De Amerikaanse president Joe Biden zegt dat hij vastbesloten is om de nucleaire overeenkomst met Iran nieuw leven in te blazen. “Het enige wat erger is dan het Iran dat nu bestaat, is een Iran met kernwapens”, aldus de president.
Die uitspraak deed Biden tijdens zijn eerste bezoek aan Israël als president van de Verenigde Staten. Hij noemde het besluit van voormalig president Donald Trump om zich terug te trekken uit de nucleaire deal met Iran een “gigantische vergissing”. De Amerikaan bezoekt momenteel het Midden-Oosten waar hij de staten Israël en Saoedi-Arabië een bezoekje brengt.
Biden wees erop dat Iran zijn nucleaire programma juist heeft versneld sinds de Amerikaanse terugtrekking uit het akkoord. “Ze zijn nu dichter bij een kernwapen dan voorheen”, zei hij. De president stelde daarnaast dat hij niet zal toestaan dat het land een kernwapen krijgt en als “laatste redmiddel” militair geweld zal gebruiken.
Iran houdt ondertussen vol dat zijn nucleaire programma enkel vreedzame doeleinden dient, maar deskundigen van de VN en westerse inlichtingendiensten zeggen dat het land tot 2003 een georganiseerd militair nucleair programma had, waardoor ze wantrouwig blijven.
Besprekingen tussen de VS en Iran om de deal nieuw leven in te blazen zijn vorige maand vastgelopen, zonder enig teken van een doorbraak. Sindsdien heeft Iran de bewakingscamera’s van internationale inspecteurs uitgeschakeld zeggen waarnemers.
Nucleaire activiteiten drastisch beperken in ruil voor verzwakking van sancties
In 2015 tekenden Iran, de VS, het VK, Rusland, Frankrijk, China en de Europese Unie de bekende “nucleaire deal”. Die stelde dat Iran zijn nucleaire activiteiten drastisch zou beperken, in ruil voor de verzwakking van internationale sancties.
Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), dat onder andere verantwoordelijk was voor het toezicht, verklaarde in 2016 dat Iran zijn toezeggingen was nagekomen. Als reactie hierop versoepelden de VS en de EU hun sancties, waaronder een belangrijke op de oliesector van Iran. Ook werd er ongeveer 100 miljard dollar aan bevroren Iraanse tegoeden vrijgegeven.
“Slechtste deal die de Verenigde Staten ooit gesloten hebben”
De latere Amerikaanse president Donald Trump was echter een fanatiek tegenstander van de deal en noemde het de “slechtste deal die de Verenigde Staten ooit gesloten hebben”.
Het regime in Teheran zou volgens Trump niet te vertrouwen zijn, vanwege de steun van het land aan het sjiitische Hezbollah in Libanon, de beweging Hamas in de Gazastrook en de Houthirebellen in Jemen. Teheran zou op deze manier het Midden-Oosten destabiliseren. Bovendien waren de Iraniërs onderwijl bezig met het testen van een ballistische raket, wat nochtans niet tegen de nucleaire deal inging.
De VS trokken zich in 2018 onder Trump terug uit de deal en stelden nieuwe sancties in tegen Iran. Als reactie hierop begon het regime in 2019 af te wijken van de afspraken in de nucleaire deal, door onder andere uranium te verrijken tot hogere concentraties, maar nog steeds niet hoog genoeg voor nucleaire wapens.
Geen vertrouwen in deal
Onderwijl zeg Richard Moore, het hoofd van de Britse geheime inlichtingendienst MI6, dat hij niet verwacht dat Iran snel een nieuwe nucleaire deal zal tekenen.
“Ik ben er niet van overtuigd dat we er zullen komen. De opperste leider van het land wil geen deal sluiten”, vertelde de Brit op het Aspen Security Forum in Colorado. “Over het akkoord wordt momenteel onderhandeld tussen de Europese mogendheden, de Amerikaanse regering en de Iraanse. Ik denk alleen niet dat de Iraniërs daadwerkelijk een deal willen sluiten, omdat ze dankzij het rekken van de besprekingen extra tijd kunnen winnen voor hun kernprogramma”.
De Amerikanen sluiten een militair ingrijpen daardoor niet uit: Biden maakte vorige week een duidelijk belofte aan Iran, door te verklaren dat het land nooit een nucleaire macht zou worden onder zijn toezicht. Tijdens zijn reis door het Midden-Oosten zei de president dat het gebruik van geweld een “laatste redmiddel” is.
(ns)