Zelden of nooit heeft een uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof in Europa, laat staan in België, ooit enige invloed gehad op de Wetstraat. Tot afgelopen weekend. Het terugdraaien van Roe v. Wade, een vijftig jaar oud vonnis van de Supreme Court dat het recht op abortus in heel de VS garandeerde, veroorzaakte ook hier een stortvloed aan reacties.

• Daarbij kwam een oud zeer voor Vivaldi weer naar boven, onherroepelijk. Destijds, in 2019 en 2020, was er in de Kamer wel degelijk een meerderheid, van socialisten, groenen, liberalen en communisten, die bereid was om de Belgische wetgeving, die nog steeds behoorlijk streng is, wat vrijer te maken.
• Een wetsvoorstel lag klaar om ook in België, waar abortus tot 12 weken na de conceptie nu mag, én met 6 dagen bedenktijd, uit te breiden. Door die relatief strenge regels, trekken ongeveer elk jaar zo’n 500 vrouwen uit België nog over de grens, meestal naar Nederland, om daar alsnog een abortus te laten uitvoeren. Ter vergelijking: door Roe v. Wade was dat in de VS dus tot afgelopen vrijdag wel een leeftijd van maximum 15 weken, de Amerikanen waren dus ‘vrijer’ dan de Belgen.
• De polemiek in het debat in België kristalliseerde zich vrij snel rond Vlaams Belang, die als enige aan Vlaamse kant de huidige abortusregels verder wil inperken. Aan Franstalige kant slaagde de MR-burgemeester van Wezembeek, Frédéric Petit erin om heel wat aandacht naar zich te zuigen, door publiek achter de beslissing van de Supreme Court te gaan staan. PS-voorzitter Paul Magnette veroordeelde vervolgens gretig de “MR-gekozene”, “een revolterende en onwaardige positie”, zo stelde hij.
• En de PS haalde, net als Ecolo en DéFI, uit naar Bouchez, die “weigerde dit soort reactionaire houding in zijn partij aan te pakken”. Bouchez zag zich uiteindelijk genoodzaakt om te bevestigen dat zijn partij wel degelijk voor een soepelere abortuswetgeving gaat: iets wat ze in 2020 ook ferm verdedigde.

Concreet: Abortus zal als thema nu maar moeilijk door Mahdi kunnen worden vermeden.

• Meteen zwaaide de PS met een nieuw offensief: het recht op abortus moet in de Grondwet verankerd worden, zo vond PS-fractieleider Ahmed Laaouej. Een niet zo gek idee, als men iets symbolisch wil doen, zonder onnodig de coalitie helemaal op te poken.
• Want bij de vorming van Vivaldi ging één partij fors op de rem staan, om toch maar het wetsvoorstel in de Kamer van socialisten, groenen, liberalen en communisten tegen te houden. Coens was daarover, vanuit een diep christelijke overtuiging, vastberaden: dat ene dossier leek bij momenten belangrijker dan alle andere verzuchtingen van cd&v, tijdens de onderhandelingen over Vivaldi.
• Het akkoord dat Vivaldi maakte was om niets te stemmen in de Kamer, tegen één coalitiepartner in. Vervolgens ging het dossier de politieke frigo in, met een “expertencommissie”, die een oordeel zou moeten vellen, wat iedereen ruim tijd kocht. Vivaldi kon vervolgens starten.
• Mahdi, die minder wakker ligt van de zaak dan Coens destijds, verwees afgelopen weekend voorzichtig naar die politieke oplossing van toen: “We moeten wachten op het oordeel van die commissie”, zo stelde hij. Die zou eind dit jaar pas klaar zijn, waardoor de commotie rond het dossier al zou afkoelen.
• De vraag is of cd&v de druk zo lang kan afhouden. Want hoe dan ook zou een grondwettelijk initiatief wel snel veel steun krijgen: Groen-voorzitter Nadia Naji sprak zich al fel uit voor zo’n initiatief, net als Ecolo, maar evengoed de liberalen.
• Opvallend was dat andermaal oud-voorzitter van Open Vld Gwendolyn Rutten zich roerde in het dossier. Zij wil doorduwen met het andere, oude voorstel in de Kamer: “Is er ooit een beter moment om de wereld te laten zien dat wij vrouwenrechten au sérieux nemen? Dat vrouwen in ons land baas zijn over eigen buik? Laat het Parlement een duidelijk signaal geven en versoepel de Belgische abortuswetgeving”, zo stelde ze dit weekend. Daarbij zou de termijn naar 20 weken gehaald worden, de wachttijd verkort van zes naar twee dagen, en vooral: het zou ook uit het strafwetboek gehaald worden.
• De vraag is of de Vivaldi-partijen het aandurven om door te duwen, of het initiatief om het in de Grondwet te verankeren voorlopig volstaat, als uitlaatklep. Dat laatste zou wel erg symbolisch zijn, als zo’n recht niet verder omschreven wordt. Geen enkele partij in de Kamer is immers tegen het recht op zich.