Het nieuwste offensief om vrijheden in te perken, na het verbieden van niet-essentiële reizen, is volop bezig: een hele batterij experten, samen ook met de vakbonden, wil de activiteiten van kinderen verder beperken. Buitenschoolse activiteiten moeten aan banden, en her en der valt op te tekenen dat de scholen zelfs gewoon dicht moeten. In Franstalig België kijkt men wat meewarig naar die druk, de politici daar praten er eerder over versoepelingen, voor jongeren. ‘De Vlamingen panikeren, de Franstaligen blijven stoïcijns’, zo kopt Le Soir zelfs vandaag.

In het nieuws: Vandaag is er opnieuw overleg tussen de deelstaatregeringen, over de jongeren.

De details: Gisteren was er al een overleg, maar daar werd niets beslist.

• Straks sluiten alle middelbare scholen de deuren één week, voor de krokusvakantie, in een zogenaamde ‘afkoelingsweek’. De bedoeling is dan om afstandsonderwijs te organiseren voor één week: een techniek waarvan men nochtans goed weet, uit ervaringen in het voorjaar van 2019, dat vooral de zwakste leerlingen daar slachtoffer van worden.
• Maar Ben Weyts (N-VA), de Vlaamse minister van Onderwijs, kon niet anders dan daarmee instemmen, nadat al dagen de druk hoger en hoger werd om de bewegingsvrijheid van jongeren aan banden te leggen. Meer zelfs: nu al is er verder druk om die week uit te breiden naar heel het onderwijs, dus ook de lagere school.
• Opvallend: in Franstalig België is geen sprake van dergelijke maatregel, daar gaan de leerlingen gewoon naar school in die week.
• Het is een constante die we ondertussen al maanden signaleren: het publieke debat, gevoerd via de media, zit helemaal anders ineen aan de andere kant van de taalgrens. Daar bestaat geen cultuur van BV’s, van het systematisch verheffen van sommige stemmen tot echte mediasterren: er is geen groepje van steeds terugkerende ‘experten’ dat elke avond de tv-studio’s bemant, of elke morgen op de voorpagina van de kranten wordt opgevoerd. In Vlaanderen drukt diezelfde groep een bijzonder zware stempel op het debat.
• In politieke kringen in Franstalig België is men zich daarvan bewust. Maar het leidt tot wat vermoeidheid, want daardoor zijn hun Vlaamse collega’s telkens wat meer ‘geagiteerd’ en klaar om de hardliners te volgen. Al verschillende keren moesten de Franstaligen naar eigen zeggen ’temperen’ en het ‘gezond verstand’ aanspreken. Zeker bij de MR, de Franstalige liberalen, leeft dat gevoel: voor hen is het zoeken naar partners over de taalgrens die op diezelfde lijn zitten.
• Le Soir windt er geen doekjes om: ‘Coronavirus: de Vlamingen panikeren, de Franstaligen blijven stoïcijns‘, zo kopt de krant in een analyse. ‘Het Noorden wil ingrijpen op het niveau van de contacten van de allerjongsten. Maar het Zuiden oordeelt dat de huidige cijfers geen verdere beperkingen rechtvaardigen.’ Verschillende Franstaligen daar wijzen erop dat slechts zes scholen op 2.5000 met besmettingen kampen.
• Gisteren zaten alle ministers van Onderwijs, Sport en Jongeren van de deelstaten samen voor een Zoom-call, om te zien of extra maatregelen nodig waren. Aan Vlaamse kant werd een verstrenging verwacht, maar die kwam er niet. Men ging uiteen zonder een conclusie.
• De Franstaligen wilden gisteren niet direct mee met nog eens een verstrenging. En het moet gezegd: ook Ben Weyts (N-VA) is zowel op Onderwijs als Sport altijd een verdediger geweest van zo veel mogelijk de zaken openhouden, als het kan. En tegelijk is er de CD&V van Benjamin Dalle, bevoegd voor Jeugd, die uitgerekend vorige week een fel pleidooi hielden om meer oren te hebben naar de bekommernissen van jongeren.
• Maar vandaag is er opnieuw een virtuele bijeenkomst van de deelstaten. De experten blijven hameren op een verbod op indoorhobby’s. Voor de buitenactiviteiten zou men alleen nog bubbels van acht kinderen toestaan, of misschien tien, als het tot een consensus moet komen. Meteen kan men dus een kruis maken over bijvoorbeeld voetbaltrainingen voor kinderen.
• Opvallend, terwijl men dus aan Vlaamse kant maar duwt op die verdere aanscherping, is men in Wallonië net bezig met te kijken hoe men de regels kan versoepelen, zodat ook jongeren tussen de 12 en de 18 jaar wat recht zouden krijgen op buiten sporten. Bevoegde minister Valérie Glatigny (MR) praatte daar al over met de betrokken instanties.
• Hetzelfde pleidooi klinkt overigens in Vlaanderen, van sportarts Frank Pauwels, de voor­zitter van Gezond Sporten Vlaanderen, en Tom Teulingkx, voorzitter van de vereniging van Sport- en Keuringsartsen. Beiden komen in De Standaard met het voorstel, als binnensportactiviteiten dan toch worden stopgezet, om toch buitensporten toe te laten, tot groepjes van 10 personen, voor jongeren tot 18 jaar. De kans dat dat in Vlaanderen, in het huidige klimaat, erdoor komt, is miniem.

Verwacht: Vandaag komt de federale regering met het MB dat toeristische reizen verbiedt. De Europese Commissie kijkt met argusogen.

• Vanaf morgen verbiedt de federale regering toeristische reizen naar het buitenland. Dat kondigde ze vrijdag aan, vandaag moet het ministerieel besluit (MB) klaar zijn, dat de zaak regelt.
• Maar evident is dat niet: de Europese Commissie kijkt nauwgezet toe. Echt happig zijn die niet op het initiatief van België, om tegen de principes van de Europese Unie over het vrij verkeer van personen in, de grenzen opnieuw te gaan sluiten voor bepaalde zaken.
• Dat bleek gisteren op een persconferentie van de Commissie over ‘reizen binnen en van en naar de EU’, waarbij men wilde focussen op ‘betere coördinatie’. Het waren vooral Ylva Johansson, bevoegd voor Interne Aangelegenheden, en uitgerekend Didier Reynders (MR), bevoegd voor Justitie, die België toch wat op de korrel namen.
• Reynders herhaalde dat in oktober vorig jaar al de EU besliste om de grenzen binnen de EU open te houden, en de beperkingen van vrij verkeer bijzonder beperkt te houden. Er komt nu een amendement op, waarbij men een ‘sterke aanmoediging’ geeft, maar geen verbod op toeristische reizen. Het gaat dus niet zo ver als de Belgische regering, die een volledig verbod op toeristische reizen invoert.
• ‘Ik heb daarover contact gehad met de Belgische eerste minister’, zo stelde Reynders vanochtend op Radio 1. Hij herhaalde daarbij dat zo’n Belgische beperking toch ook de Europese regels moet volgen: dit verbod moet echt ’tijdelijk, noodzakelijk en zeer proportioneel’ zijn, zo herhaalde hij. ‘Maar het ministerieel besluit zal tijdelijk zijn, en heel veel uitzonderingen bevatten’, zo suste Reynders ook.
• Maar uitgerekend vandaag loopt de Gazet van Antwerpen al vooruit op wat er in het MB komt. En daarbij ook: geen wandel- of fietsuitjes meer waarbij men de grens oversteekt, bijvoorbeeld op de Kalmthoutse Heide. ‘Maar dat is geen essentiële verplaatsing en dus geldt het reisverbod’, is blijkbaar de redenering, die de politiezone ‘Grens’ nu al aankondigt. Ze willen zelfs ‘steekproefgewijs’ ook controles gaan uitvoeren op die fietsers en wandelaars. Welkom in het rijk der vrijheid.

Opvallend: Groen heeft een ‘Urgentieplan Mentaal Welzijn’ klaar.

• Groen, federaal in de regering, Vlaams in oppositie, komt met een actieplan dat meer aandacht wil voor het psychische lijden tijdens corona. De cijfers zijn dan ook dramatisch. Voor de lockdown gaf de Belg gemiddeld een gelukscijfer van 7,4 op 10, in september was dat nog 6,8, en in december zakte dat naar 6,1.
• ‘De cijfers bevestigen dat beleidsmakers op elk niveau mentale gezondheid op de radar moeten hebben. Alleen zo vermijden we dat steeds meer Belgen verglijden in een mentale lockdown’, klinkt het bij Groen-voorzitter Meyrem Almaci.
• Het plan, met 11 actiepunten, wil vanop het federale niveau twee zaken regelen. De terugbetaling van de psychologische zorg, een extra enveloppe van 200 miljoen euro, die voorzien is, moet men ‘optimaal benutten’. Daarnaast moeten de burn-outs bij de witte sector, die federaal zit, beter in kaart gebracht.
• Voor het Vlaamse niveau, waar de partij in oppositie zit, is er veel meer werk op de plank voor Groen: daar moet er extra toegang tot psychologische zorg komen voor kinderen en jongeren, een jongerenpraatpunt voor elke gemeente, de wachtlijsten die drastisch moeten krimpen, jongeren moeten lessen krijgen over ‘Eerste Hulp bij Psychologische Problemen’, en ook hier moeten burn-outs van personeel in kaart gebracht worden.
• En tenslotte ook vier maatregelen voor het lokale niveau: gemeenten moeten belrondes tegen eenzaamheid organiseren, ze moeten jongerenwerking aan corona aanpassen, wandelbuddy’s voorzien, en rouw op een laagdrempelige manier organiseren.
• De beperkende regels zelf stelt voorzitter Almaci niet in vraag: ‘Daarvoor nemen we de experts als kompas en volgen we de coronamaatregelen.’ Maar tegelijk wil ze meer aandacht voor de geestelijke gezondheidszorg. ‘De cijfers zijn slecht en vormen allicht een onderschatting. Hoog tijd dus dat mentaal welzijn een essentieel aandachtspunt wordt op alle niveaus van het beleid.’

Opvallend: Geen nieuwjaarsreceptie bij Vooruit.

• Je boodschap op de juiste manier in de markt zetten: meestal is het iets dat Conner Rousseau (Vooruit) graag tot in de puntjes voorbereidt. Maar deze keer moet hij verstek laten: Vooruit last de toespraak af, omdat de voorzitter voorlopig nog tegen corona vecht.
• Er komt wel op een later tijdstip nog een boodschap aan de achterban, om de naamsverandering wat toe te lichten en de troepen voor te bereiden.
• Aan Vlaamse kant is zo iedereen gepasseerd. Het meest memorabele nieuwjaarsevent was zonder twijfel dat van Open Vld, omdat het leidde tot een fikse rel over het precies volgen van de coronaregels. Niet dat de Vlaamse liberalen regels echt hadden overtreden, maar een selfie van presentatrice Eline De Munck, waarop niet alles koosjer leek, zette de zaak in vuur en vlam. N-VA vond het zelfs nodig om er parlementaire vragen over te stellen, maar tegen dan was de discussie wat voorbij: in de Kamer had de premier niet echt moeite de zaak af te houden.
• CD&V viel dan weer op met een hartstochtelijk pleidooi van Joachim Coens (CD&V) om ‘de jongeren niet te vergeten’ in deze crisis. Dat leidde een dag later tot het wel erg publiek terugfluiten van ‘zijn’ gouverneur Carl Decaluwé, die de buitenschoolse activiteiten van kinderen aan banden wilde leggen. Een dossier dat springlevend blijft, overigens.
• Bij N-VA was het een erg felle aanval op de federale meerderheid, maar die werd overschaduwd door de naweeën van de affaire-Kucam. Daarbij kwam andermaal de focus op Theo Francken (N-VA) te liggen, de toenmalige staatssecretaris.
• Maar misschien moet de belangrijkste boodschap nog komen. Vanavond spreekt Paul Magnette (PS) online, toch nog altijd de grootste regeringspartij. Die heeft tot nu toe nog geen stempel gedrukt op het regeringswerk, waar het duo van premier Alexander De Croo (Open Vld) en Frank Vandenbroucke (Vooruit) het mooie weer maken.
• En donderdag is er dan ook de online nieuwjaarsreceptie van het Paleis, de zogenaamde ‘Gestelde Lichamen’. Dat is de informele ‘who is who‘ van het land, waar iedereen met wat status en macht elkaar kan begroeten, en de boodschap van het staatshoofd en de premier kan beluisteren en becommentariëren in de wandelgangen. Dit jaar niets daarvan dus: wie uitgenodigd is kan digitaal inloggen en de speeches volgen. Sjmoezen achteraf is er niet bij.