De elektriciteitsprijzen rijzen de pan uit: hoe valt dit te verklaren?

Sinds januari 2021 is de elektriciteitsprijs op de groothandelsmarkten fors gestegen. Zal dit invloed hebben op uw energiefactuur? Niet onmiddellijk, maar de langetermijntrend zou ongunstig kunnen zijn.

De details: de langetermijnmarktprijzen voor elektriciteit zijn na het zeer gunstige jaar 2020 opnieuw beginnen te stijgen. Zij naderen de grens van 80 euro per MWh, tegenover 30 euro ten tijde van de lockdown in april 2020. De prijzen op de kortetermijnmarkt volgen dezelfde trend: de grens van 100 euro per MWh is de afgelopen maanden meermaals overschreden, tegenover 20-50 euro per MWh in de afgelopen jaren op hetzelfde tijdstip.

Waarom is dit belangrijk?

Dit feit verontrust verschillende energiedeskundigen, en zelfs voormalig federaal minister van Energie Marie-Christine Marghem (MR), voor wie de oorzaak duidelijk is: er moet goedkopere energie worden geproduceerd, volgens een energiemix die ook kernenergie zou omvatten, en waar België van af wil. Dit staat in ieder geval in de overeenkomst van de regering.

De prijs per ton CO2

De oorzaak voor de stijgende energieprijzen reikt ver dan de Belgische grenzen. Een eerste oorzaak zijn de stijgende CO2-prijzen. De door Europa opgelegde emissiequota hebben een impact op die prijs. Elke exploitant van een elektriciteitscentrale moet – net als de industrie of de luchtvaart – betalen om CO2 te mogen uitstoten.

Het systeem waarmee de prijs per ton CO2 werd berekend, was in het begin grotendeels disfunctioneel. De CO2-prijs bedroeg tussen 2012 en 2018 minder dan 10 euro. Tussen 2019 en 2020 schommelde de prijs tussen 25 en 30 euro.

  • Maar nu de klimaatdoelstellingen in Europa naar boven zijn bijgesteld (55 procent vermindering van CO2 tegen 2030), blijft de prijs van een ton CO2 stijgen. Sinds april bedraagt die ongeveer 50 euro.
  • Er is veel speculatie. Omdat de marktdeelnemers in de sector anticiperen op een prijsstijging in de toekomst, en er daarom de voorkeur aan geven hun quota nu te kopen, wat de prijs opdrijft.

De gasprijzen

  • Een andere factor waarop wordt gewezen is de prijs van gas. Het is het afgelopen jaar vervijfvoudigd (in de context van de gezondheidscrisis). En elektriciteit wordt geproduceerd met gas.
  • De stijging is opnieuw het resultaat van verschillende factoren. Zonder al te veel in detail te treden, kunnen we de geleidelijke achteruitgang van olie noemen waarvan gas momenteel afhankelijk is, en onderinvesteringen in de sector ten behoeve van hernieuwbare energiebronnen.
  • Bovendien is, zoals de CREG, De Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas, heeft opgemerkt, het niveau van de gasopslag in Europa ongeveer 37 procent lager dan gemiddeld, hetgeen betekent dat gas moet worden ingevoerd, hetgeen bijdraagt tot een stijging van de prijs. Dat schrijft L’Echo.

Andere factoren die de stijging van de elektriciteitsprijzen in 2021 kunnen verklaren, zijn het economisch herstel, waarbij grondstoffen een hoge inflatie kennen, of de koele temperaturen van het afgelopen voorjaar.

Impact op je factuur?

  • Zullen de prijzen stijgen? Niet te veel in het begin. Omdat de kosten momenteel worden gedragen door de elektriciteitsproducenten, en vervolgens door de leveranciers.
  • Vergeet niet dat het energiegedeelte van jouw elektriciteitsrekening slechts 20 tot 30 procent van de totale prijs uitmaakt. De rest bestaat uit netwerkkosten, transportkosten, BTW en vergoedingen.
  • Voor degenen die een vast contract hebben, geen zorgen, althans tot het einde van het contract. Voor contracten met variabele prijzen daarentegen kan het tarief sneller worden aangepast.
  • Belangrijk blijft om energieleveranciers te vergelijken. Je bent vrij om over te stappen naar een andere leverancier als je daar een goedkoper tarief krijgt.

Voor sommige deskundigen is deze tendens echter structureel. Hernieuwbare energiebronnen, die onmisbaar zijn, zijn duur. En de stijging van de prijs van CO2 zal volgens hen alleen maar toenemen, waardoor fossiele brandstoffen minder concurrerend worden. Om te voldoen aan de door Europa vastgestelde koolstofreducties zullen de lidstaten de hernieuwbare energiebronnen dus moeten aanvullen met een koolstofneutrale en naar verluidt minder dure energiebron (hetgeen door de ecologen wordt tegengesproken): kernenergie. (lb)

Lees ook:

Meer