Het plan van de Europese Commissie om kernenergie een “groen” label te geven in de Europese taxonomie zorgt voor opschrikking. Duitsland, en waarschijnlijk binnenkort België, raken steeds meer geïsoleerd.
Miljarden aan subsidies staan op het spel. Om haar doelstelling van koolstofneutraliteit in 2030 en vervolgens in 2050 te bereiken, wil de EU hernieuwbare energie bevorderen via een taxonomie. Een van deze koolstofarme energiebronnen zou kernenergie zijn.
Aan Finse zijde verklaarde de voorzitter van de groene partij in het Finse parlement, Atte Harjannes, zondag in de Duitse krant Die Welt dat de ecologisten hun visie op kernenergie in 2020 hadden bijgesteld en dat zij zich daarbij “op de wetenschap” baseerden: “Natuurlijk is kernenergie duurzaam. De hoeveelheid afval is zeer klein in vergelijking met de enorme hoeveelheid CO2-neutrale energie die een kerncentrale produceert. Dit afval kan veilig worden opgeslagen, in tegenstelling tot de broeikasgassen die worden uitgestoten door een kool- of gascentrale”, zoals verklaard aan Courrier International.
Voor Atte Harjannes, “heiligt het doel de middelen”. Hij gelooft dat kernenergie Finland in staat zal stellen om tegen 2035 koolstofneutraal te worden.
Duitsland houdt het been stijf
Duitsland is niet van plan van koers te veranderen. De drie resterende kerncentrales van Duitsland zullen tegen het einde van het jaar worden gesloten. Dit is het resultaat van een besluit dat in 2011 werd genomen, na de ramp in Fukushima in Japan, die werd gevolgd door grootschalige protesten tegen kernenergie in Duitsland. Als symbool van een diametraal tegenovergestelde opvatting vergeleek een lid van de SPD-meerderheid onlangs de pronucleairen met antivaxxers.
Sinds zijn besluit heeft Duitsland een van de slechtste koolstofvoetafdrukken in de EU. Hoewel het land aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt met de inzet van hernieuwbare energiebronnen, blijven deze onvoldoende. Dit betekent dat Duitsland in werkelijkheid gedwongen is zijn energie uit steenkool te halen.
In de nieuwe taxonomie hebben de Duitsers erop aangedrongen gas als “groene” energie op te nemen. Duitsland rekent op gas, dat properder is dan steenkool, om tot koolstofneutraliteit te komen. Daarvoor rekent het land op het Nord Stream 2-project, in samenwerking met de Russen
Duitsland raakt steeds meer geïsoleerd in de nucleaire kwestie. De coalitie die de Duitsers vormen met Oostenrijk, Ierland, Portugal, Luxemburg en waarschijnlijk binnenkort België, staat tegenover Frankrijk en de Oost-Europese landen, die kernenergie zien als de ideale manier om het zonder steenkool te stellen. In de taxonomie, die het resultaat is van een compromis, moeten kernenergie en gas dus als groene energiebronnen worden geclassificeerd; de ene zal niet zonder de andere kunnen.
Frankrijk en België
In Frankrijk is de groene presidentskandidaat Yannick Jadot, die zich reeds lang tegen kernenergie inzet, bijzonder discreet over deze kwestie, meldt Journal Du Dimanche. Omdat hij weet dat een meerderheid van de kiezers, zelfs ter linkerzijde, kernenergie steunt. Zelfs binnen de basis van groene kiezers lijkt de mentaliteit ten aanzien van kernenergie te zijn veranderd.
In België is het besluit om het gebruik van kernenergie tegen 2025 af te bouwen onder druk van de MR voor de zoveelste keer uitgesteld. Het valt echter moeilijk in te zien hoe de Belgische groenen niet zouden kunnen slagen in een strijd die al 20 jaar duurt. Het regeerakkoord leidt tot een geleidelijke afschaffing van kernenergie, en Groen-minister Tinne Van Der Straeten is hiervoor gemandateerd.
Ze zal haar uiterste best doen om de elektriciteitsbevoorrading veilig te stellen, ondanks de diverse geschillen over de bouw van nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrales, die de exit gedeeltelijk zouden moeten compenseren. Bovendien is er geen meerderheid om de wet die de geleidelijke afschaffing van kernenergie in 2025 voorschrijft, ongedaan te maken. Het is een schrale troost voor de liberalen dat een budget van 100 miljoen euro zal worden uitgetrokken voor de studie van zeer hypothetische reactoren van de nieuwe generatie.
Dit is de weg die ook door de Europese Commissie wordt aangemoedigd. Thierry Breton, commissaris voor Interne Markt, schat dat Europa tegen 2050 zo’n 500 miljard euro zal investeren in de nieuwe generatie kerncentrales. Duitsland en België zullen dan aan hun lot worden overgelaten.
Kernenergiecentrales produceren momenteel een kwart van de elektriciteit in de EU, volgens cijfers van Eurostat.
Op mondiaal niveau is China van plan in de komende jaren niet minder dan 168 reactoren te bouwen. Zelfs Japan heeft plannen aangekondigd om 11 reactoren te bouwen.
(am/lp)