Na een turbulent einde van de handelsmaand augustus maken de beleggers zich op voor wat naar alle waarschijnlijkheid een hete herfst zal worden. En die zal al starten in september als we kijken naar wat de geschiedenis ons leert.

De centrale banken wereldwijd zijn volop de rente aan het verhogen. Daarmee komt een einde aan het soepele geldbeleid van de afgelopen jaren. Dat beleid heeft er mee voor gezorgd dat 2021 een absoluut topjaar was voor de aandelenmarkten.

• S&P 500 : +27 procent
• Nasdaq : +23 procent
• EuroStoxx : +21 procent
• CAC 40 : +29 procent
• Bel 20 : +19 procent

De oorlog in Oekraïne

Die geldcreatie is weliswaar mee verantwoordelijk voor de torenhoge inflatie. De oorlog in Oekraïne heeft de prijzen nog verder de hoogte ingejaagd. Een reactie van de centrale banken bleef niet uit: ze verhogen de rente om de geldontwaarding in te perken. De markten hebben hierop geanticipeerd: alle bovengenoemde indexen hebben in de eerste helft van het jaar tussen 15 en 30 procent verloren, waarbij de Nasdaq en S&P500 in een berenmarkt zijn terechtgekomen.

In de Verenigde Staten lijkt dat beleid zijn vruchten af te werpen. Daar is de inflatie in juli voorzichtig gedaald. Het blijft hoe dan ook een enorme uitdaging voor de toezichthouders om de forse geldontwaarding te bestrijden zonder de economieën al te veel pijn te doen. De Europese groei is in het tweede kwartaal weliswaar nog steeds verbeterd en de werkgelegenheidsgraad in de Verenigde Staten is nog altijd indrukwekkend. Daarom wil niet iedereen van een Amerikaanse recessie spreken, ook al is de groei aldaar twee kwartalen op rij afgenomen. Beleggers hadden er tot vorige week een goed oog in: de Nasdaq was zelfs uit een berenmarkt geklauterd.

Vorige week kwam daar plots verandering in. De speech van Federal Reserve-voorzitter Jerome Powell tijdens de Jackson Hole-conferentie en de notulen van de jongste vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB), deden het beurssentiment volledig keren. Het is duidelijk geworden dat de Europese en Amerikaanse centrale bank niet van plan zijn om snel de handrem te lossen. Dat is natuurlijk slecht nieuws voor de beurzen. Een hogere rente doet de bedrijfsschulden oplopen en maakt vastrentende activa, zoals staatspapier, veel aantrekkelijker. Hierbij een overzicht van de beursresultaten sinds begin dit jaar:

• S&P 500 : -15 procent
• Nasdaq : -23 procent
• EuroStoxx : -16 procent
• CAC 40 : -13 procent
• Bel 20 : -15 procent

Wat leert de geschiedenis ons?

Zoals je ziet, hoeven wij op korte tot middellange termijn geen duurzame stijging van de markten te verwachten. Dat zal pas het geval zijn wanneer de inflatie daalt of het risico op een recessie zodanig groot wordt dat de centrale banken het geweer van schouder veranderen.

September zou wel eens volatiele maand kunnen zijn. Dit jaar vinden de midterm-verkiezingen plaats in de VS. Volgens gegevens van The Stock Trader’s Almanac hebben de aandelenmarkten in elf van de achttien maanden september in zo’n jaar sinds 1950 een koersverlies opgetekend. Het is simpel: volgens de normen van Wall Street is september de slechtste maand van het jaar voor de markten.

Het risico is dit jaar nog groter, aangezien de centrale banken deze maand bijeenkomen en zij naar alle waarschijnlijkheid niet met goed nieuws voor de markten naar buiten zullen komen. De bestuursleden van de ECB komen op 8 september bijeen. De kans bestaat dat ze voor een renteverhoging met 75 basispunten zullen kiezen. De Fed komt op 21 september bijeen, en de woorden van Powell afgelopen vrijdag in Jackson Hole stelden zeker niet gerust.

(ns, lb)