De EU wil haar uitstoot verminderen door haar wagenpark te vernieuwen, maar dat betekent niet dat auto’s die hier niet meer kunnen rijden, niet elders worden gebruikt. Vooral Afrika heeft een enorme tweedehandsmarkt, waar een aanzienlijk deel van onze brandstofwagens terechtkomen. Op die manier verschuiven we enkel het probleem.
Van Europa naar Afrika: het vervangen van onze brandstofwagens verschuift het probleem alleen maar
Waarom is dit belangrijk?
De markt voor tweedehands auto's is transnationaal: veel auto's worden na hun beste jaren in het buitenland verkocht, waardoor voertuigen die in eigen land niet meer gebruikt mogen worden elders wel nog op de weg verschijnen. Broeikasgasemissies zijn schadelijk voor het klimaat, of ze nu afkomstig zijn van het verkeer in Parijs, Brussel of Cotonou.Geschrapt in Europa, verkocht in Afrika
Volgens de studie “Used vehicles and the environment” van de Verenigde Naties, waarin de markt voor gebruikte voertuigen van 2015 tot 2021 werd onderzocht, groeit die markt internationaal. In 2019 werden wereldwijd 4,9 miljoen gebruikte lichte bedrijfsvoertuigen geëxporteerd, tegenover “slechts” 3,4 miljoen in 2015. Dat cijfer zal naar schatting dalen tot 4 miljoen in 2020, na de vertraging van de handels als gevolg van de coronapandemie.
- De vier belangrijkste exportcentra voor gebruikte voertuigen zijn, niet verrassend, die waar de meeste nieuwe voertuigen kunnen worden gekocht: de VS, Japan, Zuid-Korea en de EU. Van de 23 miljoen gebruikte voertuigen die tussen 2015 en 2020 worden uitgevoerd, komt 49 procent uit de EU.
- Hoewel een deel van deze voertuigen in de buurlanden terechtkomt, wordt 66 procent uitgevoerd naar ontwikkelingslanden of landen die als overgangslanden worden beschouwd. Voornamelijk Afrika is dol op tweedehandsauto’s, en in het bijzonder de landen in het westen van het continent zoals Nigeria, Benin en Ghana.
De gevolgen: Auto’s die de Europeanen om milieuredenen niet meer willen – voertuigen die op diesel rijden, oudere auto’s of auto’s die meer roet uitstoten dan de normen – verdwijnen dus niet uit het verkeer. Ze worden ergens anders in de wereld gebruikt.
Zwarte markt voor katalysatoren
- De landen die de tweedehandsvoertuigen krijgen, zijn net de landen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Daarenboven is de luchtkwaliteit in hun steden vrij slecht.
- Het probleem is bekend en wordt al aangepakt: in 2020 hebben Benin en 14 andere leden van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) een reeks emissievoorschriften en een leeftijdsgrens van 10 jaar voor gebruikte voertuigen ingevoerd.
- Maar het is moeilijk te weten hoe strikt deze voorschriften worden gehandhaafd, en de handhaving kan van land tot land verschillen. De Verenigde Naties maakt zich zorgen over de gemiddelde leeftijd van de tweedehandsvoertuigen in sommige landen, waar die kan oplopen tot 14, 16 of zelfs 20 jaar.
- Bovendien wordt een deel van de voertuigen uitgevoerd om te worden gedemonteerd – een activiteit die ook zeer vervuilend kan zijn wanneer zij niet gereguleerd is. Erger nog, sommige waardevolle onderdelen van auto’s, zoals katalysatoren, worden soms ontmanteld voor smokkel, omdat ze kostbare metalen, zoals platina, bevatten. Resultaat: er komen voertuigen op de markt die daardoor nog vervuilender zijn. Dat blijkt uit een onderzoek van CNN.
“Wat we nu zien is een grote verscheidenheid aan gebruikte voertuigen die van het Noorden naar het Zuiden worden geëxporteerd. Niet alleen neemt het aantal toe, maar ook de kwaliteit gaat achteruit. […] Tegenwoordig, met de klimaatverandering, maakt het niet meer uit van waar de uitstoot afkomstig is, of het nu in Washington of Lagos is, het maakt geen verschil.
Rob de Jong, een medewerker van het VN–Milieuprogramma, tegenover CNN.
(ns)
