaire leningen met vaste rentevoeten toe te kennen. Die hebben onlangs tal van huishoudens beschermd tegen de hogere intrestvoeten.”
  • Uit recente cijfers van de bankenfederatie Febelfin blijkt dat vorig jaar 95,9 procent van alle woonkredieten een vaste rentevoet hadden.

Overgangsperiode voor de bank

Details: Wunsch doet een aantal voorstellen.

• Volgens hem is het belangrijk dat er bij een eventuele afschaffing een overgangsperiode komt. “Op die manier kunnen de banken zich aanpassen aan de nieuwe regeling, zonder dat hun stabiliteit in het gedrang komt”, klinkt het.
• Wunsch merkt op dat de regering ook andere maatregelen kan nemen in plaats van een afschaffing. Zo kan de duurtijd van de getrouwheidspremie worden ingekort van twaalf naar zes maanden.

Ook dit: Bij een eventuele afschaffing van de getrouwheidspremie kan er in principe niet langer gesproken worden van gereglementeerde spaarboekjes. En dat betekent dat de fiscale vrijstelling wel eens op de schop kan gaan. 

• De wet (vastgesteld in art. 21 WIB 92 en art. 2 KB/WIB 92) bepaalt dat dergelijke formules uit een basisrente en getrouwheidspremie moeten bestaan.
• Volgens sommige experts zou dat geen slechte zaak. “De vrijstelling van de roerende voorheffing op gereglementeerde spaarrekeningen is in werkelijkheid een confiscatie van dit belastingvoordeel door de banken, die zich zo verrijken over de rug van hun (kleine) klanten dankzij een ingewikkeld en ondoorzichtig systeem van premies en andere voorwaarden”, schreef Yves Delacollette, de ex-topman van Deutsche Bank België, onlangs op LinkedIn.