Na twee jaar en 2.280 doden is de op een na dodelijkste ebola-uitbraak ooit, die in Oost-Congo, officieel voorbij. Dat maakt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) donderdag bekend. Toch is er weinig reden om te vieren. 

De extreem dodelijke ziekte raasde bijna twee jaar lang door de oosterse provincies van de Democratische Republiek van Congo. 90 procent van zij die besmet raken met het virus, overleeft het niet. 

De aanpak van de uitbraak, geleid door het Congolese ministerie van Volksgezondheid en de WHO, werd zwaar bekritiseerd. Er werd gewag gemaakt van slecht crisisbeheer, en teveel geld zou onderweg blijven plakken zijn aan de handen van lokale functionarissen. 

Virus in een vergeten conflict

Alsof het niet moeilijk genoeg is om in een afgelegen en verpauperde regio ebolaklinieken op te richten, viseerden lokale milities de hulpverlening. Al jaren woedt er in het oosten van Congo namelijk een vergeten conflict tussen allerlei strijdende rebellengroepen. Het gaat vooral om een ‘oorlog bij volmacht’ tussen milities uit de buurlanden Oeganda, Rwanda en Burundi, met als inzet de vele kostbare ertsen mineralen die er in de grond zitten. 

Het is een van de dodelijkste conflicten sinds de Tweede Wereldoorlog. Schattingen variëren, maar de laatste 30 jaar zouden daar 3 tot 6 miljoen mensen gestorven zijn door het geweld. 

De naar schatting 120 milities die er actief zijn hebben liever geen pottenkijkers van de overheid of van internationale organisaties. Ze belemmerden de ebola-zorg door klinieken in brand te steken en hulpverleners aan te vallen. Minstens 11 van hen lieten daarbij het leven. 

Andere uitbraken

Toch slaagden het medisch personeel ter plaatse erin om contacten van ebola-patiënten te traceren, en ze in allerijl te vaccineren. Die techniek heeft een grote invloed gehad op het beëindigen van de epidemie. 

Maar tegenwoordig is het einde van de ene virusuitbraak, het begin van een andere. Eerder deze maand raakte bekend dat in het westen van Congo, grofweg zo’n 1.200 kilometer van de regio waar de epidemie net voorbij is, enkele ebola-gevallen gerapporteerd werden. Volgens de WHO zou die cluster nu ook onder controle zijn. Gevallen van de builenpest staken de kop op in de door oorlog verscheurde Ituri-provincie. En net als de rest van de wereld heeft Congo te maken met de Covid-19-pandemie.