Naast onder meer innovatie en ruimtevaart krijgt ook defensie binnen het budget van de Europese Unie minder ruimte. Het grote slachtoffer van die afbouw is de militaire mobiliteit, waarvoor in de huidige plannen geen enkel bedrag meer lijkt voorzien.

‘Oorspronkelijk had de Europese Commissie in het nieuwe meerjarenplan voor militaire mobiliteit een budget voorzien van 6,5 miljard euro,’ aldus Euractiv. ‘Dat was onder het Finse voorzitterschap van de Europese Unie al tot 2,5 miljard euro teruggebracht.’

‘In de voorstellen van Charles Michel, voorzitter van de Raad van Europa, was er nog sprake van 1,5 miljard euro. In de jongste technische documenten van de Europese Commissie is dat budget nagenoeg tot nul herleid.’

Militair Schengen

Critici wijzen erop dat deze besparingen indruisen tegen de beloftes dat Europa grotere aandacht aan het geopolitiek beleid zou wijden. ‘De wereld wordt steeds gevaarlijker en allianties zijn veel volatieler geworden,’ zegt onder meer Nathalie Loiseau, voorzitter van het Subcommittee on Security and Defence (Sede) in het Europese Parlement. ‘Europa moet zich dan ook zelf van de nodige verdedigingsmiddelen voorzien.’

Militaire mobiliteit moet ervoor zorgen dat legeruitrusting bij crisissen op een gemakkelijke manier door de Europese Unie kan reizen. Daarbij moeten fysieke, adminstratieve en legale hindernissen worden geëlimineerd of tot een minimum herleid.

‘Militaire mobiliteit is binnen de Europese Unie als een cruciale pijler van de defensie-strategie bestempeld’, aldus Euractiv. ‘Over het concept is er nooit grote politieke onenigheid geweest. Vele partijen hoopten dat deze samenwerking tot een Militair Schengen zou kunnen uitgroeien.’

Navo

Frankrijk is een van voorstanders van grotere investeringen in een gemeenschappelijk Europees defensiebeleid. Maar ook elders zal men weinig opgetogen zijn met de geplande besparing.

Onder meer lidstaten in Centraal-Europa en Oost-Europa zullen zich aan een grotere externe potentiële bedreiging – in dit geval Rusland – voelen blootgesteld. Die lidstaten beschouwden militaire mobiliteit als een toekomstige garantie voor de verdediging van hun oostflank.

‘Militaire mobiliteit is daarnaast ook een cruciale pijler van de samenwerking tussen de Europese Unie en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Navo)’, betoogt Justyna Gotkowska, onderzoeker bij het Centre of Eastern Studies in Warschau. ‘Om efficiënt te kunnen ingrijpen, moet de Navo zich gemakkelijk te land, ter zee en te water kunnen begeven.’

Het probleem dreigt volgens de experts al deze lente aan de oppervlakte te komen. Dan moeten tijdens de oefening Defender 2020 ongeveer 37.000 soldaten naar Polen en de Baltische staten worden verplaatst. Dat zou de grootste verplaatsing van Amerikaanse troepen op Europees grondgebied van de jongste vijfentwintig jaar zijn.