Duitsland is er onvoldoende in geslaagd om de vervuilde lucht in zijn grote steden op een efficiënte manier te bestrijden. Daardoor is de Duitse volksgezondheid in gevaar gebracht. Dat staat in een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Opgemerkt wordt dat Duitsland de eerste helft van het voorbije decennium de grenswaarden voor de uitstoot van stikstofdioxide systematisch en aanhoudend heeft overschreden.

Volgens de Duitse regering en de Duitse autosector is de uitspraak van het Hof van Justitie echter gebaseerd op achterhaalde gegevens.

Lokale rechtbanken

De Europese Commissie startte drie jaar geleden met procedures tegen landen die op het gebied van luchtverontreiniging onvoldoende vooruitgang boekten. Geviseerd werden onder meer het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk.

Die landen werden er door de Europese regelgever van beticht om de limieten voor de uitstoot van stikstofoxide, grotendeels veroorzaakt door het autoverkeer en de industrie, te overschrijden. In vorige uitspraken waren daarbij eerder ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk wegens het aanhoudend overschrijden van limieten al door het Hof van Justitie op de vingers getikt.

Duitsland was drie jaar geleden het toneel van een golf van rechtszaken over de luchtvervuiling in zijn binnensteden. Daarbij maakten verschillende rechtbanken duidelijk dat lokale overheden hun inspanningen voor de verbetering van de luchtkwaliteit moesten opvoeren. Maatregelen om die doelstellingen te bereiken waren onder meer een verbanning van oudere en vervuilende dieselvoertuigen uit de stadscentra die het meest onder de vervuiling hadden te lijden.

‘Sindsdien heeft de Duitse overheid echter de strijd tegen de vervuiling opgevoerd’, merkt het persbureau Bloomberg op. ‘De Duitse regering benadrukt dan ook dat de uitspraak van het Hof van Justitie door de realiteit is achterhaald. Daarbij wordt erop gewezen dat de luchtkwaliteit in de Duitse steden de voorbije jaren een enorme verbetering heeft laten registreren.’

‘Het is een groot succes van het Duitse regeringsbeleid dat die doelstellingen zijn bereikt zonder de introductie van algemene rijverboden’, betoogt de Duitse politicus Stephan Stracke, lid van regeringspartij Christlich Soziale Union (CSU), in een commentaar. ‘Daarentegen werd gebruik gemaakt van stimulansen voor de introductie van emissiearme voertuigen, technische innovatie en een herstructurering van het lokale openbaar vervoer.’

Autoverkeer

Bloomberg wijst er nog op dat de rechtbanken voor campagnevoerders een steeds succesvollere arena zijn geworden om regeringen en landen over vervuiling en klimaatverandering ter verantwoording te roepen. Het Duitse hoogste gerechtshof zei in april dat de inspanningen van de regering van Duits bondskanselier Angela Merkel op het gebied van klimaatbescherming tekortschoten.

‘De uitspraak verwijst naar het verleden’, betoogde ook Hildegard Mueller, voorzitter van het Verband der Automobilindustrie (VDA). ‘De ontwikkeling van de jongste jaren laat een enorme verbetering van de luchtkwaliteit van de Duitse steden. Dankzij de inspanningen van de autosector zijn de voertuigemissies sterk verminderd.’

Auto’s zijn de belangrijkste bron voor de emissie van stikstofoxiden, die ademhalingsproblemen veroorzaken en in verband worden gebracht met vroegtijdige overlijdens. ‘Sommige Europese landen hebben consequent de vastgelegde vervuilingslimieten overschreden’, aldus het Europees Milieagentschap.

‘Luchtvervuiling kost in de Europese Unie jaarlijks aan meer dan 400.000 mensen het leven.’ In Duitsland zou er sprake zijn van ongeveer 60.000 slachtoffers per jaar.

De milieugroep ClientEarth daagde vorig jaar Duitsland voor de rechter. ‘Het land lukt er niet in om de illegale en gevaarlijke uitstoot van luchtverontreinigende stoffen te beheersen’, aldus de organisatie. De organisatie Deutsche Umwelthilfe (DUW) merkte daarbij op dat de volgende Duitse regering ongeveer tien miljoen vervuilende dieselwagens uit het verkeer moet halen of laten aanpassen.

De kosten van die operaties moeten volgens de organisatie door de Duitse autofabrikanten worden gedragen. Deutsche Umwelthilfe (DUW) heeft eerder al met succes diverse lokale Duitse regeringen met betichtingen over vervuiling voor de rechter gedaagd.

(jvdh)