Peking is de belangrijkste handelspartner van Berlijn. Dat creëert echter een afhankelijkheid op bepaalde vlakken. En met de destructieve gevolgen van een verslaving aan goedkoop Russisch gas vers in het geheugen, zou Berlijn zich graag wat meer van alle autoritaire regimes, zoals het Chinese, losmaken. Diversificatie ligt dus op tafel. Daarnaast willen onze oosterburen ook de Chinese financiering van projecten in hun land beter onderzoeken.
Duitsland lijkt zijn les te hebben geleerd: te afhankelijk zijn van een land voor de levering van een essentieel product kan kwalijke gevolgen hebben. Duitsland is sterk afhankelijk van China, vooral voor grondstoffen.
Het doel van Duitsland is deze afhankelijkheid te doorbreken. Minister van Economie Robert Habeck zei dinsdag tegen Reuters dat het land werkt aan een nieuw handelsbeleid ten aanzien van China. Het motto: “geen naïviteit meer”.
Peking blijft een welkome partner, verklaarde de minister. “Maar Duitsland kan niet toestaan dat het protectionisme van Peking de concurrentie verstoort en zal niet terughoudend zijn met het bekritiseren van mensenrechtenschendingen op straffe van een ingeperkte commerce”, voegde hij eraan toe. Hij wond er geen doekjes om: “We kunnen ons niet laten chanteren”, klonk het.
Hiermee doelt hij vooral op de situatie van de Oeigoeren, een moslimminderheid die gedwongen wordt in concentratiekampen te leven (“heropvoeding” volgens Peking). China berispt landen die daar kritiek op hebben en maakt het bijvoorbeeld moeilijker voor bedrijven uit die kritische landen om handel te drijven.
Import – export
Maar de taak om de afhankelijkheid te verminderen is enorm. Sinds zes jaar is China de belangrijkste handelspartner van Duitsland. In 2021 bedroeg de handel bijvoorbeeld meer dan 245 miljard euro.
En die afhankelijkheid gaat beide kanten op. Ten eerste aan de importzijde: Duitsland importeert veel grondstoffen, maar ook halfgeleiders en batterijen uit China. Zo importeerde het land in juni voor 17 miljard euro uit China. Dat vereist een diversificatie van de bevoorrading.
Ten tweede is China ook een belangrijke partner voor de export, zoals op het vlak van de verkoop van auto’s. Veel sectoren verkopen vooral aan China (9 miljard euro export in juni). Habeck wil dat Duitsland zich openstelt voor andere markten. “Als de Chinese markt zou sluiten, wat momenteel onwaarschijnlijk is, zouden we extreme verkoopproblemen krijgen,” zegt hij.
Financiering
Dit nieuwe, “minder naïeve” handelsbeleid is niet alleen gericht op diversificatie van het aanbod en de export. Duitsland wil ook voorzichtiger zijn wat betreft Chinese financiering in eigen land, en in Europa.
Wordt daarbij geviseerd: het Belt and Road Initiative, of ‘Nieuwe Zijderoute’. In het Westen wordt deze campagne, waarbij Chinese investeringen worden aangewend om havens, wegen en spoorwegen aan te leggen, vaak gezien als een paard van Troje.
In dat licht is Habeck tegen een plan van de Chinese vrachtmaatschappij Cosco om een aandeel te kopen in de Duitse exploitant Hafen Hamburg. Volgens hem zal die overname niet worden toegestaan.
De beleidswijziging wordt momenteel nog voorbereid. Het valt nog te bezien hoe Peking erop zal reageren.
(lb/ns)
