Het stormt in de wereld. En vooral rond ons continent. Zoals ex-voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy stelde: “De Europese Unie. Het heeft gewerkt. Vrede is nu vanzelfsprekend geworden. Oorlog is ondenkbaar. Maar ‘ondenkbaar’ is niet hetzelfde als ‘onmogelijk’.” Het lijkt er sterk op dat die twee supranationale instituten – de NAVO en de Europese Unie – ons behoeden voor dit scenario. 

Ons leventje gaat gewoon door 

Het lijkt voor een groot deel van de bevolking vandaag alsof er niet zoveel aan de hand is. Hoewel de inflatie echt de pan uitrijst en er een oorlog woedt op nog geen 1.500 kilometer van ons, hebben er nog nooit zoveel Belgen een reis geboekt. Daarnaast heeft er voor de zoveelste keer op rij nog nooit zoveel geld geparkeerd gestaan op spaarrekeningen. Er is weer 4.5 miljard bijgekomen in 2021 waardoor we richting 300 miljard euro evolueren, en dit alleen in ons landje. De energiekosten zijn te hoog maar we zijn natuurlijk jaren heel verwend geweest. Er is een relatief grote groep, de lagere middenklasse die het moeilijker heeft, maar ons indexeringssysteem beschermt alvast een groot deel van de bevolking.

Onze bureaucratie moddert wat verder aan 

Al bij al is het hier nog relatief rustig en kunnen we eigenlijk ons gangetje gaan. Projecten mogen nog altijd meer dan 20 jaar duren, denk maar aan Oosterweel. Ook ons gerecht functioneert kaduuk volgens de laatste noodkreet van justitie zelf.

Iedereen kent wel een rechtszaak waar het makkelijk vijf tot vijftien jaar duurde eer er een uitspraak kwam. En dan spreken we nog niet over de lagen bestuur die als een lappendeken onze maatschappij verstikken. Dat ons land lijdt aan een sclerose van onze instituten is duidelijk.

Onze beschermers 

Gelukkig, en dat moet ook gezegd worden, hebben we twee sterke supranationale machten die, bij elke crisis sterker worden: de door heel wat critici gehate Europese Unie en de wat minder in het oog springende maar cruciale NAVO. De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie , waar we nog altijd mogen rekenen op die andere zo gehate supermacht- de Verenigde Staten. Het feit dat Finland en Zweden nu ook deel willen uitmaken van dit militaire pact, is een enorme stem van vertrouwen voor de alliantie.

De Europese Unie bank vooruit

Maar het is het vooral de Europese Unie die de meeste sprongen voorwaarts maakt. De band tussen de 27 lidstaten is nog nooit zo sterk geweest. Hoewel Polen en Hongarije soms wat spartelen, gaan zij akkoord met de meeste economische sancties die de Unie oplegt aan hun voormalig maatje in het Kremlin. Ondertussen hebben we zelfs een gemeenschappelijk vaccinbeleid. Het was een wat moeilijke start maar nu is ook deze samenwerking op kruissnelheid. Ondertussen werken alle lidstaten samen om energieonafhankelijk te worden van de grote beer in het Oosten.

En de lijst is natuurlijk nog veel langer: het uitwisselingsproject Erasmus is een onmisbaar onderdeel geworden van het leven van elke student, de EU is wereldwijd de voorvechter geworden van privacyrechten en is de enige die een vuist maakt tegen Big Tech. De EU is ook de voorloper in de wereld in de zo broodnodige transitie naar een duurzaam energiebeleid.

Vrijheid van werk en verkeer

De meest in het oog springende realisatie voor elke burger is echter het vrije verkeer van goederen en diensten en de vrijheid om te leven waar je wil in de Europese Unie. Volgens de World Happiness Index is de vrijheid om te reizen en te ondernemen één van de belangrijkste geluksmakers. En laat dat nu net iets zijn waarin de Europese Unie excelleert. 

Vraag dit maar aan de Engelsen vandaag die niet meer in Spanje kunnen verblijven. Brexit is een complete ramp. Het is niet goed om ‘Schadenfreude’ te hebben maar Brexit zal het ultieme bewijs worden dat het altijd beter zal zijn binnen Europa. Het is daarom dat geruchten van Polexit, Nexit of Frexit geruchten zullen blijven.

En de Europese burger is akkoord

Nog opvallender: De Europese Unie is in bijna alle lidstaten populair. Veel belangrijker is dat het vertrouwen in het Europese project alsmaar sterker wordt. Hieronder de cijfers tot 2019. Deze cijfers zijn sinds de laatste crisissen van corona en Oekraïne alleen maar verbeterd. 

De hoofdprijs: vrede 

De voornaamste reden – een die we echt moeten koesteren – is dat de EU komaf heeft gemaakt met oorlogen op het eigen grondgebied. Het gedachtengoed van Stefan Zweig, de joodse succesauteur die ‘La Belle Époque’- de periode tussen 1870 en 1914 – en twee wereldoorlogen meemaakte, is aan een revival bezig. Hij was onofficieel de eerste echte Europeaan, samen met Emile Verhaeren, die een vurig pleidooi hield voor de eenmaking van Europa.  

Zijn meesterwerk ‘De wereld van gisteren’ legt haarfijn uit wat het betekent om te leven in een continent van voortdurende oorlog en waarom het Europese project zo belangrijk is. Alleen de generatie van 80-plussers weten nog vaag wat oorlog was. 

Maar in omzeggens alle landen die de Europese Unie omringen is oorlog een zeer actueel verhaal. Onze buren in Syrië, Libië, Algerije en nu recent Oekraïne weten wat vrede betekent omdat ze weten wat oorlog is. Het is nog niet zo lang geleden dat de gruwel van Srebrenica op ons netvlies stond gebrand. Ex-Joegoslavië stond jaren in vuur en vlam.

En iedereen wil er nu bij. Oekraïne, Georgië, alle Balkanlanden en zelfs Turkije zouden graag bij de club horen. 

“Vrede is niet slechts de afwezigheid van oorlog, vrede is een deugd”, schreef de filosoof Spinoza. En hij voegde eraan toe: “vrede is een gemoedstoestand, een geneigdheid tot welwillendheid, vertrouwen, rechtvaardigheid”. Vreedzaam leven is voor ons een gewoonte. We staan er niet bij stil. Laten we dit koesteren. 

Xavier Verellen is ondernemer en auteur  (www.qelviq.com )

Wil u reageren ? Mail naar verellex@gmail.com