In het nieuws: Vorige maand werd brand gesticht voor het gebouw van de centrale bank. Deze week vlogen er molotovcocktails in de richting van Libanese banken en werd Riad Salameh, de directeur van de Banque du Liban, aangeklaagd.

De essentie: Salameh wordt na een onderzoek van achttien maanden samen met zijn broer en een adviseur aangeklaagd voor het verduisteren van 300 miljoen dollar. 

• Zelf ontkennen ze iets te hebben misdaan. Naar eigen zeggen komt zijn rijkdom voort uit een vorige job als investeringsbankier waar hij 23 miljoen dollar vergaarde die hij nadien “verstandig investeerde”.
• De volledige lijst met tenlasteleggingen bestaat uit: verduistering van overheidsmiddelen, valsheid in geschrifte, illegale verrijking, witwassen van geld en schending van de belastingwetgeving.
• De Wereldbank beschuldigt de Libanese autoriteiten ervan een “financieel ponzischema” te hebben opgesteld. Ze noemen de Libanese economische crisis een “ernstige en langdurige economische depressie”, mogelijks een van de ergste sinds 1850. 

Corruptie en financieel mismanagement

• Salem leidde de centrale bank voor dertig jaar en werd lang geprezen omdat hij de economie min of meer stabiel wist te houden, tijdens politiek instabiele periodes. Pas in 2019 kreeg hij kritiek toen de economische problemen de kop opstaken. Normaal gezien zou zijn zesde termijn als voorzitter van de centrale bank in juli aflopen, maar bij gebrek aan een regering zou dit anders kunnen uitdraaien.
• De teloorgang van de economie is te wijten aan overheidscorruptie, verkwistende uitgaven en financieel mismanagement. Wegens gebrek aan een zittende regering ontbreekt het het land aan de slagkracht om deze bredere problemen aan te pakken, waardoor de economie evenmin kan herstellen. Het land wordt momenteel bestuurd door Najib Mikati, een waarnemend premier in afwachting tot een regering verkozen kan worden.

Uitgezoomd

Sinds 2019 werden euvels in de economie van Libanon zichtbaar. Het land rekende 10 tot 15 procent aan bij het afhalen van geld en zou krap bij kas zitten op vlak van buitenlandse valuta.

• In maart 2020 werd Libanon in gebreke gesteld toen het 31 miljard dollar aan euro-obligaties niet kon terugbetalen. Uit vrees voor failliete banken ontstond een bank run, waar dan weer werd op gereageerd door het bedrag dat kan worden afgehaald te limiteren. In het begin van de crisis stond de limiet nog op 10.000 dollar per maand, maar die werd steeds verlaagd, tot onder de 500 dollar. Soms met de verplichting om de helft in de lokale munt op te nemen.
• Op 4 augustus 2020 gebeurde er in de haven van Beiroet een enorme ontploffing. Met als resultaat 218 doden, 7.000 gewonden en 15 miljard dollar schade.
• Het Libanese pond was van 1997 verankerd aan de dollar, LL 1.507,50 kwam overeen met 1 dollar. Door de crisis was de overheid genoodzaakt om na 25 jaar het Libanese pond te devalueren. De nieuwe wisselkoers stond op LL 15.000, een devaluatie met factor 9,95. Wat het resterende vertrouwen in de munt teniet deed. Een bankrekening was louter nog wat cijfertjes op een scherm.
• Daarnaast geven wisselkoersen op de zwarte markt andere cijfers aan. Een grote vraag naar de veilige dollar, die gekocht wordt met de onveilige Libanese munt, zorgt voor een grotere scheeftrekking van de wisselkoers. In illegale circuits zouden wisselkoersen oplopen tot LL 57.000 voor een dollar. Toch wordt dit door sommigen interessanter geacht dan het Libanese pond op een bankrekening te laten staan.
• Een andere rots in de branding zijn cryptomunten. Ook zij geven, ondanks hun volatiele karakter, meer zekerheid dan het Libanese pond.

Vandaag 

• Inflatie in januari bedroeg 123 procent. Het enige voordeel is dat het, in vergelijking met een jaar eerder, gehalveerd is. Bank Goldman Sachs schat de verliezen van de banken op zo’n 65 – 70 miljard dollar, een viervoud van het BBP.
• De prijzen van water, elektriciteit en gas stegen met factor 3,5. Ook de prijzen voor communicatie, transport, voedsel en niet-alcoholische dranken verdriedubbelden, terwijl prijzen binnen de gezondheidszorg maal vier gingen.

(kg)