Het Amerikaanse ruimtevaartbureau Nasa heeft het bedrijf SpaceX geselecteerd om over drie jaar opnieuw astronauten naar de maan te brengen. Die beslissing wordt nu echter door Blue Origin, dat zich voor het contract eveneens had aangediend, aangevochten. Door de klacht dreigen de ruimtevaartambities van de technologie-ondernemers Jeff Bezos en Elon Musk weer eens in conflict te komen.
De Nasa maakte recent bekend dat Spacex, het ruimtevaartbedrijf van Elon Musk, was gekozen om over drie jaar opnieuw Amerikaanse astronauten op de maan te laten landen. Met het contract is een bedrag van 2,9 miljard dollar gemoeid.
Starship
SpaceX kreeg bij de selectie voor de missie de voorkeur op een aantal andere kandidaturen, waaronder ook Blue Origin, het ruimtevaartbedrijf van Jeff Bezos. Blue Origin had zich voor het project verbonden aan de Amerikaanse defensiebedrijven Lockheed Martin, Northrop Grumman en Draper. Ook Dynetics behoorde tot de kandidaten voor de nieuwe maanmissie. SpaceX wil voor de missie zijn nieuwe raket Starship inzetten.
Blue Origin heeft nu aangekondigd tegen de selectie van SpaceX klacht bij het Amerikaanse Government Accountability Office (GAO) te hebben neergelegd. Blue Origin vraagt daarbij dat het Amerikaanse ministerie van justitie de keuze voor SpaceX vernietigt en de Nasa verplicht een nieuwe aanbesteding uit te schrijven.
Blue Origin voert daarbij twee argumenten aan. ‘In eerste instantie moet worden opgemerkt dat het toevertrouwen van een dergelijke missie aan één enkele onderneming – in plaats van aan twee partijen, zoals de Nasa eerst had aangekondigd – een risicovolle keuze is die geen enkele backup biedt’, aldus het bedrijf van Jeff Bezos. ‘Daarbij moet nog worden vastgesteld dat het hele project is gebaseerd op een raket die nog in ontwikkeling is.’
Daarnaast vecht Blue Origin ook de gevolgde selectieprocedure aan, waarbij opgemerkt wordt dat het ruimtevaartbureau op het allerlaatste ogenblik nog de spelregels heeft veranderd. ‘Op die manier is elke mogelijke vorm van concurrentie uitgesloten’, aldus nog het bedrijf. ‘Hiermee dreigt de terugkeer van de Verenigde Staten naar de maan niet alleen vertraagd, maar zelfs in gevaar gebracht te worden.
Suborbitaal
Volgens Blue Origin heeft Nasa de risico’s onderschat die met een keuze voor het project van SpaceX gepaard gaan. ‘Er is hier sprake van een compleet nieuwe raket,’ luidt het. ‘Dergelijke nieuwe ontwikkelingen zijn bijzonder uitdagend.’
In Texas worden momenteel proeven met prototypes van Starship uitgevoerd. De jongste vier tests leverden drie mislukkingen en één gedeeltelijk succes op. Telkens explodeerden de prototypes kort voor of tijdens de landingsfase. De lanceringen zijn echter goed verlopen. Deze week staat een nieuwe test gepland.
Verder zegt Blue Origin ervan overtuigd te zijn dat SpaceX mogelijk geleidelijk alle concurrentie zou kunnen elimineren. ‘Daardoor dreigt een potentieel monopolie voor de toekomstige verkenning van de ruimte’, aldus het bedrijf van Bezos.
‘Bovendien valt het te betreuren dat de keuze van de Nasa hoofdzakelijk door financiële motieven is ingegeven. Het Amerikaanse ruimtevaartbureau heeft uit bezuinigingsoverwegingen van de prijs – de kost voor de Amerikaanse overheid – de belangrijkste selectieparameter gemaakt.’
De klacht van Blue Origin is niet de eerste keer dat de ruimtevaartambities van Elon Musk en Jeff Bezos botsen.
In een reactie op de klacht wees Musk er dan ook op dat Blue Origin nog steeds geen orbitale vlucht op zijn rekening heeft kunnen schrijven. De raket New Shepard van Blue Origin heeft tot dusver uitsluitend suborbitale vluchten uitgevoerd. Het bedrijf is van plan om volgend jaar met zijn raket New Glenn een eerste orbitale vlucht te maken.
SpaceX anderzijds heeft al een aantal missies naar het International Space Station (ISS) uitgevoerd.
(lb)