Jarenlang had Vlaams Belang een spion in eigen rangen, die werkte voor de Chinese geheime dienst: ex-senator en ex-Vlaams Parlementslid Frank Creyelman. Dat schrijven Le Monde, Der Spiegel en de Financial Times. Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zet hem onmiddellijk uit de partij. De schade is bijzonder groot voor het Belang, dat moet toegeven dat wat Creyelman deed, “ingaat tegen het doel en het wezen, zelfs de naam van onze partij”. Problematisch is daarbij dat Creyelman al veel langer in zeer troebel vaarwater zat. Hij geldt als een van de trouwe luitenanten in de kliek rond Filip Dewinter in de partij. Samen met Jan Penris (Vlaams Belang) trok hij in 2014 al naar de Krim, om daar hand- en spandiensten te gaan verlenen aan het Russische regime, als “onafhankelijke waarnemer” bij nepverkiezingen. Het roept vragen op over de financiering van de reizen die het groepje rond Dewinter, waar naast Creyelman en Penris ook Anke Van dermeersch bij hoort, ondernam naar onder meer Griekenland en Syrië. De etterbuil barst nu rond Creyelman, na internationaal onderzoek. De kans is groot dat ook het Belgische parket nu in actie moet schieten, voor strafbare feiten. Dat kan straks afstralen op het Belang, dat nooit echt komaf kon maken met de praktijken rond Dewinter.

Met bijdragen van Baptiste Lambert.

In het nieuws: Net op het moment dat het Vlaams Belang in de peilingen op haar hoogst staat, vallen lijken uit de kast. 

De details: Die zijn behoorlijk onthutsend. Jarenlang werkte Vlaams Belang-parlementslid Frank Creyelman voor de Chinese spionagediensten, zo blijkt. Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken kan nu echt niet anders dan hem uit de partij gooien.

• “Zijn gedrag is compleet onaanvaardbaar. Zijn handelingen gaan in tegen het doel en het wezen, zelfs de naam van onze partij.” Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken spaart vanmorgen zijn woorden niet. Het kan ook moeilijk anders, nu blijkt dat één van de voormalige Parlementsleden van de partij, die altijd bijzonder dicht stond bij Filip Dewinter, gewoon op de payroll stond van de Chinese veiligheidsdiensten.
• Dat nieuws staat vandaag te lezen in de Financial Times, Le Monde en Der Spiegel. Die brengen saillante details over hoe de Chinezen te werk gingen. Zeker meer dan drie jaar werkte Creyelman als agent van de Chinese veiligheidsdienst. 

Hoe het werkte: Creyelman werd zoals in de spionagefilms aangestuurd door een Chinese meesterspion, die hem via sms’en bevelen gaf.

• De Mechelse Vlaams Belanger kreeg jarenlang instructies van de Chinese agent Daniel Woo, die wilde dat Creyelman zo discussies over de democratie in Hong Kong of het lot van de Oeigoeren in de richting van het Chinese regime stuurde. Zo kreeg hij de expliciete vraag om een resolutie over Oeigoeren in de Kamer in 2021 tegen te houden, wat niet lukte.
• Daarbij was het doel duidelijk: “We moeten proberen de VS en de EU uit elkaar te spelen”, zo stuurde Woo een tekstbericht naar Creyelman. Die berichten konden de Europese media na onderzoek inzien. De Vlaams Belanger kreeg ook de opdracht om extreemrechtse Europese Parlementsleden, die hij kende, te laten kritiek geven op de VS, die het Europese energiebeleid zouden “ondermijnen”. 
• De aanpak van China is op dat vlak niet nieuw: doelbewust proberen om het publieke debat in Europa en de VS te beïnvloeden, door meningen te planten bij onder meer Parlementsleden. De tekstberichten tonen op brutale manier hoe dat werkte. 
• Zo kreeg Creyelman de opdracht om onderzoeker Adrian Zenz aan te vallen, een academicus die de vervolging van de Oeigoeren documenteerde. Die moslim-minderheid wordt in de provincie Xinjian keihard vervolgd, en zit met honderdduizenden in strafkampen. 
• Maar niet alleen academici moesten in diskrediet gebracht worden, ook Martin Selmayr, de secretaris-generaal van de Europese Commissie, de hoogste ambtenaar van de EU dus, moest worden geviseerd door Creyelman, zo instrueerde Woo. Of hij kreeg de opdracht om een conferentie over Taiwan te gaan verstoren, ook dat was deel van het takenpakket blijkbaar.
• De Vlaams Belanger kreeg ook gewoon klassieke spionage-opdrachten: zo moest hij op 3 juli 2019 op instructie van Woo “een rapport opstellen over Charles Michel (MR), meer bepaald over zijn politieke meningen, zijn persoonlijkheid, zijn hobby’s en zijn mening over China”. Michel werd in die periode voorzitter van de Europese raad. 

De essentie: Vlaams Belang-voorzitter Van Grieken heeft altijd nagelaten om echt grote kuis te houden, in de kliek rond Filip Dewinter. Dat wreekt zich nu.

• Creyelman was echt geen onbeduidend figuur binnen Vlaams Belang: hij was jarenlang senator voor zijn partij en twee legislaturen ook Vlaams Parlementslid. Hij was ook de leider van het Belang in Mechelen. De man reageerde zelf nog niet.
• In al die tijd gold hij als een absolute vertrouweling van Dewinter, met wie hij de fractie deelde. Creyelman was deel van de entourage rond die sterke man, in ruil kreeg hij ook een coöptatie als senator. 
• Tegelijk was Creyelman al langer duidelijk aangebrand binnen de partij, net als andere Dewinter-getrouwen, zoals Jan Penris. Beiden hadden het dan ook al bijzonder bont gemaakt. Met die laatste trok Creyelman immers naar de Krim in 2014 om daar als “onafhankelijke waarnemer” de nepverkiezingen georganiseerd door Rusland te volgen. Zo leverde hij de facto hand- en spandiensten voor het Russische regime, dat maar al te graag westerse Parlementsleden zag komen, om zo de hele zaak te legitimeren.
• De Vlaams Belangers werden al ‘s ochtends in het hotel dronken opgemerkt door journalisten, op de Krim. De partijtop, met voorzitter Gerolf Annemans toen nog, kon het allemaal maar heel matig appreciëren, maar greep ook niet verder in: beiden bleven lid van de partij. 
• Het bleek een systematiek: ondanks het feit dat de jonge voorzitter, die in 2014 nog als “kindsoldaat” de partij overnam vanuit het niets, en ondertussen een geweldig parcours aflegde, en dus enorm krediet genoot bij heel z’n partij, durfde en wilde Van Grieken nooit echt doorduwen tegen Dewinter en diens groepje. Er werd nooit komaf met het verleden gemaakt.
• Ook toen die laatste op de koffie ging bij de Syrische dictator Bashir Al-Assad, kwam er niets meer dan een flauwe tik op de vingers. Pas recent, in een gezamenlijk interview met Van Grieken in Gazet van Antwerpen, kreeg Dewinter het over z’n lippen dat bezoek “achteraf een strategische vergissing” te noemen. Ook dat kwam er maar met horten en stoten uit, na vermoedelijk fors aandringen van de voorzitter.
• Nochtans kwamen er ook binnen Vlaams Belang zelf bij hoge bronnen vragen over de financiering van de reizen die het groepje rond Dewinter, waar naast Creyelman en Penris ook Anke Van dermeersch bij hoort, ondernam naar onder meer Griekenland en Syrië. Gevreesd werd, door partijgenoten, dat de kliek rond Dewinter daarvoor weleens op Russische fondsen zou kunnen hebben gerekend. Dat werd nooit aangetoond, maar de focus zal ongetwijfeld terugkomen, nu blijkt dat Creyelman doodleuk voor China spioneerde.
• In de Kamer in 2019 kwam Penris overigens in een ander incident terecht, door daar ook dronken Open Vld’ster Carina Van Cauter openlijk en meermaals uit te schelden in plenaire sessie voor ‘trut’. “De uithaal kadert in een groter probleem waarmee mijn goede vriend Jan Penris nu al jaren kampt en dat is alcoholverslaving”, zo nam Dewinter hem toen in verdediging. Penris zou zich “tijdelijk terugtrekken”. Vandaag zit hij nog altijd trouw naast Dewinter in de Antwerpse gemeenteraad.

En nu: De politieke schade is groot voor het Belang. De aanval van de andere partijen is ingezet.

• Vlaams Belang gooide Creyelman vanmorgen wel met onmiddellijke ingang buiten. Dat kon moeilijk anders, na de overdonderende bewijslast, die zowel in Duitsland, Frankrijk als in EU-kringen groot nieuws is. “Creyelman slaagde er nooit in enige invloed op de partij uit te oefenen. Wij hebben ons steeds uiterst kritisch opgesteld ten aanzien van China”, zo reageert Van Grieken. “Het dictatoriale regime in Peking wil ons verdelen, en is in de verste verte geen bondgenoot van Vlaanderen.”
• Van Grieken probeert daarbij ook te sussen: “Frank Creyelman was sowieso al een afgesloten hoofdstuk voor de partij. In Mechelen was al een nieuwe lijsttrekker aangeduid ook op de lijsten voor de parlementsverkiezingen komt de naam van Frank Creyelman niet meer voor. De schokkende onthullingen van vandaag dwingen er ons toe om nu ook definitief afstand van hem te nemen, ook als gewoon partijlid.
• Binnen Vlaams belang klinkt overigens harde taal bij een kopstuk, over Creyelman vandaag: “Ergens zijn we blij dat er nu bewijzen zijn, zo zijn we definitief van hem vanaf”. En nog meer: “Het is stiekem wel grappig dat die “Creyelman het Westen zou verdelen.” Iedereen die hem een beetje kent weet dat het enige dat hij succesvol kon verdelen zijn twee ijsblokjes in zijn vodkaglas waren.“
• De federale regering reageert ondertussen zeer scherp: minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) was vanmorgen al op de VRT-radio te horen: “Dit is onaanvaardbaar, want een rechtstreeks gevaar voor de democratie. Het is geen geheim dat die man zich voor de kar liet spannen van buitenlandse mogendheden. Het gaat er dan om om invloed uit te oefenen op beslissingsprocessen in ons land en om de man bepaalde zaken te laten doen in het voordeel van het Chinese regime of om een wig te drijven tussen Europa en Amerika.”
• En zelfs premier Alexander De Croo (Open Vld) spreekt zich uit in de zaak: “Ik vind dit problematisch. Dat zou eigenlijk willen zeggen dat sommigen onze welvaart, onze veiligheid, onze democratie van binnenuit aan het saboteren zijn. Het toont dat extreemrechts best wel tot gevaar kan leiden voor onze maatschappij.”
• Zo zou de hele affaire weleens een flinke staart kunnen krijgen in de kiescampagne. Want het doek valt hiermee niet over de zaak. Bij Groen wil men Creyelman zo snel mogelijk voor de rechter zien: “Een belangrijk Vlaams Belang-politicus laat zich voor de kar spannen van Peking. Er zit een Chinese mol in onze politiek. Vervolging is nodig”, reageert Groen-fractieleider Wouter De Vriendt.
• Vooruit vraagt dan weer formeel aan Vlaams parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) om het erelidmaatschap voor Creyelman in dat Parlement in te trekken. “Deze man mag geen vrije toegang meer krijgen tot het Vlaams Parlement. Frank Creyelman en het netwerk rond Filip Dewinter tonen nog maar eens aan dat het Vlaams Belang in de zak zit van extreme en onveilige regimes”, reageert Thijs Verbeurgt (Vooruit). 

Gevolgd: Een moment van zinsverbijstering in de Kamer gisteren, bij de leiding.

De details: De Kamervoorzitter stapt gewoon op, nadat ze van de oppositie stevige tegenwind krijgt, en er nauwelijks iemand van de meerderheid, laat staan haar eigen partij PS is, om haar te beschermen. Bijna een half uur moet iedereen wachten tot ze terug is, later op de avond bewijst André Flahaut (PS) hoe je wel feilloos de Kamer kan voorzitten. Het lijkt over and out voor Tillieux.

• Het is net na vijf uur, het vragenuurtje is pas gedaan, wanneer de fractieleiders van de oppositiepartijen N-VA, Les Engagés en DéFI tussenkomen. Peter De Roover (N-VA) wil over een nieuwe extra taks die de overheid invoert, op het patrimonium van vzw’s (tenzij dan die van de zorgsector), toch het advies van de Raad van State vragen. Ook Catherine Fonck (Les Engagés) en François De Smet (DéFI) sluiten zich daarbij aan. 
• Zo heeft de oppositie genoeg stemmen om het wetsontwerp naar de Raad van State te sturen. Maar dat betekent meteen een vertraging, waardoor de taks niet al vanaf begin 2024 zou kunnen gelden. En dus komt cd&v-fractieleider Servais Verherstraeten tussen: “Mevrouw de voorzitter, het lijkt me goed als u spoedadvies zou vragen”. 
• Een suggestie die meteen Vivaldi en de minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) stevig zou helpen, want dan raakt het wél klaar voor 2024. En Tillieux mag dat ook beslissen, het is het ‘prerogatief’ van de voorzitter van de Kamer om dat te doen.
• Maar daarop reageert de voltallige oppositie boos. Want nog maar twee uur ervoor heeft Tillieux beslist om vicepremier Frank Vandenbroucke (Vooruit), die in woelig water zit over de Medista-affaire, niet te vorderen, en hem meteen uitleg te laten komen geven. Ook dat vroeg de oppositie met één stem, en toen besliste Tillieux, die ook daar het ‘prerogatief’ heeft, dat niet te doen.
• Vervolgens krijgt Tillieux een koude douche over zich heen:
  • “Als we volgende week wat nachtvergaderingen achter de rug hebben en u naar goede kerstgewoonte een woordje wil richten aan deze Kamer om haar te feliciteren met de goede werking, bespaar ons dan die toespraak dat u een objectieve Kamervoorzitter bent die boven meerderheid en oppositie staat, want u hebt deze week alweer bewezen dat u alleen de meerderheid dient”, zo haalt Barbara Pas (Vlaams Belang) uit.
  • “Gebruik het prerogatief op een wijze die het algemeen belang dient en niet alleen dat van de meerderheid”, maant De Roover haar aan.
  • “U bent toch de voorzitter van heel deze Kamer? En niet enkel van de meerderheid? U hebt een taak van transparantie”, zegt Sofie Merckx (PVDA) nog een keer. 
  • “Het is niet omdat iemand van de meerderheid u vraagt om plots een spoedprocedure in te stellen, dat u dat moet volgen”, zo herhaalt ook Fonck.
• Tillieux kijkt om zich heen, maar er is haast niemand van de PS’ers op de banken, die normaal gezien dan ‘hun’ voorzitter ter hulp komen. “Regelmatig roept Ahmed Laaouej, de PS-fractieleider, dan vanop zijn plekje gewoon naar Tillieux wat ze moet doen, als ze twijfelt: ‘Nu stemmen’, of dergelijke. Dat voert Tillieux dan uit”, zo geeft een Kamerlid van de meerderheid toe. 
• Maar geen Laaouej te zien, terwijl Fonck verder blijft beuken. Tillieux weet enkel uit te brengen: “Als u niet stopt, dan schors ik”, waarna de oppositie nog eens herhaalt, “U moet wel uw verantwoordelijkheid dragen in dit dossier”.
• Daarop ontploft Tillieux: “Cela suffit! Als u zo blijft doen, schors ik de zitting!”. En weg is de voorzitter, het halfrond in verbijstering achterlatend. 

Wat er aan de hand is: De Kamervoorzitter beleeft een horrorweek, en staat voor nog een loodzware marathon. 

• Dat een voorzitter briesend opstapt, en later met de staart tussen de benen terugkeert, is behoorlijk ongezien. “We waren allemaal verbaasd. Het is om bijna medelijden mee te krijgen. We kijken hier wel benieuwd naar volgende week, als er nog een marathon van vergaderingen volgt”, zo zegt een fractieleider. “Ze kon perfect die beslissing nemen, de discussie afkloppen met haar hamer en doordoen met de agenda. Maar als de oppositie wat roept, zeker deze week, verstijft ze.”
• Er kwam immers een bijzonder hard rapport van het Rekenhof binnen, dat het mismanagement van de Kamer snoeihard aanklaagt. “Dat is zeker niet haar verantwoordelijkheid alleen, maar het straalt wel af. Ook in de Franstalige pers werd ze hard aangepakt”, zo zegt een rode bron.
• Opvallend: dat briesen of boos worden is niet echt wie Tillieux is. Vriend en vijand omschrijven haar eigenlijk als “zeer beminnelijk”, en daardoor misschien net “te soft”:
  • “Ze laat bij momenten echt veel te veel toe. De oppositie mag tussenkomen op de orde van de werkzaamheden, maar ze laat die minutenlang inhoudelijk hun punt maken. Dat is totaal onaanvaardbaar”, zegt een fractieleider.
  • Een prominent Kamerlid van de oppositie beaamt dat eigenlijk: “Een instelling bestieren doe je met grinta. Achter de schermen mensen samenbrengen, ambtenaren effectief aansturen en zelf commanderen, beseffen dat de plenaire vergadering een levend organisme is dat aangevoeld moet worden. Na jaren lijkt ze nog altijd niet door te hebben dat de functie geen automatisch respect afdwingt, maar enkel de goede invulling daarvan.”
• Opvallend daarbij: dat haar eigen partij haar niet echt lijkt te steunen. “Ik begrijp niet waarom de PS niet in de nodige begeleiding voorziet. Die hebben toch mensen genoeg en kennen het apparaat door en door?”, zo zegt een oppositielid. “De PS-fractie is al te vaak amper met gewicht aanwezig in de plenaire. Je moet als fractie toch wat je eigen mensen beschermen. En aanwezig zijn, zeker als je intussen toch weet dat de oppositie steeds op vinkenslag ligt?”
• De kritiek, ook binnen Vivaldi, gaat ondertussen wel wat verder dan “te vriendelijk” zijn. Ze heeft het systeem niet onder controle:
  • “Ze kan het gewoon niet aan. Zelfs een debat leiden in de plenaire, toch de absolute core business, lukt haar met moeite. Ze kent het reglement zelfs niet echt goed. Basics nochtans. En bij de PS weten ze dat”, zo zegt een Kamerlid uit de meerderheid.
  • ”De N-VA is alles aan het vertragen wat ze kunnen. Blokkeren om te blokkeren. De Raad van State wordt eigenlijk echt misbruikt. Die instelling moet adviezen schrijven, waarvan ze zelf weten dat het niet gaat om het advies, maar puur om het vertragingsmanoeuvre. Dat is eigenlijk echt oneigenlijk gebruik van die ‘adviezen’ maken”, zo geeft een fractieleider aan.
  • “Ze is soft, maar tegelijk een echte PS-apparatsjik, hoor. De belangen van de PS gaan altijd voor. Ik heb andere voorzitters geweten, ze stonden allemaal sterker in hun schoenen en waren niet zo’n handpop van de eigen partij als zij”, zegt opnieuw een Vivaldi-Kamerlid.
• Dat een paar uur na heel het incident gisterenavond André Flahaut (PS) de voorzittershamer overnam in de zitting, om Tillieux even te vervangen, maakte het contrast met een ervaren en sterke Kamervoorzitter meteen nog pijnlijker. Tot ieders tevredenheid, van oppositie en meerderheid, nam die de zaken wél in handen. “André geeft een licht tikje met zijn hamer, en automatisch sluiten sprekers af. Tillieux moet micro’s carrément afsluiten, zo niet stoppen sprekers niet”, zo duidt een oppositielid het.
• “Een goede voorzitter knijpt makkelijk een paar uur van elke zitting, nu loopt het eindeloos uit, omdat ze toelaat dat elk punt vijf keer herhaald wordt. Eliane toont aan hoeveel een sterke voorzitter waard is. En hoeveel het Parlement verliest als er een zwak figuur op die stoel zit. We betalen hier allemaal voor. Ook de oppositie”, zo zucht een fractieleider.

De essentie: Vanaf juni ‘24 meer dan waarschijnlijk een andere Kamervoorzitter.

• Meer dan een teken aan de wand: bij de PS is men volop de lijsten aan het samenstellen. En het ziet er niet naar uit dat Tillieux terugkomt in de Kamer. Volgens La Libre zou zij in haar thuisbasis Namen de lijst gaan trekken voor het Waalse gewest, en dus daar haar carrière verderzetten. Pierre-Yves Dermagne (PS), de vicepremier, trekt de lijst voor de Kamer in Namen.
• Het maakt dat Tillieux hoogst waarschijnlijk verdwijnt uit het halfrond, en de voorzittershamer naar een ander zal gaan. Dat gebeurt eerst tijdelijk, meestal naar een oud-voorzitter die als consensus-figuur kan gelden, voor er echt een nieuwe meerderheid is, en dan ook een nieuwe Kamervoorzitter. Voor Tillieux was dat Patrick Dewael (Open Vld) in 2019 en 2020.

Ook gevolgd: Frank Vandenbroucke (Vooruit) moet door het stof. Niet evident, voor hem.

• Ook in de Kamer gisteren: minister van Volksgezondheid Vandenbroucke die, later dan de oppositie had gewild, dus toch geconfronteerd wordt met een stortvloed aan vragen over de Medista-affaire. 
• De oppositie verwijt de minister dat hij de juiste chronologie van de feiten niet heeft weergegeven tijdens de commissie afgelopen dinsdag. Ze wijzen ook op de slechte communicatie tussen de FOD Volksgezondheid, het kabinet en de minister, terwijl de feiten meer dan zes maanden teruggaan. En er blijft de vraag wat die bewuste ambtenaar nu precies heeft gezegd over haar rol in de openbare aanbesteding, op basis van de spionagevideo’s. 
• “U weet niets. Meneer de minister, dat is triest, echt triest”, zei oppositielid Kathleen Depoorter (N-VA) na de nieuwe verklaringen van Vandenbroucke. De minister “betreurde niet eerder te zijn geïnformeerd” over de intimidatie van Medista jegens de ambtenaar belast met het dossier, maar ook over het concurrerende bedrijf, Movianto. 
• Hij voegde eraan toe dat hij “niets had kunnen doen”, omdat hij niet beschikte over de video’s. Op 31 mei had Medista, dat aanvankelijk verantwoordelijk was voor de opslag en distributie van Covid-19-vaccins, geprobeerd de ambtenaar in de val te lokken met nep sollicitatiegesprekken die werden opgenomen.
• Op 4 oktober ontving de ambtenaar een intimiderende brief van Medista waarin haar werd gevraagd om ontslag te nemen. Deze informatie bereikte de voorzitter van de FOD Volksgezondheid, maar werd pas op 10 november aan het kabinet meegedeeld. Erger nog: de minister kwam pas op de hoogte van het bestaan van de opgenomen video’s nadat de eerste geruchten in de pers verschenen, zo is zijn uitleg. 
• Op 7 december stelt hij zijn kabinetschef Jan Bertels hiervan op de hoogte en wordt hij eindelijk geïnformeerd over de aanval van Medista. Waarom informeerde Bertels dan Vandenbroucke niet, en is dat een geldig excuus? Die vraag blijft nazinderen.
• Het eerste probleem is dat deze chronologie van de feiten immers niet dinsdag al naar buiten kwam. Pas na de commissie kwam er van zijn kabinet een e-mail die hij aan de parlementsleden stuurde. Hij verdedigde zich door te zeggen dat hij niet eerder was geïnformeerd omdat deze geruchten over de opnames “vaag” waren. Tijdens de plenaire vergadering op donderdag herhaalde hij dat “noch de FOD, noch zijn kabinet tot op heden deze opnames hebben ontvangen”.
• Ondanks de twijfelachtige praktijken van Medista, blijkt uit fragmenten van de opnamen die op 7 december zijn gepubliceerd door HLN, dat de ambtenaar lijkt te hebben toegegeven Movianto te hebben geholpen om de nieuwe overeenkomst te winnen.
• Daarop hamerde de oppositie fel: “Vindt u het normaal dat een verantwoordelijke in een video toegeeft dat zij het concurrerende bedrijf heeft geholpen?“, vroeg parlementslid Sofie Merckx (PVDA). “Waarom zegt u hier niets over? We willen weten wat u weet en u kunt niet zomaar achter een audit wegduiken.”
• De minister herhaalde hetzelfde verweer: Medista was 14,5 miljoen euro duurder dan Movianto. Medista verloor haar zaak voor de Raad van State. En Medista heeft zich schuldig gemaakt aan valse gesprekken via het Israëlische privébedrijf Black Cube om een ambtenaar af te persen.
• Was er sprake van wangedrag van de ambtenaar? Vandenbroucke is van mening dat “Medista slechts een bewerkte versie van deze misleidende opnames aan één krant heeft gegeven (…). Als we de rechtbanken hun werk willen laten doen, moeten er serieuze bewijzen op tafel komen.” De minister verwees opnieuw naar de lopende interne audit. Punt uit.
• “U zou deze kwestie veel serieuzer moeten nemen en een beetje minder arrogant moeten zijn. U bent zeer arrogant. U denkt dat u gelijk heeft. Maar hier lijken ernstige problemen te zijn met deze openbare aanbesteding”, zo sneerde Merckx.
• Het dossier blijft ondertussen vol verrassingen zitten. Nu beschuldigt Sarah Taybi, de CEO van Medista, Movianto van industriële spionage. Drie hoge functionarissen van Movianto zouden onder een valse naam toegang hebben gehad tot een magazijn van Medista in Zaventem, zo staat in Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws. Er is op 22 november een klacht ingediend bij het parket van Halle-Vilvoorde over deze kwestie.

Dan toch: Een opvallende beslissing op de EU-top. Oekraïne mag lid worden van de EU.

• “Dit is een historisch moment.” Toen Charles Michel de perszaal binnenkwam om een akkoord aan te kondigen over de start van onderhandelingen voor de toetreding van Oekraïne tot de EU, waren velen verrast. De Hongaarse premier Orban blokkeerde namelijk al urenlang elk akkoord.
• “Twee toegevingen voor één top, dat was te veel voor Hongarije,” zei een diplomaat die nauw betrokken was bij de onderhandelingen tegen Politico. Het akkoord over het hulpprogramma van 50 miljard euro voor Oekraïne wordt uitgesteld naar een buitengewone vergadering in januari. Maar Oekraïne en ook Moldavië beginnen officieel het proces tot toetreding tot de Europese Unie.
• Technisch gezien moest deze beslissing unaniem worden genomen. Hongaars premier Viktor Orbán dreigde echter al dagenlang met zijn veto. Na uren van discussie deed Duits bondskanselier Olaf Scholz iets opmerkelijks: hij stelde voor aan Orban om de vergaderzaal van de 27 EU-lidstaten te verlaten en een kopje koffie te drinken in een andere ruimte, als hij dat wilde.
• Het idee was om de 26 andere leiders de kans te geven de toetreding van Oekraïne goed te keuren met de vereiste unanimiteit, wat volgens de regels van de EU ook is toegestaan als een van de leiders afwezig is.
• Olaf Scholz en Orban spraken kort met elkaar. De Hongaarse premier besloot uiteindelijk de zaal te verlaten, waardoor het historische akkoord mogelijk werd. “Hongarije wil geen deel uitmaken van deze slechte beslissing!” deelde de Hongaarse leider op Facebook, waarmee hij zijn gezicht redde.
• Anderen zijn van mening dat de onbuigzame houding van Orban eerder politiek theater was: “Een klein land als Hongarije kan politiek weinig doen om zich echt te verzetten tegen zo’n belangrijke beslissing”, zei een andere diplomaat tegen Politico.
• Olaf Scholz, die tot nu toe fel bekritiseerd werd in zijn rol als Europese dealmaker, vooral in vergelijking met Angela Merkel, werd warm gefeliciteerd door Volodymyr Zelensky op X. In Oekraïne werd de Duitse kanselier zelfs in het begin van het conflict soms gezien als een vijand. 
• Viktor Orban heeft echter nog niet het laatste woord gehad: hij zal nog vele kansen hebben om het toetredingsproces van Oekraïne te dwarsbomen. En hij heeft het belangrijkste bereikt, één dag voor de top: de vrijgave van 10 miljard euro uit het Europese Steunfonds voor Hongarije door de Europese Commissie.
• Gevraagd naar de houding van de Hongaarse leider, was premier Alexander De Croo (Open Vld) tegenover de aanwezige pers vrij resoluut: “Iedereen kent de regels van het spel. Ofwel neem je deel aan een beslissing, ofwel houd je je mond dicht,” zei hij voordat hij besefte dat hij “dat niet had moeten zeggen”.

Op de agenda: De paus komt naar Leuven. Maar in plaats van feestgedruis wachten hem netelige vragen over misbruik.

• Paus Franciscus, overmorgen 87 jaar, komt naar België in 2024. Dat kondigde hij zelf aan op de Mexicaanse televisie: hij gaat reizen naar zijn thuisland Argentinië en Polynesië, en dus ook naar hier.
• Meteen gejuich bij Jan Jambon (N-VA), de KUL én het Paleis. Alle drie hadden de paus immers warm gemaakt voor zo’n bezoek: de Katholieke Universiteit in Leuven viert haar 600-jarige bestaan, en dat verdient dus een feestje met eregast.
• Al in maart van vorig jaar maakte Vlaams minister-president Jambon de paus daarvoor warm, toen hij een audiëntie van welgeteld twee minuten kreeg, in Rome. Jambon was toen in Vaticaanstad voor de viering van de Franco-Vlaamse componist Josquin des Prez, die 500 jaar geleden overleed.
• Koning Filip en koningin Mathilde herhaalden die uitnodiging dit jaar in september, toen ze op privé-audiëntie waren in het Vaticaan. De koninklijke familie is hevig katholiek. De KU Leuven bevestigt ondertussen de komst van de paus. Maar de rector van de KU Leuven, Luc Sels, geeft meteen ook aan dat het een kans is “om het over de problemen in de kerk zelf te hebben.”
• Want terwijl Jambon enthousiast reageerde op het nieuws, klonk binnen zijn eigen regering meteen al gerommel over het bezoek. Zowel zijn partijgenote minister Zuhal Demir (N-VA) als minister Gwendolyn Rutten (Open Vld) plaatsten meteen kanttekeningen. “Zolang het stil blijft in Rome en ze niet actief sanctionerend ingrijpen ten aanzien van daders en verzwijgers van seksueel misbruik in de (Belgische) kerk, is het evident dat een bezoek van de paus aan ons land niet gewenst is. Actie of wegblijven, dat moet de eendrachtige boodschap zijn”, zo herhaalde Rutten. 
• En ook Demir was niet diplomatisch: “Meteen een uitgelezen kans voor excuses aan slachtoffers van seksueel misbruik en kinderhandel. Graag met een pensioen dat overlevers helpt om overeind te blijven na de aanslag op hun leven”, zo reageerde zij.
• Ook vanuit het Vlaams Parlement komt die boodschap. Hannelore Goeman (Vooruit), voorzitter van de bijzondere commissie naar seksueel misbruik in de kerk, laat weten dat ze hoop op “formele excuses aan de slachtoffers voor hun leed dat zij hun leven lang moeten meedragen”. “Dat zou een ongelofelijk belangrijk signaal van erkenning zijn”.
• Tegelijk is er ook de kwestie rond Roger Vangheluwe. Die misbruikte als bisschop onder meer zijn neef, maar behield zijn titel, en leeft nu in een klooster in Frankrijk. De Belgische kerk vroeg onder meer al die titel af te nemen, maar het Vaticaan ging daar nog niet op in. Die zaak zou toch eerst geregeld moeten worden, voor de paus echt op bezoek kan komen, zo is de inschatting. (cv/ddw)