Europa kan weer een beetje ademhalen. Na 10 dagen onderhoud is de onderzeese gaspijpleiding Nord Stream 1, die Rusland met Duitsland verbindt, opnieuw in gebruik. Dit betekent dat Europa via deze pijpleiding opnieuw van Russisch aardgas wordt voorzien. Van de maximumcapaciteit zou echter amper 30 procent benut worden. Zal dit volume de komende dagen worden opgedreven?

Het is een opluchting voor de (vele) bezorgde Europese functionarissen. Gazprom heeft donderdagochtend de aardgasleveringen aan Europa hervat, zoals gepland. Velen vreesden dat Rusland de herstart van de pijpleiding om geopolitieke redenen zou vertragen of annuleren. Nord Stream 1 is van essentieel belang voor Europa, vooral voor Duitsland.

Vóór het uitbreken van de oorlog was de leiding, bij maximumcapaciteit, verantwoordelijk voor 30 procent van de Russische aardgasleveringen aan het Avondland. Kort voordat Nord Stream 1 voor onderhoud werd stilgelegd, was de aanvoer echter gedaald tot 40 procent van de maximumcapaciteit. Dit was het gevolg van een probleem met een turbine, aldus Moskou. De vraag is nu in welk tempo de leveringen worden hervat.

Minder leveringen

Volgens cijfers van Gascade, de Duitse netwerkbeheerder, heeft de pijplijn donderdag 530 GWh geleverd. Voor de voorzitter van het Duitse netagentschap, Klaus Müller, komt dit overeen met ongeveer 30 procent van de aanvoercapaciteit van de gasleiding. Met andere woorden, het debiet is gedaald ten opzichte van vóór de onderhoudswerkzaamheden.

Kunnen wij verwachten dat het tempo zal worden opgedreven? In de dagen die voorafgingen aan de heropstart van Nord Stream 1, blies Russisch dictator Vladimir Poetin warm en koud tegelijk over de hervatting van gasleveringen.

Tijdens een bezoek aan het Iraanse Teheran, heeft de autocraat laten weten dat de turbine die nodig is om de pijpleiding weer op gang te brengen, bij gebrek aan bepaalde documenten niet snel naar Rusland kan worden verscheept, waardoor het tijdschema voor de heropstart in gevaar kwam. Een administratief probleem dat hij uiteraard aan het Westen toeschreef.

En hoewel hij zei dat Gazprom zijn beloften “volledig” zou nakomen, waarschuwde hij ook voor een mogelijke daling van de leveringen eind juli, wegens onderhoud aan een tweede turbine. De capaciteit van Nord Stream 1 zou zo nog tot 20 procent kunnen zakken.

Middel om politieke druk uit te oefenen

Voor velen, Berlijn bijvoorbeeld, zijn de verschillende excuses om het gas niet aan maximumcapaciteit te leveren in feite gelegenheidsargumenten van het Kremlin om Europa onder druk te zetten. Het westen kampt inderdaad met een echte energiecrisis en de Europese leiders vrezen dat die nog zal verergeren naarmate de winter nadert.

De gasreserves zijn nog lang niet opgevuld. Daarom is de herstart van Nord Stream zo cruciaal. Maar de gasleiding moet op volle kracht functioneren. Met slechts 40 procent van zijn capaciteit was het al moeilijk voor te stellen dat Europa tegen de winter 90 procent van zijn reserves zou kunnen vullen. Met een lager volume lijkt dit doel nog moeilijker te bereiken.

Bovendien is de Russische gastoevoer nu wel hervat, maar dat betekent niet dat de Russen voor eeuwig zullen afzien van het dichtdraaien van de gaskraan. Woensdag heeft de Europese Unie daarom haar lidstaten nog gevraagd hun gasverbruik met 15 procent te verminderen “voor een veilige winter”.

(lb/ns)