Er bestaat zoiets als een slapeloze elite, want 1 tot 3 procent van de bevolking overleeft probleemloos op een paar uur slaap per nacht. Meestal hebben ze voldoende aan zo’n vijf uur. Deze mensen worden door de rest van de bevolking meer benijd dan miljonairs en aristocraten. Ook tijdens de dag hebben ze nood aan cafeïne, noch suiker om zich energetisch en goed te voelen. Dankzij een snelle stofwisseling zijn ze meestal slank. Ze hebben ook een hoge pijn- en psychologische grens.

Wie zijn deze mensen?

Een onderzoek van de universiteit van Californië in San Francisco bracht aan het licht dat deze mensen een mutatie in het hDEC2-gen vertonen. Dat is een gen geassocieerd met een kortere slaapgewoonte. Wanneer die mutatie in een laboratorium op muizen en vliegen werd aangebracht, gingen ook die diertjes minder slapen. Sterker nog, nadat de muizen langer dan normaal wakker waren gebleven, hadden ze daarna amper behoefte om de verloren slaap in te halen. De slapeloze elite is dus gedeeltelijk een product van de genen. Wie geen mutatie van het hDEC2-gen vertoont, zal dus ook niet zonder 6 à  9 uur slaap kunnen zonder daar een zware prijs voor te betalen.

Wat ons bij de vraag brengt of we onszelf kunnen trainen om met minder slaap toe te komen?

Ook daar is het antwoord negatief: ‘De ‘macho’ zakenman die bij het ochtendgloren naar kantoor trekt en slechts laat in de nacht met werken stopt is een gevaar voor zijn bedrijf, concludeerden de onderzoekers Bronwyn Fryer en Charles Czeisler in hun boek “Sleep Deficit: The Performance Killer“?. Beiden zijn specialisten in slaap en slaapgerelateerde problemen aan de Harvard Medical School. Volgens Czeisler is een chronisch gebrek aan slaap nefast voor intellectuele prestaties. Verder creëert een gebrek aan slaap gedurende 4 tot 5 opeenvolgende dagen een staat die vergelijkbaar is met dronkenschap.

Net als dronken mensen beseffen mensen die niet of te weinig slapen niet dat de beslissingen die ze nemen een gebrek aan mentale kracht vertonen.

‘Met te weinig slaap,’ zegt Dr. Czeisler, ‘doen mensen dingen die niemand zou doen, mochten ze over hun volledige mentale kracht beschikken.’

Voorbeelden zijn er genoeg. Voormalig Amerikaans president Bill Clinton om er maar een te noemen. Clinton sliep jarenlang maximum 5 uur per nacht. Twee hartoperaties hebben die ambitie nu getemperd, omdat ze waarschijnlijk door chronisch slaapgebrek werden veroorzaakt. Een van zijn bekende uitspraken luidt: ‘Elke belangrijke fout die ik in mijn leven heb gemaakt, maakte ik omdat ik moe was’.

Wat kan dan wel? ‘Sleep banking’

Voorslapen, blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse leger. Militairen die een week lang vroeger en langer sliepen dan gewoonlijk en daarna dagenlang minder gelegenheid tot slapen kregen, bleken daar minder onder te lijden dan soldaten die geen slaapbuffer hadden aangelegd. Het nut van “sleep banking”? werd onderzocht.

Men vond dat mensen, die een week lang 10 uur per nacht hadden geslapen, in de daaropvolgende week, waarin ze maar 3 uur per nacht konden slapen, beter presteerden dan hun collega’s die de week ervoor 7 uur in plaats van 10 uur per nacht hadden geslapen. Een magere troost voor mensen die hun 8 uur per dag nodig hebben. Want daar een week lang 2 uur per dag aan toevoegen vergt heel wat organisatie. Toch moeten we ophouden met mensen die slechts 3 à 4 uur per slaap nodig hebben te benijden. Wie een derde van zijn leven aan slaap besteedt, zorgt er voor dat de overige twee derde kwalitatief beter zijn.

Eerder dan een voorbeeld te nemen aan politici en zakenlui die hun ganse leven achter zichzelf aanhollen, nemen ze beter een voorbeeld aan de oud-Britse premier Winston Churchill. Die bracht zo veel mogelijk tijd in bed door. Hij geneerde zich er allerminst voor bezoekers tot lang na de middag in zijn slaapkamer te ontvangen.