De essentie: Poetin lijkt geen kwaad bloed te hebben tegenover de muiters.

• Gisteren gaf Russisch dictator Vladimir Poetin een toespraak over de situatie. Hij was daarin niet echt hard tegen de mannen die zijn heerschappij betwistten. “De opstandelingen hebben hun land en hun volk verraden. Maar ik hou mijn belofte: Wagnersoldaten die naar Wit-Rusland willen, mogen dat doen”, zo gaf de dictator hen meteen een uitweg. Zijn uitspraken daarna waren nog opvallender. Zo stelde Poetin dat de muiters ook gewoon konden aansluiten bij het Russische leger; alsof er helemaal niets gebeurd is.
• Verder bedankte hij de huurlingen, die gestopt zijn voor er bloed vloeide. Volgens de dictator maakten ze echter geen schijn van kans. “Ze zouden verpletterd worden. De opstandelingen konden niet anders dan dat begrijpen”, zei Poetin. Prigozjin gaf zaterdagavond zelf aan dat ze de opmars staakten, om bloedvergieten te vermijden. Opmerkelijk, aangezien zijn huurlingen de stad Rostov veroverden zonder maar één schot te lossen, en al op ruim 200 kilometer van Moskou waren genaderd.
• Daarbij gaat Poetin wel aan het feit voorbij dat de Wagner Group hele regio’s doortrok zonder ook maar één soldaat te zien. De elite-eenheden, die doorgaans rond de hoofdstad zijn gestationeerd, vechten allemaal in Oekraïne. Om de Wagner Group te bekampen, moest Poetin vertrouwen op Tsjetsjeense huurlingen. Zo ver kwam het echter niet.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws over Defensie, spionage of de oorlog in Oekraïne? Defensiejournalist Kasper Goossens stuurt ze wekelijks recht naar jouw mailbox. Interesse? Schrijf je via deze link in!

En Prigozjin? De Wagnerbaas stapte zaterdagavond in de taxi richting Wit-Rusland.

• Zaterdagavond vertrokken de Wagner-huurlingen uit Rostov. Het zware materiaal dat het leger bezit, tanks en artilleriestukken, moeten ze overdragen aan het Russische leger, zo berichten Russische staatsmedia. Prigozjin zelf stapte, toegejuicht door de menigte, in een auto, die hem naar Minsk moest brengen. Daar zou hij niet worden lastig gevallen door Rusland, zo onderhandelde Loekasjenko. Wit-Russische staatsmedia schreven maandag dat de krijgsheer gespot was in het Green City hotel in Minsk, maar dat kon niet worden bevestigd. Ook zijn huurlingen zouden naar Wit-Rusland worden overgebracht.
• Nog volgens Wit-Russische staatsmedia is men al begonnen met de bouw van legerbasissen voor het huurlingenleger. De basis zou plaats bieden aan 8.000 soldaten, en maakt deel uit van een netwerk van legerkampen, die allemaal binnen honderd kilometer van de grens met Oekraïne moeten liggen. Dat versterkt de geruchten dat Poetin, door Prigozjin gewoon ‘uit te zetten’ naar Wit-Rusland, de Wagner Group nog wil gebruiken om van hieruit een nieuwe aanval op Kyiv te lanceren. Of deze piste veel kans op slagen heeft, dat valt nog af te wachten.
• Toch lijkt Prigozjin niet al te lang te gaan genieten van zijn verblijf in Wit-Rusland. Dinsdagochtend landde een Embraer Legacy 600-privéjet op de Wit-Russische legerbasis van Matsjoelisjtsy, vanuit Rostov. Dit vliegtuig is eigendom van de Wagner Group, en zou gebruikt worden door de eigenaar zelf, Prigozjin dus. Of het vliegtuig dient om Prigozjin (nu pas) naar Minsk te brengen, of om hem op te halen en naar een ander toevluchtsoord te brengen, is maar de vraag. Hajun Project, een groep Wit-Russische vrijwilligers, geven aan dat 20 minuten na de landing van de Embraer, ook een privéjet vanuit Sint-Petersburg arriveerde op de legerbasis.

Onderliggend: De hele situatie blijft vreemd. Wagner-huurlingen zetten Poetins land op stelten, schoten drie legerhelikopters en een vliegtuig uit de lucht, maar dat lijkt hen allemaal zomaar vergeven.

• Vrijwel meteen na de muiterij diende Rusland een aanklacht in tegen Prigozjin en zijn huurlingen, voor muiterij. Een belangrijk onderdeel van de onderhandelingen was dat alle aanklachten zouden worden geseponeerd. Interfax, het Russische persagentschap, beweert dat dat ondertussen wel gebeurde.
• Ook eiste Prigozjin het ontslag van Sjojgoe en Gerasimov; ook gat gebeurde nog niet, en geruchten over de arrestatie of het huisarrest van Sjojgoe lijken ook niet te kloppen. Hij schoof maandagavond gewoon aan bij de vergadering van Poetin en zijn belangrijkste Kremlin-bondgenoten.
• Maandagavond verspreidde Prigozjin vervolgens zelf een audiofragment, om terug te blikken op de situatie. Daar voerde hij plots een ander relaas op: zo was het geen muiterij, maar een ‘mars voor gerechtigheid’: Rusland voerde eerder een wet in, waarbij alle huurlingen een contract moesten tekenen met het Russische leger. Als dit op 1 juli niet gebeurde, zou de Wagner Group worden opgeheven. Dit onrecht wou Prigozjin naar verluidt bestrijden.En terwijl het ontslag van Sjojgoe en Gerasimov bovenaan zijn verlanglijstje stond, repte hij hier met geen woord over.
• Tenslotte gaf ook Sergej Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, een reactie op heel de situatie. Volgens hem zal de Wagner Group wel nog operationeel blijven in Afrika, waar die actief is als huurlingenleger en beveiliging voor ertsmijnen in verschillende landen. De Wagner Group is een belangrijk aspect van Ruslands buitenlandbeleid in het continent, en een conflict tussen de privémilitie en de Russische staat zou hier dan ook een serieuze weerslag op kunnen hebben. In Afrika vertrouwt Wagner op logistieke steun van het Russische leger; iets wat gezien de huidige situatie wel eens kan veranderen.

In eigen rangen: Prigozjins steun onder zijn huurlingen lijkt er niet op vooruit te zijn gegaan.

• “De kale verspilling van ruimte heeft de Wagner Group met zijn eigen handen vernietigd”, zo schrijft een kwade huurling op Telegram. “Ik vertrouwde Prigozjin, maar wat hij deed was oneervol”, zegt een andere. Het is maar een greep uit de talloze reacties die journalist Mark Krutov kon inkijken.
• Naast de kwade reacties zijn er ook de complottheorieën. Zo voert het kanaal Wagner PMC Briefs aan dat Poetin dan wel ‘de verraders’ veroordeelde, maar daarmee eerder doelde op het Russische leger zelf. “Misschien was het zodat Prigozjin de gerechtigheid kon herstellen en straffen wie schuldig is aan het echte verraad, dat resulteerde in het falen van de invasie van Oekraïne?”, zo staat te lezen op het kanaal, dat door Prigozjin zelf werd aangeduid als officieel.
• Verschillende andere Wagner-huurlingen delen die piste, dat de muiterij door Poetin en Prigozjin samen werd beraamd. Zo konden ze testen wie van Ruslands elite loyaal zou zijn.

(ns)