Was de lockdown wel nodig? Het is een vraag die de Franse auteur en politicus Jacques Attali zich stelt in zijn meest recente boek ‘L’Economie de la Vie’. Attali was economisch adviseur van voormalig Frans president François Mitterrand. Hij ook de oprichter van de Franse versie van het webmagazine Slate.

Volgens Attali was de lockdown uiteindelijk onvermijdelijk en was hij het resultaat van een opeenvolging van fouten. In zijn boek toont hij aan hoe het overgrote deel van de westerse landen zich uiteindelijk tot de slechtste van alle oplossingen liet leiden.

‘China, het land van de staatsleugen’

‘Ten eerste wil het ongeluk dat de epidemie op 17 november in Wuhan uitbreekt, in het land van de staatsleugen, die van de Chinese dictatuur’, aldus Attali.

Westerse politici gingen daarop door drie verschillende fases: eerst die van de verbijstering, ongeloof en onbegrip. Men begreep met andere woorden niet wat er aan de hand was. Dan zijn we in een fase van ontkenning beland, waarbij men trachtte de ernst van de zaak te ontkennen en te minimaliseren. Uiteindelijk belandden we in een fase van uitstelgedrag. Die periode situeert Attali rond eind januari, begin februari, ‘waarbij het vooral zaak werd om tijd te winnen’.

De misplaatste bewondering voor China

De lockdown was een interpretatievergissing, veroorzaakt door de globale geopolitieke realiteit, waarbij een te grote bewondering voor China bestaat. Eens China besliste tot een lockdown, besloten de westerse machthebbers dat dit ook bij ons moest worden gedaan, aldus Attali.

Volgens de Fransman had men veel beter naar Zuid-Korea, Taiwan en Hongkong gekeken. Die landen hadden systemen in plaats om massaal te testen en zieken op te volgen. Volgens Attali was het Zuid-Koreaanse model het beste. Dat land had zich al jarenlang op zulk scenario voorbereid. Het slaagde erin voorraden aan te leggen van mondmaskers, tests en controle-apps. Dat alles nog voor op zijn grondgebied een eerste coronadode te betreuren viel. ‘Een brutale les’, schrijft Attali, ‘die we in de toekomst hopelijk zullen onthouden’.

‘De fout om mondmaskers overbodig te vinden kan worden vergeven, de leugen niet’

De Franse econoom denkt dat men in de fase van verbijstering, eerder dan na te denken over de financiering van tijdelijk werklozen, beter had nagedacht over een manier om de westerse industrie in te schakelen. Op die manier had men mondmaskers, beademingsapparatuur, tests en controle-apps kunnen maken. ‘De fout om mondmaskers overbodig te vinden kan worden vergeven, de leugen niet’, schrijft hij. ‘Want de rol van de politiek is boven alles om te beschermen tegen de dood.’

Attali vindt ook de bewondering voor China ‘totaal misplaatst’. ‘De prijs die het Westen uiteindelijk betaalde is onverdraaglijk.’ Hij besluit door te stellen dat het leven opnieuw het centrum van de economie moet worden, eerder dan het streven naar winst. De Fransman pleit er ook voor om elke maatregel die de toekomstige generatie doet opdraaien voor de schulden die we vandaag maken ongrondwettelijk te maken. Wat ongeveer zoveel betekent als het Keynesianisme onwettelijk te maken.