Meer dan honderd Belgische wetenschappers, academici en kunstenaars ondertekenden het “Wintermanifest voor een collectief pandemiebeleid“. Daarmee wil het collectief zijn zorgen bekendmaken over het pandemiebeleid van de Belgische overheid.

Gebrek aan een duurzaam beleid

Onder de hashtag #OpenDebatOuvert willen de initiatiefnemers van het manifest de aandacht trekken naar wat volgens hen een prangend probleem is: het gebrek aan een duurzaam pandemiebeleid. Meer dan honderd vakmensen uit diverse sectoren – gaande van virologen, psychologen en juristen tot figuren uit de kunstsector – ondersteunen de oproep van het manifest. Psychiater Dirk De Wachter, jurist Hendrik Vuye, filosoof Ignaas Devisch, epidemioloog Dirk Bonneux, auteur Saskia De Coster en theatermaker/acteur Stany Crets zijn slechts enkele van de vele bekende namen die laten weten zich achter de boodschap te scharen.

De ondertekenaars van het manifest maken hun zorgen kenbaar “over het gevoerde Covid-beleid, de toenemende polarisering in de samenleving, en de bedreiging van de vrijheid van het wetenschappelijk, maatschappelijk en politiek Covid-debat”. Daarom proberen ze aan de hand van het manifest duidelijk te maken dat er dringend nood aan verandering is. “Bijna twee jaar aanhoudende crisis, en een jaar nadat de coronavaccins beschikbaar werden, vinden de ondertekenaars van het manifest het tijd voor een grondige evaluatie en bezinning, met als doel een nog jaren aanslepend jojobeleid en een verdere polarisering te voorkomen”, zo luidt het.

Volgens de auteurs wordt het huidige beleid geteisterd door een gebrek aan langetermijnvisie, tunnelvisie en groepsdenken, een gebrek aan transparantie en vertrouwen, worden wetenschappelijke keuzes ongewenst verstrengeld met ethische keuzes en is er te weinig kritisch weerwoord te horen vanuit de media.

Vijf principes

Het collectief schuift vijf principes naar voren die volgens hen centraal horen te staan voor een evenwichtig, wetenschappelijk gefundeerd en ethisch verantwoord beleid:

• Doelgerichtheid met een langetermijnperspectief.
• Transparantie, tegensprekelijkheid, deontologie en effectieve communicatie.
• Het belang van multidisciplinariteit, subsidiariteit en proportionaliteit.
• Respect voor de grondvesten van een democratische rechtsstaat.
• Aandacht voor de impact van sociaal-economische ongelijkheid en maatschappelijke kwetsbaarheid.

Om deze principes verder in de kijker te zetten, willen de initiatiefnemers aanstaande lente een symposium organiseren over het Covid-beleid. Daar zullen ze vertegenwoordigers van zo veel mogelijk wetenschappelijk onderbouwde stemmen verzamelen om het huidige beleid op de korrel te nemen en een debat te voeren over mogelijke toekomstmaatregelen.

“Nood aan een soort reset”

“Het manifest vat volgens mij samen wat bij heel veel mensen leeft over het pandemiebeleid. Daar is stilaan een tunnelvisie ontstaan”, laat kerkjurist Rik Torfs aan onze redactie weten. Torfs ziet naar eigen zeggen met lede ogen aan hoe het debat verhardt. “Het is wat het doel van het manifest om een soort reset van het debat te krijgen, dat op de een of andere manier terug op en eerlijk kan gevoerd worden en waar wat gezichtsverruiming kan worden gevoerd worden. We kunnen ook niet meer van de ene golf naar de andere gaan met de nodige paniekreacties tussenin, er moet een soort langetermijnvisie komen.”

Ook politicoloog Bart Maddens steunt de boodschap van het manifest: “De tekst geeft op een zeer goeie manier een soort gevoelen van onbehagen weer die ik de laatste tijd heb rond het coronabeleid”, zegt hij. “Het gebrek aan een langetermijnvisie was aanvaardbaar in het begin van de crisis, men wist niet wat er op ons afkwam, dan was het normaal dat men een aantal ad hoc maatregelen nam. Vandaag is dat niet meer evident.”

Maddens kijkt naar eigen zeggen soms met grote ogen naar de manier waarop politici met enkele grondrechten omgaan: “Een aantal fundamentele grondwettelijke rechten worden nu beschouwd als gunsten die kunnen worden verleend door de overheid op voorwaarde dat die mensen zich goed gedragen. Dan zijn we op weg naar het Chinese puntensysteem.”

(jvdh)