De spanning rond de Russische troepenopbouw aan de grenzen met Oekraïne liep de afgelopen dagen erg hoog op. Maar tegelijk lijkt het alsof de Russen plots overal zitten: er zijn rapporten van verhoogde activiteiten op de Oostzee, er is een grote Russische vloot onderweg naar de Zwarte Zee, en de Russen plannen tegelijk militaire oefeningen in Wit-Rusland.

• Toeval zijn die erg gedetailleerde berichten van de Russische activiteiten allerminst: ze zijn een doelbewuste aanpak die zowel de NAVO als de Amerikaanse president, maar ook de EU aan het volgen zijn. Ze verspreiden daarbij net zoveel mogelijk van hun informatie, die ze verkrijgen vanuit hun geheime diensten: foto’s van de troepenopbouw, video’s van wat de Russen van plan zijn, strategische afwegingen over het aantal soldaten ter plaatse.
• Die campagne gaat behoorlijk ver. De Amerikaanse president Joe Biden stelde openlijk dat hij eigenlijk verwachtte dat Poetin zou aanvallen. En de Britten kwamen zelfs met een hele theorie dat een pro-Russische mediaman, Jevgeni Moerajev, de nieuwe stroman zou worden van de Russen als die na een militaire ingreep een marionet nodig zouden hebben. In Oekraïne zelf wordt dat als onzin afgedaan.
• Die aanpak heeft het voordeel dat Rusland niet kan doen wat het in 2014 deed, toen het de Krim annexeerde: een verrassingselement is er niet meer. En er kan ook geen politiek voorwendsel meer gecreëerd worden, alsof Oekraïne mee de agressie heeft uitgelokt of geprovoceerd zou hebben.
• Maar de nadelen van die aanpak, die erg atypisch is (want wie geeft nu al zijn geheime intel zo door aan de media?) zijn ook behoorlijk groot: het zorgt voor behoorlijk grote onrust op de internationale financiële markten, met de beurzen overal ter wereld die klappen kregen. Enige voordeel daarbij: de Russische beurs zelf en de Roebel gaan ook fors onderuit.
• En nog lastiger: het toont ook zeer helder hoe verdeeld het Westen eigenlijk is bij die spanningen aan de grens van Europa. De EU is nog steeds niet in staat om bij die gigantische dreigingen een duidelijk, hard pakket aan sancties nu al op tafel te leggen. En de VS lijkt met Biden wel iets te doen, maar dan wel op eigen houtje: de opties liggen op tafel om een pak extra troepen, maar ook tanks en vliegtuigen naar de oostgrens van de NAVO te sturen.

Premier van Estland lanceert noodkreet

• Ze zullen het bij premier Alexander De Croo (Open Vld) en zijn Nederlandse collega Mark Rutten toch moeten gelezen hebben: premier Kaja Kallas van Estland die in de Financial Times een oproep lanceert, bijna wanhopig “om niet toe te geven aan Rusland”, en “als een Europees blok te blijven onderhandelen.”
• De Croo en Rutten zijn, net als Emmanuel Macron, goede bekenden van Kallas, die geldt als een van de sterren van de ALDE, de liberale politieke familie in Europa. De premier van Estland kent De Croo al langer, en was ook te gast op het feest van 150 jaar liberalisme in België, net als Rutten overigens.
• Maar Kallas voelt zich onder druk gezet, met Rusland dat richting oorlog neigt, en eisen stelt over de bewapening van onder meer de Baltische staten. Ze vraagt om de troepen van de NAVO in haar land en de andere Baltische staten te versterken. En ze kijkt ook argwanend naar het initiatief van Macron om apart met Rusland te gaan praten. “Maar Macron is een echte Europeaan, we hebben misschien enkel wat verschillende ideeën over de te volgen tactiek”, zo suste ze.
• België is tot nu toe erg voorzichtig in de aanpak: extra militaire inspanningen voor de EU- of NAVO-bondgenoten liggen nog niet op tafel. Zelfs wapenleveringen aan Oekraïne, wat onder meer de VS en het VK volop aan het doen zijn, lijken niet aan de orde.
• Vanuit de oppositie riep Theo Francken (N-VA) ondertussen al op dat wel te doen, inclusief het schrappen van geplande militairen voor Mali, om die dan wel eventueel richting het oosten te sturen.