Doordat het de onderhandelende Arizona-partijen allicht niet lukt om op tijd een begroting rond te krijgen, zal Vivaldi vermoedelijk moeten beslissen over het budget van het RIZIV. Dat is erg tegen de zin van ontslagnemend premier Alexander De Croo (Open Vld), die het vraagstuk liever richting formateur Bart De Wever (N-VA) schuift.

Key takeaways

• Vivaldi maakt een begroting op met voorlopige twaalfden. Het budget voor het RIZIV moet wel voor een volledig jaar bepaald worden.
• De Arizona-partijen raken het niet eens over de groeinorm voor het RIZIV. De vijf partijen krijgen nog twee weken.
• Als dat niet lukt, moet Vivaldi beslissen. Bart De Wever vindt dat Vivaldi nu al moet beslissen, en niet Arizona.

In het nieuws: Arizona gaat zo traag dat Vivaldi aan de begroting moet werken.

• Maandagavond staat de aanpak van de begroting op de agenda van het kernkabinet van Vivaldi. Open Vld heeft duidelijk weinig zin om zich nog als regeringspartij te moeten gedragen. “Eigenlijk is het gewoon copy-paste van de begroting van dit jaar”, vertelt ontslagnemend staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) in De Ochtend.
• Ze bevestigt dat het voorstel van N-VA gevolgd wordt: er komt een noodbegroting voor de eerste drie maanden, tot aan de volgende begrotingscontrole in maart of april. “Maar die kan ook te allen tijde worden opgezegd als de nieuwe regering er is en een volwaardige begroting neerlegt”, aldus Bertrand.
• In de Kamer was bij de start van de legislatuur duidelijk geworden dat Open Vld zich maar wat graag in de oppositierol wentelt. De geplande fiscale hervormingen van formateur Bart De Wever (N-VA) kregen al kritiek. En terwijl de Arizona-partijen optimistisch willen blijven als het gaat over de regeringsvorming, is Open Vld pessimistischer. “Op technisch vlak een volledige begroting opstellen waarin alle geplande hervormingen al zijn opgenomen, dat duurt enkele maanden”, vertelt voorzitter Eva De Bleeker (Open Vld) in De Zevende Dag. Volgens haar kan het niet anders dan dat er een noodbegroting met voorlopige twaalfden komt.
• In de praktijk zou dat betekenen dat er geen grote hervormingen komen tot 2026. Want zelfs al is er een nieuwe regering mét een uitgewerkte begroting in maart, dan nog is er al te veel tijd verloren gegaan om de eerste plannen van Arizona nog ten uitvoer te brengen.

Welke groeinorm?

Het acuut probleem: Het budget van het RIZIV en de groeinorm.

• Het rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) vraagt al maanden om de toekenning van het budget voor 2025. De artsen willen weten met hoeveel hun loon mag stijgen bovenop de index, de zogenaamde groeinorm.
• “Deze situatie is ongezien en totaal onbegrijpelijk”, meldde Luc Van Gorp, voorzitter van de Christelijke Mutualiteit eerder in De Standaard. Hij vermoed dat geconventioneerde artsen zich zullen deconventioneren, waardoor de tarieven zullen stijgen. Bevoegd minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) denkt aan de patiënten, die volgens hem “al maanden in onzekerheid” zitten.
• Vandenbroucke wil de groeinorm voor 2025 vastleggen op 2,5 procent. De liberalen zien dat niet zitten en pleiten voor een norm van 2 procent. Open Vld stemde resoluut tegen. MR, die zowel in Vivaldi als Arizona zal zitten, onthield zich. Vooruit maar ook cd&v zijn geïrriteerd door die houding.
• Open Vld meent dat het budget voor het RIZIV een vraag voor de volgende regering is, en niet voor de huidige. Betrand haalt aan dat het RIZIV-budget wel voor het volledige jaar moet gebeuren. Daarom pleit Open Vld er voor dat het Arizona is die de knoop doorhakt.

Het RIZIV als politieke speelbal

De reacties: Arizona en Vivaldi kaatsen het probleem voortdurend over en weer.

• “Bart De Wever vindt ook dat dit een zaak is voor de nieuwe regering, maar is niet zeker of hij tijdig klaar zal zijn”, verdedigt Bertrand de stellinginname van Open Vld.
• Bertrand geeft de Arizona-partijen nog twee weken om eruit te komen. “Als er geen beslissing is, zullen we optreden”, zegt ze wel. Paniek is volgens haar niet nodig, maar over de groeinorm wil Bertrand niets zeggen: “Hoe het dan zal gebeuren zien we wel, maar mensen moeten geen schrik hebben voor chaos”.
• In het kamp van formateur Bart De Wever klinkt het droogweg dat “er binnen de regeringsonderhandelingen nog geen eensgezindheid en dus geen zekerheid bestaat dat we daarover kunnen beslissen binnen de noodzakelijke timing”.
• En dus gooit De Wever de bal weer richting De Croo en Bertrand. “Zolang er geen nieuwe volwaardige regering is, komt de opmaak voor de begroting 2025 met voorlopige twaalfden en voor het RIZIV-budget derhalve toe aan de regering in lopende zaken”.
• Maandagavond zou er eerst ook over het RIZIV gesproken worden op het kernkabinet, maar Bertrand wacht dus liever de twee weken af. Een oplossing lijkt echt ver weg. Een lid van een van de formerende partijen ergert zich dood aan de ‘blokkade’ van de liberalen. “Er is geen enkele goede reden om dit dossier te blokkeren. Het is compleet onverantwoordelijk om met budgetten te spelen waar zoveel patiënten en artsen van afhangen”, zegt die persoon in De Morgen.
• De Arizona-partijen kijken in de richting van de liberalen. Maar met Open Vld die dus al oppositie voert komt de druk vooral bij MR te liggen. Een toegeving van de Franstalige liberalen kan de toon zetten voor de verdere onderhandelingen. MR wil tijdens de Arizona-onderhandelingen geen grotere budgetten vrijmaken voor de gezondheidszorg, iets waar Vooruit, cd&v en Les Engagés wel om vragen. Nu toegeven op het RIZIV betekent een verzwakte positie aan de onderhandelingstafel.