De toplui van de vier grootste Amerikaanse internet- en technologiebedrijven Apple, Amazon, Facebook en Google verschenen woensdag voor een commissie van het Amerikaanse Congres. De ‘Grote Vier’ werden vijf uur lang op de rooster gelegd over de tactieken die leidden tot hun dominantie in de digitale economie.
De vier CEO’s – Jeff Bezos van Amazon, Tim Cook van Apple, Mark Zuckerberg van Facebook en Sundar Pichai van Google – beantwoordden vragen via videoconferentie, wat ironisch genoeg het belang van grote techbedrijven onderstreept. Er werd gevraagd of hun ondernemingen te veel macht hadden, en of ze daardoor zowel hun concurrenten als de consumenten schade toebrengen. De vier ontkenden die beweringen.
Democraten beschuldigden de bedrijven van het oneerlijk gebruiken van gebruikersdata om concurrenten te versmachten. Hoewel de hoorzitting over mededingingszaken moest gaan, vroegen de Republikeinen vooral naar de vermeende censuur van conservatieve stemmen op hun platforms. Een praktijk waar ook president Trump steevast naar verwijst, maar die grotendeels onbewezen is.
Retailers uit de markt prijzen
Amazon-CEO Jeff Bezos en Facebook-CEO Mark Zuckerberg kregen de lastigste vragen voorgeschoteld.
‘Ik kan u niet garanderen dat we ons eigen beleid nooit overtreden hebben’
Jeff Bezos, CEO van Amazon
Voor Bezos was het de eerste keer dat hij in zo’n hoorzitting moest verschijnen en hij maakte geen al te goede beurt. De Amazon-CEO kon of wou zelden een helder antwoord formuleren op prangende vragen. Toen een Democratisch commissielid hem vroeg of Amazon data van retailers op zijn platform gebruikt om diezelfde kleinhandelszaken te beconcurreren antwoordde hij: ‘We hebben een beleid om te voorkomen dat we gebruiksgegevens inzetten om ons eigen merk te bevoordelen, maar ik kan u niet garanderen dat die regels nooit overtreden zijn.’ Amazon zou data van kleinhandelszaken gebruiken om consumenten dezelfde producten aan te bieden tegen een lagere prijs.
Ongeoorloofde overname
Zuckerberg moest dan weer vooral antwoorden op vragen over de overname van Instagram en Whatsapp. De commissie had transcripties van gesprekken waarbij de CEO zei: ‘Bij Facebook kunnen we de concurrentie omzeilen, als een start-up ons wil uitdagen.’ De topman van Instagram destijds vroeg zich luidop af of hij wel nee kon zeggen tegen het aanbod van Zuckerberg, ‘anders gaat hij mijn bedrijf gewoon kaalplukken.’
‘Bij Facebook kunnen we de concurrentie omzeilen, als een start-up ons wil uitdagen.’
Facebook-CEO Mark Zuckerberg, ten tijde van de overname van Instagram.
De commissieleden stelden dat de overname van een rechtstreekse concurrent zoals Instagram nooit had mogen gebeuren. Mededingingswetten moeten volgens hen zulke anti-competitieve aankopen voorkomen. De Facebook-CEO moest bekennen dat die twee diensten een aanvulling vormen voor Facebook, maar tegelijk ook concurrenten waren.
Hervormingen vereist
Apple-topman Tim Cook kwam zo goed als ongeschonden uit de ondervraging. De opvolger van Steve Jobs weerlegde de beschuldigingen dat Apple de eigen apps bevoordeelde in de App Store, en zo ‘winnaars en verliezers’ koos. ‘Apple is een poortwachter, en we hebben de poort vooral verder opengezet’, zei Cook.
‘Apple is een poortwachter, en we hebben de poort vooral verder opengezet’
Apple-topman Tim Cook, over de aantijging dat Apple de eigen apps bevoordeelt in de App Store
Sundar Pichai, de topman van Google, trotseerde lastige vragen over hoe de dominante zoekmachine internetverkeer naar de eigen producten en diensten leidt.
Het onderzoek naar de perverse uitwasemingen van de concentratie van zoveel economische macht is al meer dan een jaar aan de gang. Het was een ongezien schouwspel om vier van de machtigste tycoons ter wereld te zien zweten op lastige vragen, maar of het ook impact zal hebben hangt af van eventuele hervormingen. Waarnemers zijn het erover eens dat de huidige mededingingswetten, die vaak meer dan een eeuw oud zijn, niet volstaan om de digitale economie te temmen.