Dit is niet iets dat wij alleen kunnen aanpakken, op het nationale niveau. We hebben één Europese aanpak nodig.” Tot die conclusie kwam gisteren de Spaanse minister van Financiën Nadia Calviño, op de top van de Ecofin, de ministers van financiën van de eurozone, in Luxemburg.

• “We moeten naar de Europese energiemarkt kijken. De huidige afspraken zijn niet geschikt voor wat we willen doen. Er is één groot nadeel aan de huidige aanpak: dat de prijzen van elektriciteit en gas gekoppeld zijn“, zo maakte Bruno Le Maire, de Franse minister van Economie, het nog iets specifieker. Daarbij maakte Le Maire het punt dat Europa net steeds meer weg gaat van fossiele brandstoffen: “Dus waarom de prijzen toch aan gas laten linken?”
• Frankrijk en Spanje schudden Europees flink aan de boom over de energiekwestie. Beide regeringen zijn volop bezig in het dossier, en namen op het thuisfront allerlei maatregelen.
  • Frankrijk ‘bevroor’ de gasprijs en garandeert de Franse consumenten dezelfde prijs voor heel de winter, als diegene die er deze week is in Frankrijk.
  • In Spanje verlaagde men de btw en andere taksen tot bijna nul procent voor de consument, terwijl de emissierechten nog eens fors verhoogd werden voor producenten. Alle “overwinsten” voor producenten die geen CO2 uitstoten (kernenergie, wind en zon) worden ook fors belast.
• De socialisten uit Spanje willen samen met de regering van Emmanuel Macron nu Europees ook het voortouw nemen. “We kunnen niet langer zomaar afhankelijk zijn van aanvoer uit het buitenland”, zo stelde Le Maire nog.
• Daarbij denken beide landen aan het opzetten van een zogenaamd ‘strategisch gasreserve’: dat zou de onderhandelingskracht van heel de markt van 450 miljoen Europese consumenten serieus zou kunnen versterken.
• Daarnaast wil Spanje de speculatie in CO2-emmissierechten tegengaan. “Een nieuwe zeepbel in die Europese uitstootrechten is het laatste wat we nodig hebben“, zo staat te lezen in de Spaanse voorstellen.

De context: De energiemarkt raakt maar niet gekalmeerd.

• De gasprijzen sprongen op de langetermijnmarkt in Nederland naar historische hoogtes: op een jaar tijd zijn er pieken die tot 400 procent hoger liggen. Overigens haalt Europa 43,3 procent van haar gas uit Rusland, dat de laatste maanden systematisch naliet reserves in Europa aan te vullen: zo werd de prijs verder opgedreven.
• De olieprijs gaat dezelfde weg op. Gisteren stegen de prijzen voor een vat Amerikaanse olie naar de hoogste prijs in zeven jaar. OPEC, het kartel van olieproducerende landen, weigert om de productie te verhogen: de druk op de prijzen neemt dus helemaal niet af.
• Dat laat zich voelen aan de pomp: diesel steeg gisteren door naar 1,68 euro per liter, de derde keer in een week werd het record gebroken.
• Op die manier raakt de escalatie op de markt maar niet gestopt. Die wordt aangevuurd door een enorme vraag na de economische relance. Dat stuwt de prijzen in de VS en Europa, maar ook in Azië, waar met name China met een energietekort kampt.

De essentie: Er is geen gouden graal voor de energie-uitdaging.

• Spanje en Frankrijk zetten met hun reeks voorstellen druk. Op de Europese Commissie, maar ook op Duitsland, om Europees wel iets te gaan ondernemen. Dat men vanuit de Commissie tot nu toe suste “dat het in 2022 wel weer zou koelen op de markten”, werd niet overal geapprecieerd.
• De Commissie zou de komende dagen zelf met een paper komen om hun suggesties toe te lichten. En daarbij kijken ze ook kritisch naar het drastisch ingrijpen van onder meer Spanje, wat mogelijks toch in strijd is met de Europese regels over de eengemaakte markt.
• De Belgische federale regering bekijkt het voorlopig allemaal ook met de nodige reserves. Vicepremier en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) was niet in Luxemburg, omwille van de begrotingsbesprekingen. Maar ver gaat de Vivaldi-coalitie voorlopig niet mee in die Frans-Spaanse plannen: “Elk land heeft zijn eigen mogelijkheden om het probleem aan te pakken, en oplossingen zullen altijd op maat moeten zijn“, zo is te horen
• Bovendien tempert men in Belgische regeringskringen ook de grote ambities: “Op korte termijn is het moeilijk om iets te doen op EU-niveau, dus we moeten vermijden verwachtingen te creëren“.