Koper, ijzererts en staal. Maïs, koffie, tarwe en sojabonen. Timmerhout, chips, plastic en karton voor verpakkingen. Van al deze producten is er in de globale economie een tekort. Persbureau Bloomberg kwam met een duizelingwekkend overzicht.

Een jaar geleden, toen de pandemie net de kop opstak, waren het de consumenten die in paniek hun winkelwagens vulden (herinnert u zich de toiletpapier-hype nog?). Vandaag zijn het ondernemingen die op verwoede wijze voorraden proberen aan te leggen. 

• Tekorten, knelpunten in het vervoer en prijspieken naderen de hoogste niveaus sinds mensenheugenis, wat de vrees doet ontstaan dat een oververhitte wereldeconomie de inflatie zal aanzwengelen.
• Het verschil tussen de grote crisis van nu en eerdere verstoringen van de bevoorrading is de enorme omvang ervan. Ook is er het feit dat er – voor zover iemand kan zeggen – geen duidelijk einde in zicht is. Groot of klein, weinig bedrijven worden gespaard. 
• Halfgeleiders: In ’s werelds productiehub Oost-Azië heeft het tekort aan halfgeleiders zich al verspreid van de autosector tot de uiterst complexe toeleveringsketens voor smartphones.
  • Volgens John Cheng, CEO van de in Hongkong gevestigde elektronicafabrikant MOMAX, heeft de blokkering van de bevoorrading de ontwikkeling van nieuwe producten bemoeilijkt. Zo is de productie van een nieuwe powerbank voor Apple-producten als de iPhone, Airpods, iPad en Apple Watch vanwege het chiptekort vertraagd. MOMAX stelt dan ook de productie van een nieuw product uit wegens een tekort aan halfgeleiders. 
• De prijs van ruwe olie zit in de lift (+ 36,6 procent). Ook de prijzen voor diesel (+ 39,6 procent op jaarbasis) en benzine (+ 53,2 procent) hebben allemaal sterke rendementen opgeleverd, samen met de aandelenkoersen van oliemultinationals als ExxonMobil, Chevron en Occidental Petroleum. Onvermijdelijk wordt dit echter doorgerekend aan de consument. 
• Ook de prijzen van industriële materialen (van kunststoffen tot rubber en chemicaliën) kennen een stijging.
  • Sommige van de prijsverhogingen vinden nu al hun weg naar het winkelschap. Zo plant Reynolds Consumer Products Inc, de maker van de aluminiumfolie en Hefty vuilniszakken, een nieuwe ronde van prijsverhogingen – zijn derde in 2021 alleen.
  • Aluminium: Monster Beverage Corp. in Corona (echt waar, zo heet het plaatsje, red.), Californië, heeft te maken met een schaarste aan aluminiumblikjes. 
  • Polyurethaanschuim is 50 keer duurder dan voor de pandemie.
    • Dennis Wolkin, wiens familie al drie generaties lang een onderneming heeft die matrassen voor ledikanten vervaardigt, zit in de problemen. Economische expansies zijn meestal goed voor de verkoop van babybedjes. Maar de extra vraag betekent weinig zonder het belangrijkste ingrediënt: schuimvulling. En er is een run geweest op het soort polyurethaanschuim dat Wolkin gebruikt – deels vanwege de strenge vorst in het zuiden van de VS in februari, en vanwege ‘bedrijven die te veel bestellen en proberen te hamsteren wat ze kunnen’. 
    • Wolkin wil overigens twee keer de hoeveelheid polyurethaanschuim kopen die hij nodig heeft en op zoek gaan naar magazijnruimte in plaats van bestellingen van nieuwe klanten af te wijzen. ‘Elk bedrijf zoals wij gaat te veel inkopen’, zei hij tegen Bloomberg.
• Ook de voedselprijzen stijgen. De prijzen zijn bezig aan hun langste opmars in meer dan tien jaar door de bezorgdheid over het weer en een koopgolf van oogsten in China, waardoor de voorraden krap worden en een snellere inflatie dreigt.
  • De meest geconsumeerde eetbare olie ter wereld, die wordt gemaakt van de vrucht van oliepalmbomen, is het afgelopen jaar met meer dan 135 procent gestegen (een record). 
  • Sojabonen hebben voor het eerst sinds 2012 de 16 dollar per bushel overschreden. 
  • Maïsfutures bereikten het hoogste punt in acht jaar, terwijl tarwefutures stegen tot het hoogste punt sinds 2013.
• De situatie wordt nog verergerd door een ongewoon lange en groeiende lijst van calamiteiten die de grondstoffen de voorbije maanden hebben getroffen.
  • Een bizar ongeluk in het Suezkanaal heeft de wereldscheepvaart in maart lamgelegd. 
  • Droogte heeft een ravage aangericht aan landbouwgewassen. 
  • In februari werden energie- en petrochemische activiteiten in het centrum van de VS lamgelegd door een strenge vrieskou en een massale black-out. 
  • Minder dan twee weken geleden hebben hackers de grootste brandstofpijpleiding in de VS platgelegd, waardoor de benzineprijzen voor het eerst sinds 2014 boven de 3 dollar per gallon uitkwamen. 
  • Nu bedreigt de massale uitbraak van Covid-19 in India de grootste havens van het land.  

Logistieke nachtmerrie

Voor iedereen die denkt dat het allemaal binnen een paar maanden voorbij is, is er de ietwat obscure Amerikaanse economische indicator die bekend staat als de Logistics Managers’ Index.

Deze graadmeter is gebaseerd op een maandelijkse enquête onder leidinggevenden van toeleveringsbedrijven waarin wordt gevraagd hoe zij de uitgaven voor voorraden, vervoer en opslag – de drie belangrijkste onderdelen van het beheer van toeleveringsketens – nu en over 12 maanden zien. 

De huidige index staat op het op een na hoogste niveau in records die teruggaan tot 2016. En de toekomstige meter laat weinig respijt zien over een jaar vanaf nu. De index is in het verleden angstaanjagend accuraat gebleken en komt in ongeveer 90 procent van de gevallen overeen met de werkelijke kosten. Alles wijst op een logistieke nachtmerrie in de Verenigde Staten.

China

Een belangrijke reden voor de hausse is een Amerikaanse economie die sneller herstelt dan de meeste andere. Het bewijs daarvan drijft voor de kust van Californië, waar tientallen containerschepen wachten om in havens van Oakland tot Los Angeles te kunnen lossen. 

De meeste goederen komen uit China, waar de overheid vorige week heeft bekendgemaakt dat de producentenprijzen in april met het hoogste percentage sinds 2017 zijn gestegen. ‘Dat bewijst nog eens dat de kostendruk voor de fabrieken in dat land een extra risico vormt als die aan detailhandelaren en andere klanten in het buitenland wordt doorberekend,’ betoogt Bloomberg. 

Inflatie 

‘Als je al deze factoren meerekent, is het een omgeving die rijp is voor aanzienlijke inflatie, met beperkte hefbomen voor monetaire autoriteiten om aan te trekken’, zei David Landau, chief product officer bij BluJay Solutions, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde leverancier van logistieke software en diensten.

Beleidsmakers hebben echter een aantal redenen gegeven waarom zij niet verwachten dat de inflatiedruk uit de hand zal lopen.

Een van de redenen voor kalmte: de grote stijgingen van de laatste tijd worden deels toegeschreven aan scheve vergelijkingen met de scherpe dalingen van een jaar geleden. En veel bedrijven die jarenlang de lijn van de prijsverhogingen hebben aangehouden, stellen zich nu meer terughoudend op.

Bovendien stagneerden de detailhandelsverkopen in de VS in april na een scherpe stijging in de maand ervoor, en zijn de grondstoffenprijzen onlangs teruggevallen van meerjarige hoogtepunten. (mah)