De Amerikaanse centrale bank haalde zondag een superbazooka uit haar wapenarsenaal. FED-voorzitter Jay Powell maakte bekend dat de belangrijkste Amerikaanse rentevoet wordt verlaagd tot 0 à 0,25 procent. Daarnaast gaat de centrale bank voor 500 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties kopen. Ook wordt voor 200 miljard aan schuldpapier met hypotheken als onderpand opgekocht.

Op die manier wil de FED de Amerikaanse economie beschermen tegen de gevolgen van het coronavirus. Maar wat betekenen deze maatregelen voor de gewone man in de straat? Weinig, zeggen steeds meer economen. Die zijn de lessen van 2008 indachtig, toen de banken werden gered met belastinggeld, maar  miljoenen Amerikanen naast hun job ook hun huis verloren.

Zelfs Powell gaf dat zondag tijdens zijn persconferentie toe. ‘We beschikken niet over de middelen om burgers en kmo’s en werklozen rechtstreeks te helpen.’

Een orkaan in slow motion die de ganse wereld treft

‘Een pandemie is als een orkaan in slow-motion, die de hele wereld treft. Om de uitbraak te vertragen moeten mensen zich isoleren en in de meeste gevallen stoppen met werken. Maar het gros van de wereld kan niet lang zonder inkomen. Wanneer mensen enkel nog bezig zijn met overleven en de culturele, sociale en financiële activiteiten die ons leven gewoonlijk kenmerken wegvallen, zijn outside-of-the-box-oplossingen nodig’.

Dat zegt Albert Ko, een epidemioloog die doceert aan de Yale School of Public Health, in het tijdschrift The Atlantic. Amerikanen beschikken niet over sociale vangnetten zoals we die in Europa kennen. Wie in de VS zonder werk valt, is al snel enkel en alleen op zichzelf aangewezen. Wanneer straks in Amerika ook de horeca en andere winkels hun deuren moeten sluiten, dreigt een economische ramp van ongezien formaat.

Ko’s stelling wordt bijgetreden door Harvardprofessor Jason Furman, die tot 2017 hoofd was van de Raad van Economische Adviseurs van de regering Barack Obama. Het duurt ruim een jaar vooraleer monetaire maatregelen impact hebben op de economie, schrijft Furman in de Wall Street Journal. Maar in deze crisis kan niemand zolang wachten. Lage rentevoeten en een lagere dollar betekenen weinig voor de doorsnee Amerikaan. Hij pleit voor een groot, versneld, allesomvattend en dynamisch pakket hulpmaatregelen, net vanwege de grote onzekerheid over de duur van de coronacrisis.

De eenvoudigste oplossing is om mensen gewoon geld te geven

De eenvoudigste oplossing is om mensen gewoon geld te geven. Ze moeten zich in staat voelen om werk over te slaan en toch hun huur te kunnen betalen en ervoor te zorgen dat er eten op tafel komt. Daarvoor is cash nodig, die hen best wordt gegeven zonder de traditionele bureaucratische verplichtingen.

Niet via een complex economisch stimuleringspakket dat ergens in volgende weken zal worden aangekondigd. Zolang de politiek blijft debatteren over de mogelijkheid van zulke maatregel zullen mensen risico’s blijven nemen en het virus verder verspreiden, simpelweg omdat ze geen andere keuze hebben.

George W. Bush deed het voor

Furman verwijst naar een maatregel die in 2009 door de regering George W. Bush werd doorgevoerd en waarbij mensen eerder dan een belastingverlaging af te wachten, rechtstreeks geld in handen kregen. (De regering Bush stuurde een cheque van 250 dollar naar elke Amerikaan die over een socialezekerheidsnummer beschikte.) Professor Furman stelt voor om ook nu 1.000 dollar cash te storten op de bankrekening van elke Amerikaan, en nog een 500 dollar per kind ten laste. Die maatregel kan dan ook in 2021 worden herhaald, indien de werkloosheid in de VS tot 5,5 procent of meer zou stijgen.

Cash als vaccin tegen recessies

‘Wetenschappers werken nu dag en nacht om een vaccin te ontwikkelen. Zou het niet fijn zijn om over een algemeen toepasbaar medicijn te beschikken met betrekking tot de economie. Een dat in elke recessie of crisis kan worden ingezet’, besluit Furman.

Sommige landen zijn daar al mee begonnen. In Hongkong krijgen mensen straks het equivalent van 1.180 euro om de economie en de mensen in leven te houden. Japan betaalt 72 euro per werknemer per dag om de kinderopvang of de kosten van ouders die moeten thuisblijven te dekken.

People’s Quantative Easing

Telkens dit soort maatregelen wordt besproken duikt de term People’s Quantitative Easing op. Met een meer populaire term ‘helikoptergeld’ genoemd. De term ‘helicopter money’ werd in 1969 voor het eerst gebruikt door de gerenommeerde econoom Milton Friedman. Hij beschreef helikoptergeld als een beleidsvorm om de uitgaven van de gezinnen en de inflatie opnieuw aan te wakkeren. Daarbij zou maandelijks een bedrag rechtstreeks op de rekening van de burgers van de eurozone worden gestort.

Al in 2015 herhaalde een reeks Europese economen het idee om zo de slabakkende economie opnieuw aan de praat te krijgen. Die schreven toen het volgende: ‘Elke inwoner van de eurozone zou €175 per maand moeten ontvangen, gedurende 19 maanden. Met dat geld kunnen ze bestaande schulden afbetalen of het naar wens besteden. Door op een directe manier uitgaven en werk te stimuleren, zou elk van beide benaderingen veel effectiever zijn dan de plannen van de ECB voor conventionele QE.’

Klein bier in vergelijking met wat al is gedaan

Welk scenario men ook kiest, het blijft klein bier in vergelijking met wat al is gedaan. Een eenvoudige berekening leert dat indien men de bankrekening van elk van de 340 miljoen inwoners van de eurozone met Kerstmis met 1.000 euro zou spijzen er 340 miljard euro in de economie zou terechtkomen. Iets meer dan 13% van de meer dan 2.600 miljard euro die tot nog toe op artificiële wijze hun weg in de economie hebben gevonden. Met het gekende resultaat.

‘Onvoorwaardelijke of voorwaardelijke cash betalingen zijn in een situatie als deze zeker niet onverstandig’, zegt Paul Farmer, een professor aan de Harvard Medical School, in The Atlantic. ‘Als mensen weten dat er steun zal zijn, en andere dingen zoals plekken waar ze eten kunnen halen en thuisverpleging, zouden die een groot verschil maken in het lijden dat gepaard gaat met een ziekte als deze.’

Vraag is of de totaal disfunctioneel geworden Amerikaanse politieke klasse zulke ingrijpende maatregelen nog zal kunnen en willen nemen. De kans is niet gering dat het opnieuw de Fed is die geforceerd zal worden ‘helikoptergeld’ te gaan rondstrooien. Maar dat zou dan een beslissing zijn van bankiers, niet van verkozen politici. Iets wat tegen alle democratische waarden ingaat en wel eens het einde van de Fed zou kunnen betekenen.